Archeologische begeleiding rioolwerkzaamheden Westlaren te Zuidlaren, gemeente Tynaarlo (DR)

DOI

Aanleiding tot de hier beschreven archeologische begeleiding zijn de rioolwerkzaamheden die de gemeente Tynaarlo heeft laten uitvoeren op de onderzochte locatie te Zuidlaren, in de wijk Westlaren. Omdat deze plannen met bodemverstorende ingrepen gepaard gaan, is in 2013 een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd door middel van een bureauonderzoek en een verkennend en karterend booronderzoek. Naar aanleiding van het vooronderzoek is voor delen van het plangebied aanbevolen de werkzaamheden onder archeologische begeleiding uit te voeren. Dit advies is overgenomen door het bevoegd gezag, gemeente Tynaarlo. Dit onderzoek is uitgevoerd conform de Wet op de archeologische monumentenzorg. Gemeente Tynaarlo heeft MUG Ingenieursbureau, afdeling Archeologie, opdracht gegeven de archeologische begeleiding uit te voeren.Op basis van de het bij vooronderzoek geraadpleegde historische kaarten is bekend dat het onderzoeks- gebied na de ontginning voornamelijk in gebruik is geweest als bos en weiland. Na de bouw van het psychiatrisch ziekenhuis Dennenoord in 1895 is het dorp Westlaren ontstaan. Op de kadastrale minuut van 1811-1832 staat het gebied nog aangegeven als het Westerveld en is geen verkaveling aangegeven. Ook zijn de genoemde wegen nog niet aangegeven. Op de historische kaarten van 1870 tot en met 1935 is te zien dat de Dennenlaan en Tienelsweg al aanwezig waren. Halverwege de 20e eeuw is Westlaren opgegaan in Zuidlaren, waar het nu een wijk van vormt. Daarna is de wijk verder uitgebreid.In de omgeving van het onderzoeksgebied zijn crematieresten uit het neolithicum aangetroffen, een hamerbijl uit de periode neolithicum tot ijzertijd en nederzettingssporen en een mogelijk graf uit de middeleeuwen en de nieuwe tijd.De top van het pleistocene dekzandpakket, waarin zich de podzolbodem heeft gevormd, betreft de laag waarin sporen van de prehistorische mens aanwezig kunnen zijn. Bij een intacte of deels intacte podzolbodems kunnen eventueel aanwezige archeologische sporen en vondsten ook (deels) intact zijn.Er werden met name sporen van activiteiten van jager-verzamelaars, zoals tijdelijke jachtkampen uit het mesolithicum of nederzettingsporen van boerenbedrijven uit met name het neolithicum verwacht. Deze sporen zullen zich in de top van het dekzand manifesteren. Daarnaast werden sporen van ontginning en agrarisch gebruik uit de periode late middeleeuwen of nieuwe tijd verwacht, vanaf het maaiveld en de top van het veen. Diepe sporen konden reiken tot in het onderliggende dekzand. In het westen en noorden van het onderzoeksgebied is in de boringen een dunne laag veen (van circa 0,1 m dik) aangetroffen, dat het dekzand heeft afgedekt. De aanwezigheid van het veen duidt erop dat in het gebied sprake was van vernatting, en daardoor veengroei, vanaf het neolithicum of de bronstijd. Sporen uit de periode bronstijd-middeleeuwen worden daarom niet verwacht.Tijdens de begeleiding werden drie sporen gevonden. De sporen lijken karresporen te zijn, maar zouden ook het laatste restant van moderne ploegsporen kunnen representeren. De coupe gaf hierover geen uitsluitsel. Als het inderdaad om karresporen gaat, stammen deze waarschijnlijk uit de 19e eeuw of20e eeuw, uit de periode na het vervaardigen van de kadastrale minuut uit 1811-1832, aangezien op die kaart de Tienelsweg nog niet is aangegeven. Deze interpretatie sluit aan bij het verwachtingsmodel uit het vooronderzoek voor gebruikssporen uit de nieuwe tijd. Op basis van de resultaten van de begeleiding blijkt dat dat een groot deel van de bodemopbouw verstoord is. Dit komt doordat het nieuwe riool voor een groot deel in de oude rioolsleuf is aangelegd en door de grote hoeveelheid kabels en leidingen in het gebied. De oude rioolsleuf is in een deel van het gebied tot 2,5 m diep ingegraven. In het zuiddeel van de Tienelsweg is verder sprake van bodemverstoring door saneringswerkzaamheden bij het nabijgelegen autobedrijf. Kleine delen van de bodem zijn nog wel intact. Waar de rioolsleuf op de plek van het oude riool loopt is slechts een kleine strook van het vlak aangelegd in de intacte bodemopbouw. De bodemopbouw is voornamelijk in de profielen gezien. De bodem is sterker verstoord dan op basis van het vooronderzoek werd verwacht. Bij het vooronderzoek kon niet in het tracé geboord worden, wegens de aanwezigheid van het wegdek, bestaande riool en kabels en leidingen, maar is parallel hieraan geboord. Hierdoor geeft de begeleiding een ander beeld van de bodemopbouw dan het booronderzoek.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/DANS-XA2-HN2V
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/DANS-XA2-HN2V
Provenance
Creator T.N. Krol
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor M. Rem; MUG Ingenieursbureau b.v.
Publication Year 2015
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact M. Rem (MUG Ingenieursbureau)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/pdf; text/xml
Size 10176864; 8349; 8091; 964; 4320
Version 1.0
Discipline Humanities