Meerssen-Onderste Herkenberg is één van de vier locaties waar in het kader van het TOPsites project onderzoek is uitgevoerd naar de snelheid van erosie. Doel was om te proberen vast te stellen hoe snel op deze locatie erosie plaatsvindt. Bijkomende doelen waren (1) te testen welke methodes het meest geschikt zijn in een dergelijke context om erosiesnelheden te meten en (2) te onderzoeken in hoeverre erosie schade toebrengt aan de archeologische vindplaats.Het terrein Meerssen-Onderste Herkenberg – een wettelijk beschermd monument – bevat de resten van een Romeinse villa. Onderzoek in 1865 legde delen van het hoofdgebouw bloot, inclusief een kelder. Later kleinschaliger onderzoek leverde aanwijzingen voor verschillende bijgebouwen.De verschillende methodes die werden getest voor het meten van de erosiesnelheden gaven variabele resultaten:- Een vergelijking van de maaiveldhoogtes volgens AHN1, AHN2 en een nieuwe ground-based LIDAR opname leverde geen duidelijk beeld op.- Een geofysische opname leverde voor het eerst op deze locatie een duidelijke plattegrond op van het hoofdgebouw van de villa. Daarnaast konden naar alle waarschijnlijkheid een zuilengalerij, een badgebouw en verschillende bijgebouwen worden herkend.- Met behulp van de geofysische opnamen en boringen kon worden vastgesteld dat op de locatie van de kelder geen meetbare erosie had plaatsgevonden sinds 1865 – de keldervloer lag nog bij ongeveer op dezelfde diepte - maaiveld.- Met booronderzoek zijn aanwijzingen voor erosie gevonden in de vorm van variaties in diktes van de Bt-horizont, en een pakket colluvium onderaan de helling. In het colluvium waren herkenbare bodems zichtbaar.- Een beperkte veldkartering leverde geen eenduidige aanwijzingen voor het recent opploegen van vondstmateriaal.- OSL analyses (uit steekboringen) bleken vooral geschikt om erosie- en sedimentatieprocessen op langere tijdschalen te onderzoek. Daarbij was de spreiding aan dateringen binnen één monster van groter belang dan een absolute datering. Een grote spreiding was in het algemeen een aanwijzing voor een stabiele landschapspositie, terwijl snelle sedimentatie en afdekking zijn weerslag had in een geringe spreiding. De metingen gaven aan dat colluviumvorming vooral sinds de vroege middeleeuwen is opgetreden. De hellingknik lijkt een meer stabiele positie, maar bovenop de helling lijkt enige erosie plaats te hebben gevonden. De metingen geven geen uitsluitsel over het moment of de snelheden van erosie.- Met metingen van de gehaltes aan 137Cs en plutonium bleek het wel mogelijk om schattingen van erosiesnelheden te maken over de periode van ca. 1960 (detonatie van waterstofbommen in de atmosfeer) tot nu. Schatting is dat gedurende deze 50 jaar maximaal 2 mm/jaar erosie is opgetreden.- Oppervlaktemetingen van 137Cs bleken hier geen erosie te kunnen meten.