Naam: Joesoef IsmaïlAchternaam: IsmailGeboorteplaats: KoewarasanGeboortedatum: 11 januari 1946Woonplaatsen: Suriname 1946 - 1954; Indonesia 1954 - 1966; Suriname 1966 - 1974; Nederland 1974 -Het was 5 januari 1954, de dag dat de boot 'Langkoeas' met repatrianten vertrok naar Sumatra. Ik ging mee met de boot, samen met mijn oom. Op de dag van het afscheid waren de mensen blij. Het feit dat het de PBIS gelukt was om Javanen terug te brengen naar Indonesië werd uiteraard uitgebuit om de mensen te laten zien dat zij door de KTPI voor de gek waren gehouden. Het was een prestigekwestie. Wat ik hoorde toen ik klein was, was dat de mensen van de KTPI werden voorgelogen door Soemita.Persoonlijk denk ik dat veel van het Javaanse kader uit Suriname zou zijn weggetrokken en dat Suriname niets over had gehouden wanneer er eenheid was geweest onder de Javanen en het gelukt was om alle mensen die terugwilden naar Indonesië, ook daadwerkelijk terug te brengen. Weet je hoeveel kader weg is gegaan met de Langkoeas? Dat waren allemaal slimme mensen die hadden geleerd. Later in Indonesië hebben ze goed werk gevonden en hoge posities bekleed.Op de dag van vertrek was het druk op de kade. Ik kan me herinneren dat mijn opa me enthousiast uitzwaaide. Hij was heel blij. Op open zee moest ik in de rij staan voor het eten. ‘Rangsum!’ werd er dan geroepen. Wij aten Indonesisch eten. Het bestuur had eigen kamers en de gewone mensen sliepen op het open dek. Het schip was eigendom van Rotterdamse Lloyd, de matrozen waren Nederlanders. De reis vond ik geweldig. Ik ging kijken in de machinekamer. Ik heb er nog foto’s van gemaakt, maar ik ben ze kwijtgeraakt. Wij voeren langs Kaap de Goede Hoop, ik zag de Tafelberg. Twee weken later kwamen we aan in Padang. Het was begin februari. De reis had ongeveer een maand geduurd.
Toen ik in Indonesië woonde, begon ik met het organiseren van reizen naar Indonesië, want mensen uit Suriname wilden graag naar Indonesië. Ik begon ook met het importeren van films. Ik kocht films in Indonesië, die in een laboratorium in Hong Kong gereproduceerd werden en ondertiteld in Japan. Daarna stuurde ik ze naar Suriname. Het koste veel tijd en energie, maar ik wilde mensen niet teleurstellen. Ik reisde regelmatig naar Nederland om films te vertonen. In Suriname deed ik al vertoningen samen met een Hindoestaanse man die een bioscoop had. Daarnaast liet ik Indonesische artiesten naar Suriname komen. Ik deed dat allemaal naast mijn werk.Ik had in de tram een advertentie gezien van de Rijks Psychologische Dienst (RPD). Zij hadden een vacature in de statistiek. Ik dacht: dat kan ik wel aan, dat is werk met cijfers. Ik besloot erop af te gaan. De persoon die ik sprak, was Indonesisch. Hij was getrouwd met een Indische. Ik kon direct beginnen. Ik was in mei gekomen en in juli kon ik beginnen met werken.
Ik heb veel landen gezien. Voor mij is Nederland het beste land van de wereld. Alles is hier te krijgen. Ik woon al 35 jaar hier en ik zou best ergens anders willen wonen, maar niet in een vreemd land. Het zou Suriname of Indonesië moeten zijn. In Suriname zou ik me thuis voelen, maar mijn vrouw wil daar niet wonen. De omringende landen spreken me ook aan. Het zijn andere culturen, andere talen, het is interessant. Indonesië en de haar omringende landen hebben een vergelijkbare cultuur, ook dat spreekt me aan, maar ik heb besloten om die maar voor vakanties te reserveren.
Date Submitted: 2011-05-03
Tot aan 1939 werden circa 33.000 Javanen naar Suriname overgebracht. Na hun contractperiode vestigde de meerderheid zich in Suriname. Slechts een minderheid keerde terug naar Indonesië. De meest beschreven terugkeer is de georganiseerde repatriëring in 1954 van circa 1000 personen naar Indonesië. Deze bestond uit Javaanse ex-contractarbeiders en hun in Suriname geboren (klein)kinderen. Tegen beter weten in kwamen zij niet terecht op Java, maar in Tongar, een plaatsje in West-Sumatra. Daar bleven de meesten niet lang. Hun zoektocht naar een beter leven bracht hen naar andere plaatsen in Indonesië: Pekanbaru, Padang, Medan, Jambi, Jakarta, maar ook opnieuw naar Suriname.Veel minder bekend is de groepsmigratie in 1953 van enkele tientallen Javanen naar het buurland Frans Guyana. Vermoedelijk zijn tot aan het eind van de jaren 60 nog meer personen in groepsverband naar Frans Guyana vertrokken. Tijdens de Surinaamse binnenlandse oorlog weken ook Javanen, vooral vanuit Moengo en Albina, naar Frans Guyana uit. Volgens de Franse bevolkingsgegevens van 2005 wonen momenteel zo’n 1900 Javanen in Frans Guyana.De meest recente omvangrijke landverhuizing van Javaanse Surinamers vond plaats vóór de onafhankelijkheid van Suriname in 1975, dit keer uit Suriname naar Nederland. In de ban van politieke leiders die van mening waren dat de onafhankelijkheid niet goed zou uitpakken voor de positie van de Javanen, vertrokken circa 22.000 Javanen naar Nederland. Onder hen bevonden zich ook degenen die het eerder hadden geprobeerd in Indonesië en in Frans Guyana.Deze meervoudige migratie van de Surinaamse Javanen, is het onderwerp van het levensverhalen project Javaanse Migratie en Erfgoedvorming in Suriname, Indonesië en Nederland. Om van de meervoudige migratiebewegingen en de persoonlijke ervaringen van de Javaanse migranten een helder beeld te krijgen, is een oral history-project opgezet rondom migratie en erfgoedvorming onder de Javanen in Suriname, Indonesië en Nederland.Aan dit project werkten het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) en de Stichting Comité Herdenking Javaanse Immigratie (STICHJI) samen.De interviews zijn te beluisteren op de website van Javanen in Diaspora, de metadata en de samenvattingen van de interviews zijn opgeslagen in EASY.
