Het Koninginnensluiscomplex is gelegen aan westzijde van het oude dorp Vreeswijk, dat ruim na de Tweede wereldoorlog gaandeweg helemaal ingekapseld is geraakt in de stedelijke ontwikkeling Nieuwegein. De sluis bevindt zich kort voor de monding van het vanuit noordelijke richting komende Merwedekanaal in de rivier de Lek. Het sluiscomplex werd gebouwd in de jaren 1882-1886. Het zou echter nog zes jaren duren voordat het kanaal van Amsterdam naar Vreeswijk officieel in gebruik genomen werd. De Koninginnensluis wordt vanwege de situering op de overgang van een kanaal naar een rivier uitgevoerd als gekoppelde sluis.