In opdracht van de Dienst Landelijk Gebied (DLG) Regio West en de Provincie Utrecht heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in de lente van 2011 een archeologische begeleiding en metaaldetectie onderzoek uitgevoerd in verband met het ontgraven van de reduitgracht bij Fort Vechten in de gemeente Bunnik. De archeologische begeleiding was nodig in verband met de herstelwerkzaamheden van de in het verleden gedempte reduitgracht. De verwachting was dat de gracht gedempt is met materiaal van het fort en dat deze grond Romeins materiaal bevat. Omdat direct buiten de gracht intacte archeologische resten werden verwacht, was het van belang dat niet buiten de contouren van de voormalige gracht werd gegraven.De ontgraving is laagsgewijs uitgevoerd in lagen van globaal 20 cm. Het vlak is met het oog op vondsten geïnspecteerd en de grotere diagnostische scherven zijn verzameld. Tegelijkertijd is een metaaldetectie-onderzoek uitgevoerd. Metaalvondsten zijn op het vlak verzameld.In totaal zijn 555 vondsten aangetroffen uit 5 verschillende materiaalcategorieën. De vondsten zijn afkomstig uit 2360 m³ grond. Een deel van de uitgegraven grond is op het terrein van Fort Vechten hergebruikt. Het betreft 400 m³ hergebruikte grond op de parkeerplaats en 460 m³ hergebruikte grond in taluds / paden naast de reduitgracht. De overige grond (1500m³) is hergebruikt in de grondwal / ophoging op Fort ‘t Hemeltje.Het vondstmateriaal dat tijdens de archeologische begeleiding en het metaaldetectie onderzoek is aangetroffen, is zeer divers van samenstelling. Het materiaal bestaat voornamelijk uit aardewerk, maar er zijn ook tien fragmenten keramisch bouwmateriaal (met name dakpannen), 17 fragmenten glas, elf fragmenten bot en 29 stuks metaal (waaronder 15 Romeinse munten) aangetroffen. Het merendeel van het aardewerk (467 fragmenten) dateert uit de Romeinse tijd. Het vondstmateriaal is gevonden in verplaatste grond. Hierdoor is het materiaal vermengd geraakt. Mogelijk is de grond zelfs twee of meer keer verplaatst, bijvoorbeeld eerst bij de aanleg van het Fort in de 19e eeuw en later bij demping van de gracht. Het is dus ook mogelijk dat (de meest indrukwekkende) vondsten al eerder uit deze grond zijn verzameld.De aangetroffen vondsten uit de Romeinse tijd behoren tot het vondstcomplex van het Romeinse castellum en bijhorende vicus. De vondsten kunnen niet aan een bepaalde fase of deel van het terrein worden toegekend, het betreft vermengd geraakt materiaal.Er is bij de archeologische begeleiding van het uitgraven van de reduitgracht van Fort Vechten één topvondst gedaan: het pijpaarden beeldje van een mannelijk torso (waarschijnlijk de god Apollo) dat door Servandus is gemaakt. Dit object wordt door Romeins specialisten inmiddels gezien als een van de mooiste die uit Nederland bekend zijn. Samen met de aangetroffen scherven (met name het terra Sigillata) en munten kan het pijpaarden beeldje voor publieke doeleinden worden gebruikt.Met deze archeologische begeleiding is het onderzoek in het onderzoeksgebied afgesloten. In aangrenzende gebieden op Fort Vechten vindt nog archeologische begeleiding plaats van de talloze ingrepen verbonden aan de herinrichting van het Fort. Het is van belang dat deze werkzaamheden plaatsvinden onder archeologisch toezicht om te voorkomen dat in situ Romeinse resten worden blootgelegd en beschadigd. Dit onderzoek heeft aangetoond dat de inzet van metaaldetectie en het verzamelen van diagnostisch vondstmateriaal tijdens het archeologische toezicht gaaf vondstmateriaal op kan leveren dat anders verloren was gegaan.