In opdracht van VOF Gasthuiskwartier heeft BAAC tussen 22 januari en 22 juli 2024 een archeologische begeleiding uitgevoerd in het Middengebied van het Gasthuiskwartier, gelegen in het historische centrum van ’s-Hertogenbosch.
In het gebied werd een bodemsanering uitgevoerd en werd riolering aangelegd en deze bodemverstorende werkzaamheden zijn archeologisch begeleid.
Het plangebied bevindt zich net ten noordoosten van het areaal dat werd omsloten door de eerste stadsmuur. In het midden van de 14e eeuw kwam het binnen de bescherming van de tweede stadsmuur te liggen. Al iets eerder, omstreeks 1300, werd direct ten oosten van het plangebied het Predikherenklooster gevestigd. In het westelijk deel van het plangebied bevond zich de Tolbrugstraat, waaraan vanaf de 14e eeuw bebouwing ontstond. Ten zuiden van het plangebied bevonden zich, waarschijnlijk al vanaf de 13e eeuw, de gouvernementsgebouwen van het Hof van
Brabant, gescheiden van het plangebied door de nog bestaande tak van de Binnendieze, de Groote Stroom. Het oostelijke deel van het plangebied behoorde mogelijk een tijdlang deels tot het hertogelijk terrein, totdat hier in de
tweede helft van de 15e eeuw het Gasthuis werd gevestigd, waartoe het grootste deel van het plangebied vanaf de 15e eeuw behoorde.
Tijdens het onderzoek zijn kleine delen van het Gasthuis gezien, in de vorm van enkele restanten van bakstenen vloeren en twee kleine bijgebouwen. De opvallendste vondst bestaat echter uit de kademuur die een tijdlang de
westgrens van het Gasthuisterrein vormde en die over een lengte van 22 meter kon worden gevolgd. Ook werd over een lengte van 6 meter een restant van een overkluisd deel van dezelfde zijtak aangetroffen, die naast de ziekenzaal
van het Gasthuis heeft gefunctioneerd.
Ten westen van de zijtak lagen lange tijd de achterterreinen van percelen aan de Lange Tolbrugstraat, waarvan muurwerk en een waterput zijn teruggevonden. Vanaf omstreeks 1900 maakte het gehele plangebied deel uit van het
Gasthuisterrein. De zijtak van de Groote Stroom kwam als grens te vervallen en werd gedempt, en een deel van de overkluizing werd gesloopt. Mogelijk werd tegelijkertijd het kerkhof van het Gasthuis geruimd, en kwam een deel van
de skeletten in een knekelkuil terecht, die tijdens het onderzoek werd vrijgelegd.
Na het slopen van de kademuren en de demping van de zijtak kwam in het plangebied de nog aanwezige bebouwing te staan: het Stergebouw, het Zusterhuis en het Mariapaviljoen.
adobe acrobat document, 9.0
