Getuigen Verhalen, NSB'ers in Westerbork, interview 01

DOI

De geïnterviewde werd geboren in een calvinistisch burgergezin in Hillegersberg. Zij ging naar de eerste Montessorischool in Nederland. Na het voortgezet onderwijs studeerde ze voor lerares huishoudkunde in Rotterdam. Na haar afstuderen kon ze door de oorlog nergens aan de slag. Daarom besloot ze diëtiek te gaan studeren in Den Haag.In 1945 is de geïnterviewde één van de eerste afgestudeerde diëtisten in Nederland en ze wordt vrijwel direct als diëtiste in het Bergweg Ziekenhuis te Rotterdam geplaatst. Ze heeft het er echter niet naar haar zin en ze besluit een advertentie te plaatsen in een medisch blad. Deze advertentie wordt gelezen door dokter Den H., die van de overheid opdracht had gekregen iemand met verstand van voeding aan te stellen in één van de kampen van het Directoraat-Generaal Bijzondere Rechtspleging (DGBR). De geïnterviewde is de enige sollicitant en wordt uitgenodigd naar kamp Westerbork te komen. Ze weet op dat moment niets van de interneringskampen. Na een gesprek met commandant B. wordt ze aangesteld en krijgt ze de opdracht de voeding voor vijfhonderd ziekenhuispatiënten te regelen. Ze krijgt een slaapplek in het casino van het kamp aangeboden, maar de Duitse Jood D., chef van de kampkeuken, raadt haar dit af. Ze kan bij zijn gezin intrekken. De keuken van het ziekenhuis bevindt zich in barak 101, naast de operatiekamer.Pas in het kamp hoort de geïnterviewde wat er zich tijdens de oorlog in Westerbork heeft afgespeeld. Ze heeft met veel mensen te maken en wordt daardoor voor velen een soort vertrouwenspersoon. In het ziekenhuis blijken veel patienten niet daadwerkelijk ziek zijn. De geïnterviewde verbaast zich over de vindingrijkheid van sommige gevangenen om bepaalde zaken gedaan te krijgen. Ze merkt dat de hoger opgeleiden slechter met de omstandigheden om kunnen gaan dan de arbeiders en het boerenvolk. De geïnterviewde stoort zich aan de lage moraal van de merendeel van het kamppersoneel, de rechteloosheid en de erbarmelijke omstandigheden in het kamp. Kritiek werd haar niet in dank afgenomen. Na twee jaar besluit ze ontslag te nemen.Na thuiskomst kan ze er niet over praten, want niemand begrijpt waar ze het over heeft. Een paar jaar later krijgt ze last van haar ervaringen. Er spelen vragen door haar hoofd of ze het wel goed heeft gedaan. Uiteindelijk zoekt ze hulp om te kunnen praten.De geïnterviewde zegt tot de conclusie te zijn gekomen dat concentratiekampen oprichten het slechtste is wat een overheid kan doen. De overheid had zich volgens haar bij de berechting van foute Nederlanders minder moeten laten leiden door de woedende kreten van het volk. Er was gebrek aan fatsoen en rechtvaardigheid. De geïnterviewde gelooft nog steeds in de oprechtheid en naïviteit van mensen.De geïnterviewde leert haar man kennen als ze een administrateur nodig heeft en een majoor, een geïnterneerde, haar wordt aanbevolen. Ze neemt hem in dienst. De majoor is in de oorlogsjaren één van de hoogste politieofficieren in Nederland geweest. Na de opheffing van het interneringskamp scheiden hun wegen, maar later ontmoet ze hem weer. Uiteindelijk trouwen ze met elkaar. De periode dat ze samen werkten in kamp Westerbork en het leven in het kamp is een onbesproken onderwerp. De geïnterviewde probeert hem naar professor Bastiaans te sturen, maar dat wil hij niet. Desondanks zegt ze dat het tussen haar en haar man heel goed is afgelopen.

Na de Tweede Wereldoorlog zijn zo'n 120.000 tot 180.000 mensen voor korte of langere tijd geïnterneerd in meer dan 120 Nederlandse interneringskampen. Ook in het voormalige doorgangskamp Westerbork werden van 24 april 1945 tot 1 december 1948 NSB'ers, Waffen-SS'ers, landwachters en andere van collaboratie verdachte personen opgesloten. Aanvankelijk waren de omstandigheden slecht. Naar de gezondheid en veiligheid van de duizenden geïnterneerden keek in de zomer van 1945 bijna niemand om. Gebrekkige leefomstandigheden, onvoldoende medische voorzieningen en zowel psychische als fysieke mishandelingen waren aan de orde van de dag. In het kamp heerste volstrekte willekeur.Getuigen van de naoorlogse internering in het kamp hebben in dit project over hun ervaringen verteld. Hun relaas geeft inzicht in het systeem van internering van collaborateurs vlak na de oorlog en maakt duidelijk hoe Nederland met zijn 'foute' landgenoten omging.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xcq-fky2
Metadata Access https://ssh.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-xcq-fky2
Provenance
Creator Herinneringscentrum Kamp Westerbork ©
Publisher DANS Data Station Social Sciences and Humanities
Contributor G Abuys; Herinneringscentrum Kamp Westerbork; Voor gebruik altijd contact opnemen met het Herinneringscentrum Kamp Westerbork: info(at)kampwesterbork.nl
Publication Year 2010
Rights DANS Licence; info:eu-repo/semantics/closedAccess; https://doi.org/10.17026/fp39-0x58
OpenAccess false
Contact G Abuys (Herinneringscentrum Kamp Westerbork)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/zip; application/msword; application/pdf
Size 32562; 345600; 531349
Version 2.0
Discipline History; Humanities