Getuigen Verhalen, Reis van de Razzia, interview met Dirk en Piet den Drijver

DOI

PIET EN DIRK DEN DRIJVER (NL) Piet wilde 's ochtends op de fiets naar zijn werk, maar werd in plaats daarvan naar het stadion opgebracht door Duitse soldaten. Bij de Oranjeboombrouwerij is hij in een rijnaak gestopt en naar Amsterdam gebracht, samen met allerlei vrienden uit de buurt.Ook Dirk werd werd op deze manier gedeporteerd. Beide broers zijn in Wezep terechtgekomen, samen met hun broer Nico. Ze zijn daar een officiershuis gaan ‘bewonen’ en zorgden handig voor eten en verwarming. In Wezep waren ze getuige van de executie van drie mannen, een represaillemaatregel om de vele ontsnappingen af te straffen.Met de trein werden ze richting Enschede vervoerd. Dirk maakte zich zorgen over zijn vader en wilde naar huis. Op het station klom Dirk uit het raam van de trein en ontsnapte. Na een tocht vol hindernissen kwam Dirk tenslotte in Rotterdam aan. Daar kreeg hij te maken met de Hongerwinter. In Hoekse Waard ging hij foerageren met zijn kleine broertje en zo is het gezin de Hongerwinter doorgekomen.Piet werd na een treinreis gedropt bij Mühlheim en hij moest werken in dienst van de spoorwegen samen met zijn broer Nico. Ze werkte daar samen met Belgische arbeiders. Het werk werd betaald en ze mochten ook het dorp bezoeken in hun vrije tijd. De geallieerden rukten op en nadat een blindganger in de vloer van de douche terecht was gekomen, stelde Nico voor om naar huis te gaan. Omdat ze een Ausweis hadden voor het hele Ruhrgebied, konden ze in de eerste instantie vrij reizen.Bij Gronau gingen ze in een bos ongezien de grens over. Uiteindelijk kwamen Piet en Nico op 7 april 1945 thuis na een tocht van 400 kilometer. Door hun reis hadden ze bijzondere ervaringen opgedaan. Piet zegt: “Maar dat heb je als je buiten Rotterdam komt he? Daar leven ook andere mensen. Wisten wij veel, we kwamen nooit verder.”

Inhoud _foto-bestanden:- _foto: Ausweis van Dirk den Drijver vanwege zijn werk bij Wilton Feijenoord, geldig tot 08?-11-1944.- _foto3: Piet en Dirk en hun hechte vriendenclub die tijdens de oorlog en ook daarna veel met elkaar optrok. De foto is significant omdat een van de vrienden niet is teruggekeerd van de Razzia en door de groep erg werd gemist na de oorlog. De namen van de mannen op foto 3 zijn te vinden in het document 'Toelichting foto 3'.

SAMENVATTING ONDERWERP. Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".

PIET AND DIRK DEN DRIJVER (NL) Piet wanted to cycle to work in the morning, but was instead taken to the stadium by German soldiers. At the Oranjeboombrouwerij he was put in a Rhine barge and taken to Amsterdam, together with all sorts of friends from the neighbourhood.Dirk was also deported in this way. Both brothers ended up in Wezep, together with their brother Nico. They ‘lived’ in an officers’ house there and cleverly provided food and heating. In Wezep they witnessed the execution of three men, a reprisal to punish the many escapes.They were transported by train to Enschede. Dirk was worried about his father and wanted to go home. At the station Dirk climbed out of the train window and escaped. After a journey full of obstacles Dirk finally arrived in Rotterdam. There he had to deal with the Hunger Winter. In Hoekse Waard he went foraging with his little brother and that is how the family survived the Hunger Winter.After a train journey, Piet was dropped at Mühlheim and he had to work for the railways together with his brother Nico. They worked there together with Belgian workers. The work was paid and they were also allowed to visit the village in their free time. The Allies advanced and after an unexploded bomb had ended up in the floor of the shower, Nico suggested going home. Because they had an Ausweis for the entire Ruhr area, they were initially able to travel freely.At Gronau they crossed the border unnoticed in a forest. Finally, Piet and Nico arrived home on 7 April 1945 after a journey of 400 kilometres. Their journey had given them special experiences. Piet says: "But that's what happens when you go outside Rotterdam, isn't it? Other people live there too. Little did we know, we would never get any further.”

Contents _photo files:- _photo: Ausweis of Dirk den Drijver for his work at Wilton Feijenoord, valid until 08?-11-1944.- _photo 3: Piet and Dirk and their close group of friends who spent a lot of time together during the war and afterwards. The photo is significant because one of the friends did not return from the Razzia and was greatly missed by the group after the war. The names of the men in photo 3 can be found in the document 'Explanation photo 3'.

SUMMARY OF THE SUBJECT. On the evening of 9 November 1944, a cordon was placed around Rotterdam and Schiedam by the German army. All important bridges and strategic points were closed off, trams were no longer running and telephone traffic was blocked. On the following two days, more than 52,000 Rotterdammers and Schiedammers between the ages of seventeen and forty were arrested and taken to Germany to perform forced labour there, often in appalling conditions. The Rotterdam Raid was one of the largest manhunts that the German National Socialist regime ever conducted. The resistance newspaper Vrij Nederland reacted with shock, writing on 14 December 1944: ‘Fifty thousand Dutch men let themselves be led away like sheep and just as many women watch as their husbands and sons are led defenceless to Hitler’s slaughterhouse’. The project Journey of the Razzia is based on filmed testimonies of men who experienced the raid and the subsequent journey, to fill a gap in the historiography and to provide insight into the events based on the theme "Maneuverability of an individual in a society under pressure”.

PIET UND DIRK DEN DRIJVER (NL) Piet wollte morgens mit dem Fahrrad zur Arbeit fahren, wurde aber stattdessen von deutschen Soldaten zum Stadion gebracht. In der Oranjeboom-Brauerei wurde er in einen Lastkahn verfrachtet und zusammen mit allerlei Freunden aus der Nachbarschaft auf diese Weise deportiert. Beide Brüder landeten zusammen mit ihrem Bruder Nico in Wezep. Sie „lebten“ dort in einem Offiziershaus und sorgten praktischerweise für Nahrung und Heizung. In Wezep wurden sie Zeuge der Hinrichtung von drei Männern, einer Vergeltungsmaßnahme zur Bestrafung der vielen Fluchtversuche.Sie wurden mit dem Zug nach Enschede transportiert. Dirk machte sich Sorgen um seinen Vater und wollte nach Hause. Am Bahnhof kletterte Dirk aus dem Zugfenster und flüchtete. Nach einer Reise voller Hindernisse kam Dirk endlich in Rotterdam an. Dort musste er sich mit dem Hungerwinter auseinandersetzen. Er ging mit seinem kleinen Bruder auf Nahrungssuche in Hoekse Waard und so überlebte die Familie den Hungerwinter.Piet wurde nach einer Zugfahrt in Mühlheim abgesetzt und musste zusammen mit seinem Bruder Nico für die Eisenbahn arbeiten. Sie arbeitete dort zusammen mit belgischen Arbeitern. Die Arbeit wurde bezahlt und sie durften das Dorf auch in ihrer Freizeit besuchen. Die Alliierten rückten vor und nachdem ein Blindgänger im Duschboden landete, schlug Nico vor, nach Hause zu gehen. Da sie über eine Ausweis für das gesamte Ruhrgebiet verfügten, konnten sie zunächst frei reisen.Bei Gronau überquerten sie ungesehen in einem Wald die Grenze. Schließlich kamen Piet und Nico am 7. April 1945 nach einer 400 Kilometer langen Reise zu Hause an. Ihre Reise hatte ihnen besondere Erlebnisse beschert. Piet sagt: „Aber das passiert, wenn man Rotterdam verlässt, oder? Dort leben auch andere Menschen. Selbst wenn wir viel wüssten, würden wir nie weiterkommen.“

Inhalt der _Fotodateien:- _Foto: Ausweis von Dirk den Drijver aufgrund seiner Arbeit bei Wilton Feijenoord, gültig bis 08?-11-1944.- _Foto3: Piet und Dirk und ihre enge Gruppe von Freunden, die während des Krieges und danach viel Zeit miteinander verbracht haben. Das Foto ist bedeutsam, weil einer der Freunde nicht von der Razzia zurückkehrte und von der Gruppe nach dem Krieg sehr vermisst wurde. Die Namen der Männer auf Foto 3 finden Sie im Dokument „Erklärung zu Foto 3“.

ZUSAMMENFASSUNG THEMA. Am Abend des 9. November 1944 errichtete die deutsche Armee eine Sperre um Rotterdam und Schiedam. Alle wichtigen Brücken und strategischen Punkte wurden abgesperrt, Straßenbahnen fuhren nicht mehr und der Telefonverkehr war unterbrochen. An den beiden folgenden Tagen wurden über 52.000 Einwohner Rotterdams und Schiedams im Alter zwischen 17 und 40 Jahren festgenommen und nach Deutschland verschleppt, um dort unter oft entsetzlichen Bedingungen Zwangsarbeit zu verrichten. Die Razzia in Rotterdam war eine der größten Menschenjagden, die das nationalsozialistische Regime in Deutschland jemals durchgeführt hat. Die Widerstandszeitung Vrij Nederland reagierte schockiert und schrieb am 14. Dezember 1944: „Fünfzigtausend Niederländer ließen sich wie Schafe abführen und ebenso viele Frauen mussten zusehen, wie ihre Männer und Söhne wehrlos zu Hitlers Schlachthaus geführt wurden.“. Das Projekt „Journey of the Razzia“ basiert auf gefilmten Zeugenaussagen von Männern, die die Razzia und die anschließende Reise miterlebt haben, um eine Lücke in der Geschichtsschreibung zu schließen und unter dem Thema „Der Handlungsspielraum eines Individuums in einer Gesellschaft unter Druck“ Einblicke in die Ereignisse zu geben.

Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xcx-zmag
Metadata Access https://ssh.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-xcx-zmag
Provenance
Creator E. J. de Jager
Publisher DANS Data Station Social Sciences and Humanities
Contributor NIOD; E. J. de Jager MA; T. Broere (Transcriber for Stichting Reis van de Razzia); S. Coppens (Researcher for Erik J de Jager Documentary Films); A. Oosthoek (Historical Advisor for Stichting Reis van de Razzia); E. Hafkamp (Production Consultant for Erik J de Jager Documentary Films); Funding Agency: Dr. Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds; Funding Agency: Van Ommeren-de Voogt Stichting; Funding Agency: Stichting Swart van Essen; Funding Agency: van Capellen Stichting; Funding Agency: Stichting de Groot Fonds; Funding Agency: Stichting Fonds Schiedam Vlaardingen e.o.; Funding Agency: vFonds; Funding Agency: Nationale Postcode Loterij; Funding Agency: Prins Bernard Cultuurfonds Zuid-Holland; Funding Agency: DeltaPORT Donatie Fonds
Publication Year 2014
Funding Reference See Contributors
Rights CC-BY-NC-SA-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0
OpenAccess true
Contact NIOD (NIOD Institute for War, Holocaust and Genocide Studies); E. J. de Jager MA (Erik J. de Jager Documentary Films & Projects)
Representation
Resource Type video 2K, PDF, DOCX, vtt; Dataset
Format application/zip; application/pdf; text/vtt; application/vnd.openxmlformats-officedocument.wordprocessingml.document; video/mp4; application/octet-stream
Size 43980; 112503; 69812; 150509; 68234; 257675; 4017184; 229809465; 70243; 229381; 40088
Version 3.0
Discipline Agriculture, Forestry, Horticulture, Aquaculture; Agriculture, Forestry, Horticulture, Aquaculture and Veterinary Medicine; History; Humanities; Life Sciences; Social Sciences; Social and Behavioural Sciences; Soil Sciences