In opdracht van de gemeente Oldenzaal heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in het voorjaar en de zomer van 2009 een archeologisch onderzoek uitgevoerd in verband met de geplande herinrichting van het St. Plechelmusplein.Het onderzoek heeft een schat aan gegevens met betrekking tot de oudste geschiedenis van Oldenzaal opgeleverd. Het was voor het eerst dat archeologen in de gelegenheid waren om in het middelpunt van de oude stad te speuren naar de vroegste overblijfselen van Oldenzaal. Hoewel het onderzoek in ruimtelijke zin een beperkte oppervlakte besloeg, overtroffen de resultaten de stoutste verwachtingen. Op grond van de hoge kwaliteit van de archeologische resten is aan het St. Plechelmusplein een zeer hoge waardering toegekend. Dit betekent dat de archeologische resten het regionale belang ver overstijgen en zonder meer als behoudenswaardig aangemerkt kunnen worden.Indrukwekkend was de enorme dichtheid aan begravingen in het oude kerkhof rond de St. Plechelmuskerk waar meer dan duizend jaar lang de bewoners van de stad Oldenzaal en het omliggende platteland zijn begraven. Gerekend moet worden met een minimale dichtheid van meer dan drie graven per m². Binnen het kerkhof, aan de noordzijde van de St. Plechelmuskerk, is op een diepte van ca. 1 m beneden het huidige straatniveau een 1,2 m brede fundering van veldkeien gevonden.De fundering ligt vlak bij de plaats waar in 1923 bij graafwerkzaamheden eveneens een deel een natuurstenen fundering is aangetroffen. Vermoed wordt dat het om het restant gaat van de omstreeks 954 gebouwde, eerste Plechelmuskerk of van een daarmee verband houdend gebouw dat omstreeks 1150 plaats moest maken voor de huidige kerk.Aan de zuid- en oostzijde van het kerkhof zijn naast restanten van de oude kerkhofmuur op diverse plaatsen restanten van gebouwen (vloeren en uitbraaksleuven) en resten van met deze bewoning samenhangende activiteiten uit de Middeleeuwen en Nieuwe tijd aangesneden. Verassend was ook de relatief grote dichtheid aan paalkuilen en standgreppels in de top van het natuurlijke bodemprofiel aan de zuid- en oostzijde van het plein. De betreffende sporen zijn ongetwijfeld onderdeel van grote houten gebouwen uit de Karolingische tijd, de Ottoonse tijd en de Volle Middeleeuwen. Het betreft de oudste bewoningssporen die tot op heden in het centrum van Oldenzaal zijn blootgelegd.De immuniteitsgracht, die het kerkelijke gebied rond de St. Plechelmuskerk in de Middeleeuwen omsloot, is tijdens de archeologische begeleiding twee keer waargenomen in een leidingsleuf; in het begin van de Kerkstraat en in de zuidwesthoek van het Plechelmusplein ter hoogte van de Grotestraat/Steenstraat. De archeologische resten onder het St. Plechelmusplein, het kerkhof en de resten van profane bebouwing en activiteiten, zijn van een zeer hoge archeologische waarde die het regionale belang ver overstijgt. Daarom wordt aanbevolen om tijdens de herinrichting van het St. Plechelmusplein te streven naar een ongestoord behoud van deze resten. Waar behoud niet gegarandeerd kan worden, wordt archeologisch vervolgonderzoek door middel van een opgraving aanbevolen.

OLPL

Date Submitted: 2013-03-29