In opdracht van BOOT Organiserend Ingenieursburo B.V. heeft ADC ArcheoProjecten een bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied 'De bastions' en 'Het Hoornwerk' in de gemeente Rhenen. In het plangebied zullen de aanwezige verdedingswerken, onderdeel van het Rijksmonument Grebbelinie, worden hersteld zodat ze beter zichtbaar en (gedeeltelijk) toegankelijk zullen zijn. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van een omgevingsvergunning en was noodzakelijk om te bepalen of bij de voorgenomen activiteiten de kans bestaat dat archeologische resten in de ondergrond worden aangetast.Op basis van het bureauonderzoek worden op en in de top van de uiterwaardafzettingen van de Nederrijn archeologische resten verwacht vanaf de Late Middeleeuwen tot 18e eeuw. Deze resten zullen zich echter onder De Bastions en het Hoornwerk bevinden (ca. 3 tot 5 m -mv). Gezien het feit dat uiterwaarden periodiek overstromen, worden geen bewoningsresten verwacht. Hier komt bij dat de locatie in een gebied ligt dat op de geomorfologische kaart als afgegraven en geëgaliseerd is weergegeven. Mogelijk is dit gebeurd ten behoeve van de baksteenindustrie, die vooral in de Nieuwe tijd plaatsvond, maar hier zijn geen aanwijzingen voor aangetroffen. In de diepere ondergrond van het plangebied kunnen in het pleistocene oppervlak in potentie archeologische resten bevinden uit de periode vóór de IJzertijd. De diepteligging van het zand bevindt zich volgens ArchisII op 2 m -NAP (ca. 12 m -mv). De intactheid van dit oppervlak is echter onbekend.De bastions en het hoornwerk zijn aarden verdedigingswerken, die in eerste aanleg uit de 18e eeuw dateren en zijn nadien in de (jaartallen) aangepast/uitgebreid/verbeterd. In top van de ophogingslagen van deze bouwwerken worden geen archeologische waarden in situ verwacht. Wel kunnen in het gebied (op of in de top van de bastions en het hoornwerk en in de grachten) losse vondsten uit de periode vanaf de 18e eeuw tot en met de Nieuwe tijd aanwezig zijn. Deze vondsten zijn gelieerd aan de militaire functie van de Bastions en het Hoornwerk tussen de Franse tijd en de Tweede Wereldoorlog.In het gebied worden de grachten uitgebaggerd, de scherpe belijning van de aardwerken hersteld en zal de begroeiing worden verwijderd. De kans dat door deze ingrepen (mits deze 'historisch verantwoord' plaatsvinden) de verdedigingswerken zelf en eventuele onderliggende archeologische resten worden aangetast of verstoord, wordt klein geacht. ADC ArcheoProjecten adviseert daarom om het plangebied vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling. Wel wordt geadviseerd het uitbaggeren van de grachten te begeleiden. Op de bodem van de grachten kunnen vondsten aanwezig zijn, die inzicht kunnen geven aan de militaire activiteiten op en rond de verdedigingswerken. Aanbevolen wordt om bij de voorgenomen werkzaamheden de lokale amateurarcheologen of historische verenigingen te betrekken.Het verdient daarom aanbeveling om de uitvoerder van het grondwerk te wijzen op de plicht archeologische vondsten te melden bij de bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 53 van de Monumentenwet.

Een Bureauonderzoek

Date: 2011-05-17