HENK BAST (NL) Tijdens de razzia hoorde Henk dat een vriendje was ondergedoken tussen twee kasten op de overloop. Henk is wel meegegaan, omdat hij vreesde dat zijn zussen of ouders gestraft zouden worden.Henk kwam in een stal in Wolfheze terecht waar een vreemde lucht hing. Het bleek een dood paard te zijn, wat tijdens de luchtlanding door de Amerikanen of Canadezen gedood was en daar was blijven liggen vanaf september 1944. In de bomen hingen nog drie gedode parachutisten. Henk wilde hen uit de boom halen, maar dat werd niet toegestaan. In de bossen waren ook graven van de gevallenen.In Wolfheze moesten loopgraven gemaakt worden in de bevroren grond. In de zijkanten werden palen aangebracht, die werden vastgemaakt met koperdraad. Als er even geen toezicht was, maakte Henk samen met zijn maten de draadjes weer los. Het eten werd slecht en een man uit het gezelschap stelde voor om te ontsnappen op 1 maart. In de vroege ochtend zijn ze met een klein gezelschap vetrokken, mogelijk door een mijnenveld, maar ze kwamen geen bordje tegen. Na een tocht vol avonturen kwan Henk in Rotterdam aan. Zijn ouders hebben hem, zo goed en zo kwaad als ze konden, ontsmet van luizen. Veertien dagen later kwamen de overgebleven eitjes echter uit en werd Henk zodanig overvallen door de luizen dat hij huilend wakker werd.Veel later, toen Henk ongeveer 60 jaar oud was, kreeg hij last van de ervaringen die hij tijdens de razzia had opgedaan. Op zijn werk kreeg hij te maken met een chaotische situatie, waardoor hij overstuur raakte. “Toen kwam die troep tevoorschijn waar wij in gelopen hebben. Het niet begrijpen van elkaar, het niet weten wat er gaat gebeuren, het grote onbekende gebied”, aldus Henk Bast.
SAMENVATTING ONDERWERP. Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".
HENK BAST (EN) During the raid, Henk heard that a friend had gone into hiding between two cupboards on the landing. Henk went along, because he feared that his sisters or parents would be punished.Henk ended up in a stable in Wolfheze where there was a strange smell. It turned out to be a dead horse, which had been killed by the Americans or Canadians during the airborne landing and had been lying there since September 1944. Three dead paratroopers were still hanging in the trees. Henk wanted to get them out of the tree, but that was not allowed. There were also graves of the fallen in the woods.In Wolfheze, trenches had to be dug in the frozen ground. Poles were placed in the sides, which were secured with copper wire. When there was no supervision, Henk and his mates would untie the wires again. The food was getting bad and a man from the group suggested escaping on 1 March. Early in the morning they left with a small group, possibly through a minefield, but they did not encounter a sign. After a journey full of adventures, Henk arrived in Rotterdam. His parents disinfected him of lice as best they could. Fourteen days later, however, the remaining eggs hatched and Henk was so overwhelmed by lice that he woke up crying.Much later, when Henk was about 60 years old, he suffered from the experiences he had gained during the raid. At work he was confronted with a chaotic situation, which upset him. "Then that mess came out that we walked into. Not understanding each other, not knowing what was going to happen, the great unknown area", according to Henk Bast.
SUMMARY OF THE SUBJECT. On the evening of 9 November 1944, a cordon was placed around Rotterdam and Schiedam by the German army. All important bridges and strategic points were closed off, trams were no longer running and telephone traffic was blocked. On the following two days, more than 52,000 Rotterdammers and Schiedammers between the ages of seventeen and forty were arrested and taken to Germany to perform forced labour there, often in appalling conditions.
The Rotterdam Raid was one of the largest manhunts that the German National Socialist regime ever conducted. The resistance newspaper Vrij Nederland reacted with shock, writing on 14 December 1944: ‘Fifty thousand Dutch men let themselves be led away like sheep and just as many women watch as their husbands and sons are led defenceless to Hitler’s slaughterhouse’.
The project Journey of the Razzia is based on filmed testimonies of men who experienced the raid and the subsequent journey, to fill a gap in the historiography and to provide insight into the events based on the theme "Maneuverability of an individual in a society under pressure”.
HENK BAST (DE) Während der Razzia hörte Henk, dass sich ein Freund zwischen zwei Schränken auf dem Treppenabsatz versteckt hatte. Henk ging mit, weil er befürchtete, dass seine Schwestern oder Eltern bestraft würden.Henk landete in einem Stall in Wolfheze, in dem es seltsam roch. Es stellte sich heraus, dass es sich um ein totes Pferd handelte, das von den Amerikanern oder Kanadiern bei der Luftlandung getötet worden war und seit September 1944 dort lag. Drei tote Fallschirmjäger hingen noch immer in den Bäumen. Henk wollte sie aus dem Baum holen, aber das war nicht erlaubt. Auch in den Wäldern gab es Gräber der Gefallenen.In Wolfheze mussten Gräben in den gefrorenen Boden gegraben werden. Seitlich wurden Stangen angebracht, welche mit Kupferdrähten befestigt wurden. Immer wenn keine Aufsicht da war, lockerten Henk und seine Freunde die Drähte wieder. Das Essen wurde schlecht und ein Mann in der Gruppe schlug eine Flucht am 1. März vor. Am frühen Morgen brachen sie mit einer kleinen Gruppe auf, möglicherweise durch ein Minenfeld, doch sie fanden keinerlei Spuren. Nach einer Reise voller Abenteuer kam Henk in Rotterdam an. Seine Eltern desinfizierten ihn, so gut sie konnten, von Läusen. Doch vierzehn Tage später schlüpften die restlichen Eier und Henk war so von Läusen befallen, dass er weinend aufwachte.Viel später, als Henk etwa 60 Jahre alt war, machten ihm die Erlebnisse bei der Razzia zu schaffen. Bei der Arbeit erlebte er chaotische Situationen, die ihn verärgerten. „Dann kam dieses Chaos zum Vorschein, in das wir hineingegangen waren. „Einander nicht verstehen, nicht wissen, was passieren wird, das große Neuland“, sagt Henk Bast.
ZUSAMMENFASSUNG THEMA. Am Abend des 9. November 1944 errichtete die deutsche Armee eine Sperre um Rotterdam und Schiedam. Alle wichtigen Brücken und strategischen Punkte wurden abgesperrt, Straßenbahnen fuhren nicht mehr und der Telefonverkehr war unterbrochen. An den beiden folgenden Tagen wurden über 52.000 Einwohner Rotterdams und Schiedams im Alter zwischen 17 und 40 Jahren festgenommen und nach Deutschland verschleppt, um dort unter oft entsetzlichen Bedingungen Zwangsarbeit zu verrichten.
Die Razzia in Rotterdam war eine der größten Menschenjagden, die das nationalsozialistische Regime in Deutschland jemals durchgeführt hat. Die Widerstandszeitung Vrij Nederland reagierte schockiert und schrieb am 14. Dezember 1944: „Fünfzigtausend Niederländer ließen sich wie Schafe abführen und ebenso viele Frauen mussten zusehen, wie ihre Männer und Söhne wehrlos zu Hitlers Schlachthaus geführt wurden.“. Das Projekt „Journey of the Razzia“ basiert auf gefilmten Zeugenaussagen von Männern, die die Razzia und die anschließende Reise miterlebt haben, um eine Lücke in der Geschichtsschreibung zu schließen und unter dem Thema „Der Handlungsspielraum eines Individuums in einer Gesellschaft unter Druck“ Einblicke in die Ereignisse zu geben.
Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.
