Inleiding In opdracht van de gemeente Wijchen heeft RAAP in de periode van 23 oktober tot en met 13 december 2018 een archeologische opgraving variant archeologische begeleiding en proefsleuvenonderzoek uitgevoerd in de gemeente Wijchen. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van het vervangen van het riool- en herbestratingswerkzaamheden in de Kerkstraat, Kruisstraat en Stadswal te Batenburg.Het voornaamste doel van het onderzoek was het veiligstellen van de wetenschappelijke informatie (behoud ex situ) van archeologische resten die door de civiele werkzaamheden verstoord zouden worden.Resultaten Binnen het plangebied en de omgeving zijn oeverafzettingen op beddingafzettingen van de stroomgordel van de Maas aanwezig, die actief is vanaf de vroege Romeinse tijd tot heden. Tijdens het onderzoek is een gevarieerde bodemopbouw waargenomen in de diverse straten. Globaal bestaat de bodembouw uit beddingdzand dat is afgedekt door een oeverpakket waarna vanaf de middeleeuwen ophogingslagen zijn ontstaan. In de Kerkstraat zijn ter hoogte van de kerk lagen aangetroffen die duiden op een waterrijk milieu. Mogelijk heeft hier een gracht gelegen, maar dat kan niet met zekerheid worden vastgesteld. In de Kruisstraat en aan de zuidzijde van de Kerkstraat is een restgeul aangetroffen. Vanaf het midden van de 14e eeuw is de restgeul gedempt met onder andere afval van de bewoners van de stad, om zo het terrein geschikt te maken voor bewoning en onderdeel uit te kunnen laten maken van de stad. Het vondstmateriaal uit de restgeul biedt een kijkje in het leven in de 14e eeuw in Batenburg. Zowel vondsten die samenhangen met het dagelijks leven zoals aardewerk en dierlijk bot zijn vertegenwoordigd, als objecten die gerelateerd kunnen worden aan de metaalbewerker en steenhouwer. Daarnaast zijn bijzondere vondsten aanwezig waaronder een schoen en fragmenten van een kledingstuk die tot de haute couture of laatste mode van die tijd behoren. Zeker bijzonder te noemen is een fragment leisteen met daarop de tekst van een gebed tot de Heilige Martinus. Aangezien de Oude Sint-Victorkerk in deze periode al bestond, is het denkbaar dat een geestelijke verbonden aan deze kerk de tekst heeft geschreven als voorbereiding op de dienst.In het tracé zijn ook resten van de Kattentoren (Stadswal) aangetroffen. Het betrof waarschijnlijk een verdedigingstoren die in de middeleeuwen met de ommuring van de stad is opgetrokken. Daarnaast zijn een aantal waterputten en resten muurwerk gevonden. Deze laatste kunnen in de nieuwe tijd geplaatst worden.Aanbevelingen Met de archeologische begeleiding en proefsleuvenonderzoek is inzicht verkregen in de aanwezige resten binnen het tracé. Omdat het onderzoek zich beperkte tot de contouren en ontgravingsdiepte van de civiele werkzaamheden, zijn bijvoorbeeld de aangetroffen putten en de Kattentoren enkel binnen het tracé onderzocht. Het dient dan ook aanbeveling om bij toekomstige werkzaamheden die dieper gaan dan de werkzaamheden binnen het onderhavige gebied of zich buiten het huidige tracé bevinden, archeologische onderzoek uit te voeren, met name ter plaatse van de waterputten, de Kattentoren en geul. Vondsten uit de geul kunnen meer licht werpen op de materiele cultuur van de stad in de tweede helft van de 14e eeuw. Ter hoogte van de Oude Sint-Victorkerk kan mogelijk meer inzicht verkregen worden in een mogelijke gracht/waterloop die al dan niet deel heeft uitgemaakt van een grachtenstelsel dat ook rond de Kattentoren te verwachten is.
