De geïnterviewde maakt deel uit van de ervaringsgemeenschap van kloosterzusters (de Tilburgse Zusters van Liefde) die ondanks een gedeelde kloostercultuur (vaste dagorde en tijdstippen voor alles, vaste zwijguren en stipte gehoorzaamheid) in de verschillende huizen van de congregatie de oorlog verschillend hebben beleefd.Grada Josephina van Bergen, kloosternaam Catharino, geboren 20-01-1918Deel 100:01:06 – Zuster Catharino vertelt over haar jeugd als achtste kind uit een boerengezin van twaalf uit Oss00:04:01 – Ze krijgt roeping op haar twintigste, trad in in 1939 en vertelt over de twijfel die af en toe opstak00:07:58 – Het uitbreken van de oorlog tijdens haar noviciaat in het moederhuis in Tilburg en de schuilkelders die al waren ingericht voor de verschillende groepen in het klooster.00:12:01 – Iedereen had een eigen vluchtzak00:13:59 – Het vluchten naar de kelder, de angst als er vliegtuigen overkwamen00:16:56 – Geen contact met familie; weinig praten met medezusters over persoonlijke zaken00:21:55 – Niet praten over angst; geen radio00:28:59 – Meer gebeden vanwege oorlog00:32:59 – Er werd in het moederhuis illegaal geslacht00:33:58 – Zuster Catharino wordt naar de Molstraat in Den Haag verplaatst, waar ze keukenzuster wordtEinde deel 1Deel 200:01:01 – Ze vertelt over de honger in Den Haag00:03:00 – Er waren wel geheime voorraden, maar die werden niet aangesproken00:04:00 – De moeder-overste werd bang voor ontdekking en liet de voorraden uitdelen aan ouders van leerlingen, terwijl de zusters echt honger leden. Zuster Catharino wist ervan maar mocht niets zeggen.00:15:56 – Ze vertelt over de angst voor de V1’s en het leven in de schuilkelders met de weeskinderen00:25:01 – Ze wordt verplaatst naar Geertuidenberg en ziet tijdens de treinreis hoe Rotterdam in puin ligt.00:26:59 – In Geertuidenberg maakt ze beschietingen mee. Tijdens de gevechten rond de bevrijding moeten ze met honderden mensen in de kelders schuilen. Geïmproviseerd ziekenhuis in de kelder, veel vluchtelingen uit de dorpen Hank en Dussen.00:35:01 – Ze vertelt over het koken met geïmproviseerde middelen voor zoveel mensen.00:38:51 – Bevrijding – dansend over straat.Einde deel 2
Files not yet migrated to Data Station. Files for this dataset can be found at https://easy.dans.knaw.nl/ui/datasets/id/easy-dataset:41522.
Van 1942 tot de bevrijding zorgde zuster Julia voor een Joods echtpaar dat zat ondergedoken in de kelder van bejaardentehuis Sint Jacob in Amsterdam. Behalve moeder-overste wist niemand van de onderduikers af. Tussen zuster Julia en het Joodse stel ontstond een vriendschap, die ook na de oorlog standhield. Elke week kwam het echtpaar Julia een grote doos chocola brengen die zij, tegen de regels in, niet afgaf maar uitdeelde.In dit project zijn acht kloosterzusters geïnterviewd. Hen is gevraagd welke gevolgen de oorlog had voor hun relatief besloten en volgens een strikte dagorde georganiseerde gemeenschap. Tot nu toe overheerst het beeld van de ‘ideale, want opofferingsgezinde oorlogszuster’. Maar uit de interviews blijkt dat sommige zusters, al dan niet gedwongen, de bezetter ook hebben geholpen. Niet iedere zuster kon daar even makkelijk mee omgaan. De verhalen maken zichtbaar dat zusters ook een rol speelden in de opvang van vluchtelingen, (Joodse) onderduikers en gewonde soldaten. De spanningen die dit met zich mee bracht in deze besloten zustergemeenschappen blijft niet onbesproken.
