SamenvattingTransect heeft in december 2011 een archeologisch bureauonderzoek en karterend booronderzoek uitgevoerd naar de - mogelijke - aanwezigheid en verwachte kwaliteit van archeologische waarden aan de Bovenweg 14 (Boppewei 14) te De Westereen (Zwaagwesteinde, gemeente Dantumadeel, provincie Friesland). Aanleiding voor het onderzoek is het plan om op het perceel een dierenpark aan te leggen. Het dierenpark krijgt een omvang van circa 9400 m2. Het doel van het archeologisch bureauonderzoek en karterend booronderzoek is het specificeren en toetsen van de archeologische verwachting.Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied een middelhoge archeologische verwachting voor wat betreft vindplaatsen uit het Laat-Paleolithicum (18.000 – 8.800 voor Chr.) tot en met de Bronstijd (2.000 – 750 voor Chr.) heeft. Het plangebied heeft een lage archeologische verwachting voor wat betreft archeologische waarden uit de IJzertijd (750 – 12 voor Chr.), Romeinse tijd (12 voor Chr. – 450 na Chr.), Middeleeuwen (450 – 1500 na Chr.) en Nieuwe tijd (1500 – 1950 na Chr.). Archeologische resten worden verwacht in de top van het dekzandpakket. Deze ligt naar verwachting onder een oude bouwvoor, waarop zich stortgrond bevindt.In het plangebied ligt vanaf het maaiveld een pakket opgebrachte grond (stortgrond). Dit pakket is in het centrale deel van het plangebied circa 140 cm dik. Aan de randen neemt de dikte af naar 60 á 80 cm. In de boringen waar het oorspronkelijke bodemprofiel nog ‘intact’ is, ligt in de meeste gevallen onder het ophogingspakket de oude bouwvoor. De oude bouwvoor gaat over in een afgetopte (veld-) podzol, waarvan in ieder geval de B-horizont nog – gedeeltelijk – aanwezig is. Het dekzand gaat over in leemrijk zand. Dit betreft keizand, dan wel de top van het keileem.Alleen in de oude bouwvoor en aan het maaiveld zijn archeologische indicatoren aangetroffen. Het betreft brokjes roodbakkend aardewerk of baksteen en een enkel houtskoolbrokje. Van het maaiveld zijn enkele scherven roodbakkend aardewerk met loodglazuur opgeraapt, die in de 17e – 19e eeuw kunnen worden gedateerd. Dit materiaal is naar alle waarschijnlijkheid aangevoerd met stortgrond. Verder ligt aan het maaiveld veel natuur- en vuursteen. Voor wat betreft het vuursteen, gaat het in de meeste gevallen om natuurlijk gevormde en sterk verweerde stukken en om stukken die door vorstsplijting en frictie ‘verse’ vlakken en scherpe randen vertonen. In boring 8 is op een diepte van 90 cm –mv, dus in de opgebrachte en omgewerkte grond, een brokje mogelijk bewerkt vuursteen gevonden. Ook deze potentiële archeologische indicator is van elders aangevoerd.Het archeologisch relevante bodemtraject ligt in de meeste boringen op een diepte vanaf 120 cm –mv. Alleen in boringen 6 en 9 ligt deze op respectievelijk 80 cm en 60 cm –mv. Beide boringen liggen aan de noordelijke rand van het plangebied; daar waar geen of nauwelijks stortgrond ligt. Volgens de initiatiefnemer reiken de bodemingrepen ten behoeve van de vijvers en overige voorzieningen, tot maximaal 1 á 1,2 m –mv. Mede gezien de locaties van de diepere bodemingrepen, zal het effect op eventueel in het plangebied aanwezige archeologische waarden klein en lokaal zijn.Op basis van het karterend booronderzoek en gezien de diepte van de – gerealiseerde – bodemingrepen, wordt verder onderzoek niet nodig geacht.
