ADC ArcheoProjecten heeft een Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van proefsleuven uitgevoerd voor het plangebied Gelderakkers te Hilvarenbeek. Huidig onderzoek betreft een tweede fase van een proefsleuvenonderzoek waarvan de eerste fase is uitgevoerd in 2010 en gerapporteerd in 2012. De vindplaats aangetroffen in fase 1 van het proefsleuvenonderzoek is gewaardeerd als behoudenswaardig.Fase 2 van het proefsleuvenonderzoek is uitgevoerd in juli 2013. In deze fase zijn 20 werkputten aangelegd, met een totale oppervlakte van 2.929 m².Hierin werden, verspreid over het plangebied, in verscheidene werkputten, sporenclusters, losse sporen en structuren aangetroffen die in de late prehistorie te dateren zijn. De resten zijn ondergebracht in één vindplaats, vindplaats 1. Vooralsnog kunnen deze resten niet nauwkeuriger worden gedateerd vanwege het ontbreken van vondstmateriaal of het ontbreken van diagnostische kenmerken bij het vondstmateriaal dat is gevonden. Wat wel duidelijk is, is dat het plangebied in deze periode(n) intensief bewoond is geweest. De aangetroffen structuren en sporenclusters zijn vermoedelijk slechts een fractie van het aanwezige sporenbestand in de bodem.Verder loopt door het plangebied een greppel (GR01) die over meer dan 350 m gevolgd kan worden. De greppel is noordwest-zuidoost georiënteerd en doorsnijdt tenminste een deel van de bewoningsresten die in de late prehistorie worden gedateerd. De greppel kan vooralsnog niet gedateerd worden.In een laagte in het plangebied is nog een kleine cluster middeleeuwse sporen aangetroffen (vindplaats 3) en 100 m er vandaan een waterput die momenteel nog niet kan gedateerd worden (vindplaats 4). De waterput heeft een voorlopige datering in de Middeleeuwen-Nieuwe tijd gekregen. Een monster genomen in de langgerekte kuil in het middeleeuwse sporencluster is nader onderzocht. Het levert een eerste beeld op van hoe het landschap er in de Middeleeuwen rondom de vindplaats moet hebben uitgezien. De kuil wordt geïnterpreteerd als een kuil waarin tijdelijk heideplaggen werden bewaard voordat deze (eventueel met mest gemengd werden en) over het land werden verspreid.Het plangebied is archeologisch waardevol. De resten in het onderzoeksgebied maken deel uit van verschillende nederzettingen die er door de tijd heen in gelegen hebben en vooralsnog niet begrensd kunnen worden. Het is aannemelijk om te stellen dat enkele nederzettingen -zo niet alledoorlopen buiten de grenzen van het plangebied. Tijdens fase 2 zijn geen begravingen meer gevonden. Het grafveld, aangetroffen in de werkputten 8 en 12 van fase 1, is vermoedelijk dus niet zeer uitgestrekt en situeert zich in de zone tussen de werkputten 3, 4, 7, 11, 16, 17 en 36. Het grafveld wordt benoemd als vindplaats 2.Zoals reeds opgemerkt na fase 1 van het proefsleuvenonderzoek is het gebied nauwelijks getekend door postmiddeleeuwse ingrepen. Het plaggendek heeft gezorgd voor een goede bewaring van de onderliggende archeologische resten. Er is bijgevolg sprake van meerdere, goed bewaarde vindplaatsen. Gedurende lange tijd (maar wellicht niet continu) zijn te Hilvarenbeek, Gelderakkers nederzettingen gevormd en doden begraven. Ook de depressies in de periferie van het plangebied maken een essentieel deel uit van de vindplaats, aangezien ze ons kunnen helpen het paleolandschap te reconstrueren en de relatie met de opeenvolgende nederzettingen en begravingen beter te begrijpen.

Hilvarenbeek Gelderakkers