IDDS Archeologie heeft in november 2023 een archeologisch bureauonderzoek en een inventariserend veldonderzoek (IVO), verkennende fase, uitgevoerd aan de Sportweg (het toekomstige Stadionplein) in Haarlem, gemeente Haarlem. De doel- en vraagstelling van het bureauonderzoek is het opstellen van een gespecificeerde archeologische verwachting voor het plangebied. Met het inventariserend veldonderzoek wordt deze verwachting getoetst en zo nodig aangevuld.
Uit het bureauonderzoek bleek dat het plangebied is gelegen op de strandwal. Op basis daarvan heeft het plangebied een hoge verwachting voor archeologische resten vanaf het Laat Neolithicum. Deze resten kunnen worden verwacht op diverse niveaus in het duinzand.
De Jan Gijzenvaart is aangelegd als zandvaart in 1537 en vermoedelijk ging het plangebied ook in deze periode onderdeel uitmaken van een landgoed. Het is niet duidelijk of in het plangebied resten van het landgoed mogen worden verwacht. Het hoofdgebouw stond buiten het plangebied. De kans dat in het plangebied nog resten uit deze periode aanwezig zijn, is niet erg groot omdat deze locatie in de huidige situatie volledig bebouwd is met een supermarkt.
De militaire landschapskaart van de gemeente Haarlem geeft in het uiterste westen en oosten van het plangebied zones met loopgraven en wapenopstellingen aan (nrs. 13 en 55). Van de loopgraven en van eventuele funderingen van geschut kunnen mogelijk nog resten aanwezig zijn (Figuur 12).
Tijdens het onderzoek is geconstateerd dat in het plangebied ter hoogte van de Planetenlaan en in de noordoosthoek in de top van de Oude Duin- en strand(wal)afzettingen een niveau met een hoge archeologische verwachting aanwezig is vanaf 0,7-1,2 m -mv (0,3-0,6 m -NAP). Gesteld kan worden dat het niveau direct onder de oude bouwvoor, waarop aan de Planetenlaan de IJzertijd vindplaats is aangetroffen, vrijwel overal onverstoord lijkt te zijn in het plangebied. Ook waar de bouwvoor ontbreekt / verstoord is, kan daarom een eventuele vindplaats van archeologische sporen aanwezig zijn in de top van het onverstoorde duin- en strand(wal)zand (i.e. het niveau rond 0,5 m -NAP). Lokaal is eveneens een humeuze laag aangetroffen in boring 30 vanaf 2,5 m -mv (circa 2 m -NAP).
Ter hoogte van een deel van de Planetenlaan naast de Rijksstraatweg is een locatie bekend waar in de Tweede Wereldoorlog een loopgraaf gelegen was (Figuur 12). Op deze locatie geldt daarom een hoge archeologische verwachting op resten uit deze periode die al vanaf het maaiveld aanwezig kunnen zijn. Indien de bodemingrepen dieper reiken dan 0 m NAP in het plangebied , dan wordt aangeraden een archeologisch vervolgonderzoek uit te voeren waarbij rekening wordt gehouden met de aandachtzones bestaande uit de locatie van de loopgraaf, de bekende IJzertijd vindplaats en het diepere humeuze niveau dat rond 2 m -NAP in boring 30 werd aangetroffen (Figuur 12). Op basis van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek adviseert IDDS Archeologie om vervolgonderzoek uit te laten voeren. Gezien de verwachting op archeologische resten uit de periode vanaf het Laat Neolithicum tot de Nieuwe Tijd en de Tweede Wereldoorlog wordt aangeraden het vervolgonderzoek in de vorm van een proefsleuvenonderzoek uit te voeren. Voor delen van het plangebied die nu niet voor een proefsleuvenonderzoek toegankelijk zijn, wordt aangeraden de resultaten van het aangeraden proefsleuvenonderzoek af te wachten. Aan de hand van de voorgenomen (bouw-)plannen kan dan een nieuw advies worden opgesteld voor de nu nog niet-toegankelijke gebieden. Voor alle gravende onderzoeken, waaronder proefsleuven, dient voorafgaand aan de uitvoering van het onderzoek een Programma van Eisen geschreven te worden. Dit Programma van Eisen moet goedgekeurd worden door de bevoegde overheid (de Gemeente Haarlem) alvorens met het onderzoek kan worden begonnen. Bovenstaand advies is gecontroleerd en beoordeeld door de bevoegde overheid, in dit geval de Gemeente Haarlem. Het hier weergegeven advies is conform het besluit inzake de te volgen procedure.