In opdracht van de gemeente Culemborg is een Aanvullend Archeologisch Onderzoek (AAO) uitgevoerd op het terrein Caetshage te Culemborg (Gld.). De gemeente heeft op het terrein Caetshage een stadsboerderij gepland. Naast enkele gebouwen zullen hier tuinen worden aangelegd en er zal bovendien een kreek worden uitgegraven, die waarschijnlijk vroeger over het terrein heeft gelopen. Er zijn aanwijzingen dat op dit terrein het middeleeuwse kasteel van de heren Caets heeft gestaan, het zogenaamde huis Caetshage. Tijdens een onderzoek dat door Archeologisch Adviesbureau RAAP uitgevoerd is in 1997/1998, werden twee concentraties van middeleeuws puin aangetroffen, die in verband werden gebracht met middeleeuwse bebouwing. Tevens werd een veldkartering uitgevoerd door de Archeologische Werkgemeenschap Nederland (AWN) die de bevindingen van RAAP kon onderstrepen. Op basis van de uit het vooronderzoek verkregen gegevens is tot een AAO besloten. Het onderzoek moet uitwijzen of archeologische resten aanwezig zijn, die door de aanleg van de gebouwen, de tuinen en de kreek worden bedreigd.Conclusies en aanbeveling:Uit het archeologische onderzoek is naar voren gekomen dat op het terrein Caetshage vermoedelijk in de 12e eeuw een motte is aangelegd, die was omgeven met een gracht. De oorspronkelijke bebouwing op de motte heeft waarschijnlijk uit houtbouw bestaan, hiervan is echter niets bewaard gebleven. Later is de motte omgeven door een bakstenen ringmuur en is er een bakstenen kasteel gebouwd. De top van de motte is geslecht om een groter terrein geschikt te maken voor bebouwing. Op grond van de datering van de bakstenen is het kasteel aan het eind van de 13e of het begin van de 14e eeuw gebouwd. Uit de bewoningsfase van het kasteel is weinig vondstmateriaal aangetroffen. Het aardewerk en de faunaresten laten geen bijzonderheden zien.Het kasteelterrein is gunstig gelegen ten zuiden van Culemborg, in een bocht van het riviertje de Meer. Uit historische bronnen blijkt dat op deze plaats tot in de 15e eeuw het versterkte huis Caetshae heeft bestaan, gelegen op een terrein dat ‘besloten Kaetshage’ wordt genoemd.Historische bronnen melden een aanval van Gerrit de bastaard op Culemborg in 1449 vanuit Caetshage. Mogelijk is het kasteel bij een tegenaanval verwoest. In ieder geval is het kasteel voor 1514 gesloopt. Ten zuidwesten van het kasteel zijn de restanten van een steenoven gevonden. Het betreft een zogenaamde ‘loegenoven’. De steenoven heeft een omvang van ongeveer 9×4 m. Over dit type steenoven is nog weinig bekend.Aangezien de archologische bewoningssporen uit de Middeleeuwen direct onder de bouwvoor liggen, zijn ze kwetsbaar. Om deze reden verdient het de aanbeveling om het omgrachte terrein, inclusief de grachten, te beschermen. Dit betreft een terrein met een omvang van ongeveer 100×100 m. De kreek die nog uitgegraven gaat worden, loopt deels door de middeleeuwse grachten. Als de ligging van de kreek niet aangepast kan worden, verdient het de aanbeveling om het uitgraven ervan archeologisch te begeleiden. In de vulling van de gracht kan nog allerlei vondstmateriaal verwacht worden. Ook het terrein waar de steenoven ligt dient beschermd te worden. Het voorstel is om de steenoven inclusief de puinzone eromheen te beschermen. Het zou hierbij gaan om een gebied van 10×12 m.
Date: 2002
