Op 2 maart 2016 kwam bij het Bureau Oudheidkundig Onderzoek Rotterdam (BOOR) een vondstmelding binnen van een ronde zware fundering, aangetroffen langs de westelijke kade van de Lange Haven ter hoogte van Vismarkt 7 in Schiedam (Afb. 1 en 3). De vondstmelder was A. van Zalen van het bedrijf Boskalis. De fundering kwam te voorschijn bij het grootschalig onderhoud en tevens nieuwe inrichting van de Lange Haven door Boskalis (Afb. 2). Die dag was het BOOR in de buurt actief bij een archeologische begeleiding aan de Westmolenstraat, zodat de heer P. Ploegaert die middag de fundering kon bekijken. Bij Boskalis ging de gedachte uit naar een fundering van een stadskraan, te zien op oude foto’s van voor de Tweede Wereldoorlog. De volgende ochtend heeft de heer G. Kempenaar van het BOOR de fundering gedocumenteerd. Dit betekent dat de fundering met een GPS is ingemeten, er foto’s zijn gemaakt en de fundering in detail is bekeken en beschreven. Omdat het een waarneming betreft naar aanleiding van een vondstmelding zijn verder geen pogingen gedaan om de fundering meer vrij te leggen of de fundering dieper te onderzoeken. De fundering heeft een diameter aan de buitenzijde van circa 3,25 m (Afb. 4). De buitenkant is geheel rond gemetseld. De westzijde zit nog deels onder de bestrating. De oostkant was aan de bovenzijde weggehakt. De onderste lagen lopen wel door onder de huidige kade. De oude kade moet hier ter plekke (mede gezien de oude foto’s, Afb. 7) ongeveer 40 cm meer naar het oosten hebben gelegen. Meer dan 15 steenlagen zijn aan de zuidzijde bewaard gebleven. Door de gebruikte harde specie was het metselverband niet te herkennen. De gele bakstenen meten 15x?x4 cm en zijn gemetseld met een harde kalkmortel. De muur is ongeveer 84 cm dik. De binnenzijde is 10-hoekig met vlakken van circa 45 cm. De gehele binnenzijde heeft een ijzeren bekleding/laag die ongeveer 2 cm dik is. Op de hoeken van deze vlakken loopt het ijzer als een soort van uitstulpsel naar boven toe (Afb. 5). Aan de zuidzijde van de fundering is ongeveer 85 cm onder de huidige kaderand een smalle vertanding van ongeveer 5 cm waargenomen. De hoogste steenlagen aan de westkant liggen ongeveer 20 cm onder de kaderand. De diepste delen zitten 120 cm onder de kaderand. Hoe diep de fundering verder doorloopt is onbekend, maar het vermoeden is dat dit makkelijk nog een halve meter kan zijn. Het is ook zeer goed mogelijk dat een fundering van houten balken in een soort kruisverband of een houten vloer van planken zich nog onder de stenen fundering bevindt. De wortels van de bomen langs de kade hebben de fundering niet beschadigd. Ook zijn er geen tekenen van verzakkingen in de vorm van schuin liggende steenlagen of scheuren geconstateerd. De grond in en rond de fundering betreft een zwak humeus zand.De huidige kademuur van machinale baksteen met een dikte van 3 stenen en twee versnijdingen aan de westzijde is van latere datum dan de fundering van de kraan. De kraan is bij de aanleg van de huidige kadewand - of misschien al eerder - afgebroken.Niet afgebeeld op de plattegrondtekening is een fragment van een muur, parallel lopend aan de huidige kademuur op een afstand van 35 cm ten westen van de vertanding van de kademuur. De noordzijde van deze muur ligt 2,9 m ten zuiden van de ronde kraanfundering. Het restant van deze muur is 28 cm breed (eensteens) en loopt minimaal 86 cm door richting het zuiden. Het niveau ligt diep, namelijk op 118 cm onder de huidige kaderand. De stenen meten circa 25x12x5,5 cm. Ze zijn rood van kleur en vrij hard. Ondanks het grote formaat wat kan duiden op een 14e -eeuwse muur, lijkt het gevoelsmatig eerder 17e -eeuws metselwerk werk te betreffen. Van de met kalk gemetselde stenen resteren minimaal 2 lagen. Om dit muurwerk was de grondsoort een grijzige klei.Bij het onderzoek zijn geen vondsten zoals aardewerk aangetroffen.Ter hoogte van de gevonden kraan werd na deze archeologische waarneming de taludtrap aangebracht die voorheen circa vijftien meter ten noorden zat. Daarvoor moest de fundering van de aan de waterzijde voor de helft worden weggezaagd. Ook 1 schroefpaal voor de tafelconstructie moest precies middenin de ronde kraanfundering komen. Hieruit is gebleken dat de ijzeren bekleding aan de binnenzijde in feite een ijzeren bak betrof (Afb. 8). De onderkant van deze bak zat dus net iets dieper. Onbekend blijft evenwel de diepere delen van de bakstenen fundering.
BOORnotitie 25
