In opdracht van Levvel heeft BAAC in 2022 en 2023 drie onderzoeken uitgevoerd binnen de voormalige militaire Positie Den Oever op de Afsluitdijk. De eerste twee onderzoeken zijn uitgevoerd op Robbenplaat-Noord tussen 25 april t/m 16 mei 2022 en 25 juli t/m 8 augustus 2022 en het laatste onderzoek op 25 en 26 april 2023 op de oostelijke kade van de buitenhaven (machinegebouw E). Het eerste onderzoek (A-22.0093) betrof een opgraving variant archeologische begeleiding en omvatte de ontgravingen binnen de grenzen van de aardwerken bij kazemat I (mitrailleurkazemat) en VII (luchtdoelremise). Aanvullend zijn tijdens dit onderzoek ten zuiden van kazemat VII twee proefsleuven met een afmeting van 25 x 4 m aangelegd (IVO-P). De tweede fase (A-22.0516) van het onderzoek op Robbenplaat-Noord betrof tevens een opgraving variant archeologische begeleiding. Hierbij is het aardwerk rondom kazemat VII onderzocht en zijn de graafwerkzaamheden bij kazematten III en V begeleid. In totaal zijn drie werkputten vastgelegd. Werkput 19 werd gevormd door het noordelijke deel van het aardwerk rondom kazemat VII, werkput 20 omvatte het aardwerk bij kazemat V en werkput 21 dat bij kazemat III. Het laatste onderzoek omvatte de ontgraving van machinegebouw E ten zuiden van de Stevinsluizen op de oostelijke kade van de buitenhaven. In totaal is 11749 m2 onderzocht. De aanleiding voor de drie archeologische onderzoeken vormen de geplande ontgraving en versterking van het bestaande dijklichaam en de herinrichting van het terrein. Onderhavig onderzoek is het vervolg op diverse archeologische vooronderzoeken die door RAAP in 2013 en 2014 zijn uitgevoerd.1 Uit deze onderzoeken kwam naar voren dat op en rondom de aardwerken op Robbenplaat- Noord en op de verschillende kades sporen uit het Interbellum en de Tweede Wereldoorlog aanwezig waren. In de rapporten wordt onder andere gesproken over versperringen, wapenopstellingen, Deckungslöcher en een betonnen Kochbunker. Daarnaast is door BAAC in 2021 een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd in de zones tussen de kazematten op Robbenplaat-Noord en werd vastgesteld dat dit gebied was voorzien van een uitgebreid netwerk aan prikkeldraadversperringen (hekversperringen) die in het Interbellum zijn aangelegd en zeker tot in de jaren ’60 nog gedeeltelijk gehandhaafd werden. De drie onderzoeken hebben een zeer groot aantal archeologische sporen aan het licht gebracht, veel meer dan in eerste instantie werd verwacht. Dit geldt voor alle vier de belangrijke hoofdgebruiksfases: Interbellum, Mobilisatie en Meidagen van 1940, Duitse bezetting en Koude Oorlog. Uit de periode van het Interbellum en de Meidagen van 1940 dateren de aardwerken, kazematten, gedekte wegen, twee regenwaterbaken, leidingen, betonnen kabelpalen, wapenopstellingen, hekversperringen en straatwerk. Deze sporen liggen aan of net onder het maaiveld op een diepte van slechts 10 tot 20 cm in de kleilaag. De regenwaterbak, riool en leidingen uit werkput 15 (A-22.0093) liggen vanzelfsprekend op een dieper niveau, onder de wal, op het niveau van de fundering van de kazematten. Uit deze periode zijn slechts zes kleine afvalkuilen aangetroffen. In de kuilen is zeer spaarzaam vondstmateriaal aanwezig, waaronder van de helm verwijderde ovale, koperen emblemen met klimmende leeuw. Uit de Tweede Wereldoorlog zijn verreweg de meeste sporen aangetroffen. Voor alle sporen geldt ook weer dat ze nog aan het maaiveld zichtbaar waren, of op een diepte van 20 tot 50 cm zijn aangetroffen. Het gaat om: A-22.0093 (kazemat I en VII) - Werkput 15 (kazemat I): drie stukken loopgraaf zonder duidelijke wapenopstellingen, zeker vier losse wapenopstellingen (veldversterkingen), klein stuk klinkerweg in gedekte weg en afvalkuilen - Werkput 16 (kazemat VII): drie losse wapenopstellingen, 2 Deckungslöcher, latrine (Feldmässiger Ausbau), schuttersputten en (afval)kuilen.A-22.0516 (kazemat III, V & VII) - Werkput 19 (kazemat VII): Deckungsloch in gedekte weg, mogelijk verwijderd Deckungsloch en (afval)kuilen. - Werkput 20: (kazemat V): fundering en beerput voor latrine, twee Ringstände type 58c, verschillende (afval)kuilen, Tagesraum/keuken tegen kazemat en één losse wapenopstelling op locatie oude Nederlandse open opstelling voor een zware mitrailleur. - Werkput 21 (kazemat III): één wapenopstelling, één afvalkuil, bakstenen fundering onbekend bouwwerk, klinkerverharding in de gedekte wegen, (afval)kuilen en Kochbunker. A-22.0440 (machinegebouw E) - Werkput 1: restant van de klinkervloer van een mogelijke Duitse loopgraaf naar een open opstelling op het dak van machinegebouw E. Het spoor is aangetroffen op circa 40 cm beneden maaiveld. De conservering van het loopvlak was relatief goed. In het oosten is het spoor wel zwaar verstoord en ook de positie op het dak was reeds door latere ingrepen verdwenen. In de Koude Oorlog is het plangebied voor een derde keer in stelling gebracht. Hierbij zijn weinig nieuwe veldversterkingen en bouwwerken aangelegd. Eerder aangelegde werken zijn vooral opnieuw in gebruik genomen en waar nodig aangepast. Bij kazemat I zijn geen sporen uit de Koude Oorlog waargenomen. Bij de andere drie is dit wel het geval. Bij kazemat III gaat het om hergebruik van de Kochbunker, maar ook bleek dat de gedekte wegen gedeeltelijk zijn verhard met betonpalen en voor de kazemat een trap van prefab betonblokken is aangelegd. De meeste aanpassingen zijn bij kazemat VII waargenomen. Tijdens het onderzoek bleek dat twee wapenopstelling zijn aangelegd in de oude Nederlandse open bedingingen voor luchtdoelgeschut, de Duitse latrine opnieuw werd gebruikt en gecamoufleerd, de positie voor het commando-apparaat (centraal in het aardwerk) van een mogelijke nieuwe wapenopstelling was voorzien, betonnen trappen werden aangelegd naar het machinegebouw en de kazemat zelf en de gedekte wegen werden verhard met schelpengruis. Kazemat V is tevens opnieuw bemand. Hier werden de twee Ringstände, twee Deckungslöcher en de FA-keuken tegen de kazemat opnieuw gebruikt. Een van de Fa-bunkers (Tagesraum/dagverblijf) werd gesloopt.

Adobe Arcobat, 9.0