Econsultancy heeft in opdracht van Veiligheidsregio Limburg Noord een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd voor de Westsingel te Horst in de gemeente Horst aan de Maas. In het plangebied zal een brandweerkazerne worden gerealiseerd. De exacte diepte van de bebouwing is nog niet bekend, maar zal naar verwachting tot circa 0,8-1 meter beneden het maaiveld reiken. In het zuidwestelijke deel van het plangebied zou een wadi worden gerealiseerd. Tijdens het proefsleuvenonderzoek is echter besloten door de opdrachtgever, in overleg met de gemeente Horst aan de Maas, dat dit deel van het plangebied komt te vervallen. Alleen de locatie van de brandweerkazerne is onderzocht en zal in dit rapport worden behandeld.Het archeologisch onderzoek wordt noodzakelijk geacht om te bepalen of er een gerede kans is dat archeologische waarden wel of niet aanwezig (kunnen) zijn in de ondergrond, die door de voorgenomen bodemingrepen kunnen worden aangetast/verloren kunnen gaan. Daarom is het binnen het kader van de Erfgoedwet (1 juli 2016) verplicht voorafgaand archeologisch onderzoek uit te voeren.Doel van het proefsleuvenonderzoek is het aanvullen en toetsen van de gespecificeerde archeologische verwachting zoals vermeld in het bureau- en booronderzoek. Het gaat om gebied- of vindplaatsgericht onderzoek. Het proefsleuvenonderzoek gebeurt door middel van waarnemingen in het veld, waarbij (extra) informatie wordt verkregen over bekende en /of verwachte archeologische waarden binnen een onderzoeksgebied. Dit omvat de aan- of afwezigheid, de aard, de omvang, de datering, de gaafheid, de conservering en de inhoudelijke kwaliteit van de archeologische waarden.Het resultaat van een proefsleuvenonderzoek is een rapport met een waardering en een inhoudelijk (selectie-)advies (buiten normen van tijd en geld), aan de hand waarvan een beleidsbeslissing (een selectiebesluit) kan worden genomen. Dit betekent dat de veldactiviteiten uitgevoerd worden tot het niveau waarop deze beslissing gefundeerd genomen kan worden, dat wil zeggen dat de archeologische waarden van het terrein/vindplaats in voldoende mate zijn vastgesteld.Gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel De jager-verzamelaars uit het Laat-Paleolithicum en Mesolithicum hebben als woon- en verblijfplaats vaak voor de flanken van hoger liggende terreingedeelten in het landschap gekozen die bij voorkeur in de buurt van open water lagen. Vanaf circa 500 meter ten noorden van het plangebied ligt het beekdal van de Kabroeksche beek en op circa 600 meter ten zuidoosten ligt het beekdal van de Groote Molenbeek. Ten tijde van de jager-verzamelaars vormden met name de flanken/randen van de hoge zandgronden naar de watervoorzieningen aantrekkelijke bewoningslocaties.In de omgeving zijn enkele vuurstenen artefacten bekend. Deze werden aangetroffen direct nabij het beekdal van de Groote Molenbeek maar ook verder van dit beekdal nabij het plangebied op de dekzandrug. Daarom geldt voor het plangebied een middelhoge archeologische verwachting voor de periode Laat-Paleolithicum tot en met het Mesolithicum.Vanaf het Neolithicum ontstaan de eerste landbouwculturen die gekenmerkt worden door sedentaire nederzettingen. In de beginperiode stapt men geleidelijk over naar landbouw en veeteelt. De nederzettingen worden gekenmerkt door permanente woningen die soms diep in de grond gefundeerd waren. Vanaf het Neolithicum tot en met de Vroege-Middeleeuwen heeft men nog steeds een voorkeur voor hoger en droger gelegen gebieden. Op dezelfde dekzandrug als waar het plangebied op ligt, zijn meerdere bewoningsresten bekend uit zowel het Mesolithicum, de Bronstijd, IJzertijd als uit de Romeinse tijd. Ook zijn archeologische resten bekend uit de Vroege-Middeleeuwen, gelegen op de dekzandrug (nabij de historisch kern). Er geldt om die reden een hoge verwachting voor nederzettingsresten uit de periode Neolithicum tot en met de Vroege-Middeleeuwen. Resten uit de periode Neolithicum tot en met de Vroege-Middeleeuwen worden onder het plaggendek of in de oorspronkelijke bodem verwacht en bestaan uit een cultuurlaag, paalkuilen/-gaten, afvalkuilen, fragmenten aardewerk, natuursteen of gebruiksvoorwerpen.Het plangebied ligt aan de Westsingel direct ten zuidwesten van de van oorsprong hoogmiddeleeuwse historische kern van Horst. Uit historisch kaartmateriaal blijkt, dat het plangebied sinds tenminste omstreeks 1800 onbebouwd was. Direct ten noorden was sinds die periode al enige bebouwing aanwezig aan de latere Bemmelstraat. Het noordelijke deel van het plangebied maakte deel uit van de erfpercelering van deze bebouwing en was in gebruik als tuin/boomgaard of weiland. Het centrale en zuidelijke deel was als bouwland in gebruik en maakte deel uit van het Hegelsomse Veld. Op deze basis geldt voor het plangebied een middelhoge verwachting voor archeologische resten uit de periode Late-Middeleeuwen tot en met de Nieuwe tijd. Resten worden verwacht vanaf het maaiveld.Gevolgde onderzoeksmethode Volgens het opgestelde PvE zouden er in het gehele plangebied (circa 8.300 m2 ) negen proefsleuven van 20 x 4 meter aangelegd moeten worden. Vanwege een onenigheid tussen de gemeente en pachter, is tijdens het proefsleuvenonderzoek besloten om het zuidelijk deel van het plangebied te laten vervallen. Voordat dit werd besloten, waren de twee zuidelijkste proefsleuven al aangelegd. De al aangelegde proefsleuven zijn gedocumenteerd, maar niet verder onderzocht en zullen daarom ook niet deel uitmaken van dit rapport. Enkel de vier proefsleuven (werkput 3, 4, 5 en 6) ter plaatste van de toekomstige brandweerkazerne zijn volledig gedocumenteerd en onderzocht. Deze vier proefsleuven hebben een totale oppervlakte van 322 m2. Alle proefsleuven zijn circa 20 meter lang en 4 meter breed. De proefsleuven zijn in de top van de C-horizont aangelegd.Resultaten Proefsleuvenonderzoek In de sleuven zijn twee funderingssleuven, drie greppels, een zone met spitsporen en twee natuurlijke sporen aangetroffen. De funderingssleuven lijken recent te zijn gegraven. Op basis van de historische kaarten is het duidelijk dat de greppels dateren uit de 19e en 20e eeuw. Langs een van de greppels bevindt zich een zone met spitsporen. Waarschijnlijk is door middel van spitten de greppel verbreed. Uit de waardering volgens door de KNA voorgeschreven wijze blijkt dat de vindplaats die is aangetroffen niet behoudenswaardig is.De bodemopbouw bestaat uit een eerddek met hieronder plaatselijk een B-horizont op dekzandafzettingen (Formatie van Boxtel, Laagpakket van Wierden). In het eerddek zijn drie scherven aangetroffen, namelijk een roodbakkend geglazuurde scherf, een fragment van een steengoed-kan en een scherf van Pingsdorf aardewerk. Dit aardewerk dateert grotendeels tussen 1500-1650, met uitzondering van de Pingsdorf scherf die dateert uit 1100-1300. Het aardewerk is met bemesting op het akker gekomen. Op basis van deze dateringen is het eerddek opgebracht tijdens de Late-Middeleeuwen en de Vroege-Nieuwe tijd.Waardering en selectieadvies Volgens de waardering op KNA voorgeschreven wijze krijgt de site een lage waardering en is niet behoudenswaardig. Het selectieadvies is daarom dan ook om het plangebied vrij te geven voor verdere ontwikkeling en is vervolgonderzoek niet noodzakelijk. Het definitieve selectiebesluit zal worden genomen door de bevoegde overheid, de gemeente Horst aan de Maas.Mochten tijdens de graafwerkzaamheden toch archeologische waarden worden aangetroffen, dan dient hiervan melding te worden gemaakt conform artikel 5.10 van de Erfgoedwet uit juli 2016 bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed).