In de periode oktober 2011 tot en met februari 2012 heeft ADC ArcheoProjecten een Archeologische Opgraving en een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van Proefsleuven uitgevoerd in het plangebied Veldhoven, Zilverackers, Westelijke Ontsluitingsroute (kortweg WOR). Het proefsleuvenonderzoek is nog een onderdeel van het grootschalige proefsleuvenonderzoek, uitgevoerd in 2010. De opgraving omvat vier vindplaatsen, te weten I-5, I-6, I-11 en I-12, die destijds geselecteerd werden voor nader onderzoek.I-5 betreft een omgreppelde nederzetting uit de Romeinse tijd, I-6 een niet-omgreppelde. I-11 is een vindplaats uit de Late Middeleeuwen, I-12 een vindplaats uit de Nieuwe tijd.De vindplaatsen I-6 en I-12 uit het vooronderzoek liggen niet in het tracé van de WOR, maar in verband met compensatiegronden voor aspergeteelt zijn deze in het onderzoek betrokken. Van vindplaats I-5 is enkel het gedeelte binnen het tracé van de WOR opgegraven.De vindplaatsen zijn tijdens het veldwerk herbenoemd en onderverdeeld in aparte zones, A t/m E. De werkputten in de zones A t/m D vormen de Archeologische Opgraving, zone E omvat de proefsleuven.In zone A (vindplaats I-11) zijn de resten van een laatmiddeleeuws erf opgegraven, evenals een uitgegraven houtwal en een karrenspoor. Het erf omvat een huisplattegrond, een waterput, een waterkuil en aan het erf gerelateerde kuilen en greppels. Het erf wordt omstreeks 1300 gedateerd.De houtwal en het karrenspoor worden in de Nieuwe tijd gedateerd.In zone B (onderdeel van vindplaats I-5) zijn resten daterende van de Bronstijd tot de Nieuwe tijd aangetroffen. De Bronstijdsporen zijn losse bewoningssporen. Op basis van de aardewerkdateringen kunnen deze sporen in de Late Bronstijd worden gedateerd.De sporen uit de IJzertijd liggen verspreid over zone B. In het noorden is een erf geregistreerd. Het erf omvat een huisplattegrond, een bijgebouw en twee spiekers. In de zuidelijke helft van zone B zijn de resten van zeven spiekers aanwezig. De spiekers lijken toe te horen aan andere erven, waarvan de overige resten buiten het onderzoeksgebied liggen. Daarnaast vallen in zone B nog enkele verspreid liggende kuilen op, waarin ijzertijdaardewerk is aangetroffen. Twee kuilen bevatten aardewerk die door enkele diagnostische kenmerken in fase G van de Midden-IJzertijd kunnen worden gedateerd.Een belangrijke spoorcategorie in zone B zijn de houtskoolmeilers. In totaal zijn 63 houtskoolmeilers aangetroffen. Zes meilers zijn nader onderzocht (anthracologisch onderzoek en radiokoolstofdatering).Twee houtskoolmeilers zijn in de laatste fase van de IJzertijd of de Vroeg-Romeinse tijd te dateren. De overige vier meilers hebben een datering in de Volle Middeleeuwen meegekregen. De dateringen van de middeleeuwse meilers liggen enkele tientallen jaren uit elkaar, zodat er sprake lijkt te zijn van langdurige brandersactiviteiten.Een noordoost-zuidwest georiënteerde greppel in de zuidelijke helft van zone B wordt in de Romeinse tijd gedateerd, voornamelijk op basis van de resultaten en interpretaties uit het vooronderzoek. Het betreft vermoedelijk een deel van de omgreppeling van een Romeinse nederzetting.Bewoningssporen uit de Middeleeuwen zijn in zone B niet aangetroffen.In het zogenaamde tussenvlak tot slot zijn kriskras over het terrein in zone B verscheidene karrensporen geregistreerd. Het duidelijkst is een breed noord-zuid georiënteerd karrenspoor, dat vermoedelijk lange tijd in gebruik is geweest. Het karrenspoor is duidelijk zichtbaar op de Kadastrale Minuut en verbindt de weg Hoogeind met de Wintelresedijk. In het midden van dit karrenspoor is in werkput 6 een groot fragment natuursteen aangetroffen. De steen ligt bijna precies op de perceelsgrens zoals die op de Kadastrale Minuut is te zien. Vermoedelijk betreft het hier een grenssteen.In zone C is in het zuidprofiel een (paal)kuil gecoupeerd die sterke overeenkomsten vertoont met de middenstaanders van de Romeinse huisplattegronden in zone D. Vermoedelijk is hier een Romeinse gebouwplattegrond aangesneden. De overige archeologische waarden in zone C omvatten de resten van een erf uit de Nieuwe tijd, dat op historisch kaartmateriaal staat afgebeeld. Het erf omvat onder andere een woonhuis, een waterput en een waterkuil gegraven vanuit een greppel. Het huis betreft of een langgevelboerderij, of een zogenaamd krukhuis met L-vormige plattegrond, afhankelijk van de interpretatie van een kleine bakstenen structuur en het belang dat wordt gehecht aan de ligging van een waterput. De greppels rondom het gebouw lijken -naast een functie als erfscheiding- de restanten van houtwallen te zijn.Zone D bevat bewoningssporen uit de Bronstijd, IJzertijd, Romeinse tijd en Nieuwe tijd. De resten uit de Bronstijd omvatten een gebouwplattegrond en enkele losse kuilen. IJzertijdsporen komen verspreid over de hele zone voor. Ze liggen tussen de resten van een Romeins erf. Zes spiekers hebben een datering in de IJzertijd meegekregen. Het erf uit de Romeinse tijd omvat twee huisplattegronden van het Alphen- Ekeren type. Aardewerk aangetroffen in verschillende sporen van de huisplattegronden dateren deze aan het begin van de 3e eeuw. Verder is in zone D nog een hutkom aangetroffen, in de onmiddellijke omgeving van een huisplattegrond. Het aardewerk uit deze structuur wordt eveneens in de 3e eeuw gedateerd.Tot slot is net op de noordgrens van zone D een karrenspoor aangesneden. Dit karrenspoor was gelegen op de grens van twee huidige percelen en is eveneens terug te voeren naar een historisch verifieerbaar karrenspoor, zichtbaar op de Kadastrale Minuut. In het midden van dit karrenspoor is een grote natuursteen aangetroffen, vergelijkbaar met de vondst in zone B. Het betreft een grote, blauwgrijze zwerfkei die ruim 10 kg weegt. De steen wordt net als de steen in zone B als grenssteen geïnterpreteerd.In zone E is één kuil aangetroffen waarin bronstijdaardewerk is gevonden. De overige sporen in deze zone lijken alle in de IJzertijd te dateren. De sporen in zone E zijn in drie aparte vindplaatsen ingedeeld.Vindplaatsen E-1 en E-2 zijn als niet behoudenswaardig gewaardeerd. Vindplaats E-3 ligt buiten het tracé.Het vermoeden bestaat dat hier een deel van een ijzertijderf is aangesneden. De conservering van de sporen is goed. Vindplaats E-3 is als behoudenswaardig aangemerkt.

Veldhoven, Zilverackers

Date Submitted: 2014-11-06