In opdracht van de gemeente Cuijk heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in januari 2009 een inventariserend veldonderzoek, waarderende fase (proefsleuven) en een opgraving uitgevoerd in plangebied Groot Heiligenberg, cluster C te Cuijk (gemeente Cuijk). In juli 2009 vond de opgraving van de behoudenswaardige vindplaats plaats. De resultaten van beide onderzoeken zijn vervolgens samen uitgewerkt in onderhavig rapport.In het gebied hebben in het afgelopen decennium reeds verschillende vooronderzoeken plaatsgevonden. Op basis van de resultaten hiervan werden in het plangebied aanvankelijk neder zettingssporen verwacht vanaf het Laat Neolithicum/Vroege Bronstijd t/m de IJzertijd. Deze liggen op een hoger gelegen rivierduin dat in het Pleniglaciaal en Laat Glaciaal is ontstaan op afzettingen van vlechtende rivieren uit het Saalien en Weichselien. In de top van het mineraalrijke rivierduinzand is van nature een moderpodzol ontwikkeld. Door de verbruining zijn de (ondiepe) archeologische sporen onleesbaar geworden, met name op de flanken. In de loop van de Middeleeuwen is op de moderpodzol een esdek opgebracht. Dit heeft het archeologisch niveau beschermd, al zijn plaatselijk wel egalisaties uitgevoerd.De tijdens het onderzoek aangetroffen resten getuigen van een grote tijdsdiepte van grondge bruik door de mens op het rivierduin. Een kuil met bekeraardewerk en de losse vondst van een vuurstenen gepolijste bijl dateren uit het (Laat) Neolithicum. Een kuil met daarin met grove kwarts gemagerd, met vingernagelindrukken en touwindrukken versierd aardewerk wordt toegeschreven aan de Wikkeldraadcultuur en dateert uit de late Vroege of Midden Bronstijd A. Verschillende kuilen, waaronder kuilencomplex 138 t/m 141, dat meer dan 1000 scherven heeft opgeleverd, zijn toe te schrijven aan de Late Bronstijd. Uit deze oudste perioden zijn alleen kuilen gevonden, geen structuren. Alleen uit de Midden/Late IJzertijd zijn tijdens de opgraving ook (restanten van) huis plattegronden en spiekers aangetroffen, op basis waarvan 3 (mogelijk gelijktijdige) erven zijn bepaald. De eerste fase van de IJzertijd lijkt in het plangebied niet vertegenwoordigd te zijn.In de Romeinse tijd hebben de bewoners de rug verlaten. De aangetroffen greppeltjes kunnen terug gaan tot de Late IJzertijd of Romeinse tijd en kunnen mogelijk in verband gebracht worden met de landindeling in het kader van de goederenproductie voor de troepen langs de limes. Een jongere datering en een functie in de percelering kunnen echter niet uitgesloten worden. Ook in latere perioden keerden de mensen niet meer terug naar de rivierduin om er te wonen; het plangebied is sinds die tijd blijkbaar wel altijd als akker gebruikt, terwijl plaatselijk ook zandwinning heeft plaats gevonden.De resultaten van het onderzoek vormen een bevestiging van onze huidige kennis van het Cuijkse gebied, al blijven kennislacunes bestaan. Toekomstig onderzoek kan zich richten op de ontwikkeling en het gebruik van het brede cultuurlandschap inclusief de laagten en daarnaast ook de tradi tionele nederzettings- en erfdynamiek. Gezien de hoge ensemblewaarde van Groot Heiligenberg met de omliggende vindplaatsen op de Heeswijkse Kampen, De Nielt en De Beijerd/’t Riet liggen hier bovendien kansen voor ontsluiting van het archeologisch erfgoed voor de wetenschappelijke wereld en het grote publiek in de vorm van een tentoonstelling, lezing, opgravingsposter, synthetiserende (publieks)publicatie, etc.

Date: 2009-07-13

Date Submitted: 2012-02-16