MARIUS LEENHEER Marius Leenheer zat in de laatste klas van de HBS, toen hij mee moest voor de Arbeitseinsatz. Hij heeft nog geprobeerd zich te verstoppen, maar een buurvrouw dreigde hem te verraden, en toen is hij toch meegegaan. Via een kolenschip kwam hij terecht in Wuppertal, waar hij meewerkte met een mobiele eenheid die spoorrails herstelde na de geallieerde bombardementen die plaatsvonden aan het einde van de oorlog. Eerst werkte hij op de spoorbaan zelf, maar al vrij snel werd hij calefactor (huishoudelijke hulp) van de commandant van de eenheid.In het voorjaar vluchtte hij, en hij liep recht in de armen van de Amerikanen die hem bevrijd hebben. Na een week te hebben gewerkt als tolk-vertaler van de Amerikanen hoorde hij dat er een trein naar Nederland ging. Daarmee is hij richting Nederland vertrokken.Via Noord-Brabant kwam hij thuis in de zomer van 1945. Daar kreeg hij direct te horen dat zijn vader, die al geruime tijd gevangen zat, in een bijkamp van Neuengamme was overleden. Voor het gezin Leenheer brak een tijd van armoede aan.Meneer Leenheer heeft wel zijn school af kunnen maken, is niet in militaire dienst geweest en heeft later een eigen bedrijf opgebouwd dat zich bezighield met advisering rond (ver-)bouwzaken voor instellingen, overheden en particulieren.
Inhoud bestand _data:briefwisseling en kopie van Vorläufiger FremdenpassInhoud bestand _data2:handgeschreven verslag van geïnterviewde over de razzia met ansichtkaart, en dagrapport politie d.d. 2 juni 1943 met melding van de arrestatie van de vader van geïnterviewde. De vader kwam in een concentratiekamp terecht en de familie had het tijdens zijn afwezigheid heel zwaar.
SAMENVATTING ONDERWERP Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daarop volgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden.De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits Nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".
MARIUS LEENHEER Marius Leenheer was in the last year of high school when he had to go along for the Arbeitseinsatz. He tried to hide, but a neighbor threatened to betray him, so he went along anyway. He ended up in Wuppertal via a coal ship, where he worked with a mobile unit that repaired railway tracks after the Allied bombings that took place at the end of the war. At first he worked on the railway itself, but he soon became a calefactor (domestic help) for the unit commander.He fled in the spring and walked straight into the arms of the Americans who liberated him. After working for a week as an interpreter-translator for the Americans, he heard that a train was leaving for the Netherlands. With that he left for the Netherlands.He came home via North Brabant in the summer of 1945. There he was immediately told that his father, who had been imprisoned for quite some time, had died in a sub-camp of Neuengamme. A time of poverty began for the Leenheer family.Mr. Leenheer was able to finish school, did not serve in the military and later set up his own company that provided advice on (re)construction matters for institutions, governments and private individuals.
Contents of file _data:correspondence and copy of Vorläufiger FremdenpassContents of file _data2:handwritten report of the interviewee about the raid with postcard, and daily police report dated 2 June 1943 reporting the arrest of the interviewee's father. The father ended up in a concentration camp and the family had a very hard time during his absence.
SUMMARY OF THE SUBJECT. On the evening of 9 November 1944, a cordon was placed around Rotterdam and Schiedam by the German army. All important bridges and strategic points were closed off, trams were no longer running and telephone traffic was blocked. On the following two days, more than 52,000 Rotterdammers and Schiedammers between the ages of seventeen and forty were arrested and taken to Germany to perform forced labour there, often in appalling conditions.
The Rotterdam Raid was one of the largest manhunts that the German National Socialist regime ever conducted. The resistance newspaper Vrij Nederland reacted with shock, writing on 14 December 1944: ‘Fifty thousand Dutch men let themselves be led away like sheep and just as many women watch as their husbands and sons are led defenceless to Hitler’s slaughterhouse’.
The project Journey of the Razzia is based on filmed testimonies of men who experienced the raid and the subsequent journey, to fill a gap in the historiography and to provide insight intothe events based on the theme "Maneuverability of an individual in a society under pressure”.
MARIUS LEENHEER Marius Leenheer war im letzten Jahr des Gymnasiums, als er zum Arbeitseinsatz mitgehen musste. Er versuchte sich zu verstecken, aber ein Nachbar drohte, ihn zu verraten, also ging er trotzdem mit. Mit einem Kohlenschiff gelangte er nach Wuppertal, wo er in einer mobilen Einheit arbeitete, die nach den Bombenangriffen der Alliierten am Ende des Krieges Eisenbahnschienen reparierte. Zunächst arbeitete er bei der Eisenbahn selbst, wurde aber bald zum Calefactor (Haushälter) des Einheitskommandanten ernannt.Im Frühjahr floh er und lief den Amerikanern direkt in die Arme, die ihn befreiten. Nachdem er eine Woche als Dolmetscher und Übersetzer für die Amerikaner gearbeitet hatte, hörte er, dass ein Zug in die Niederlande fuhr. Damit reiste er in die Niederlande ab.Im Sommer 1945 kehrte er über Nordbrabant in seine Heimat zurück. Dort erfuhr er sofort, dass sein Vater, der seit einiger Zeit inhaftiert war, in einem Außenlager des KZ Neuengamme gestorben war. Für die Familie Leenheer begann eine Zeit der Armut.Herr Leenheer konnte die Schule beenden, leistete keinen Militärdienst und gründete später sein eigenes Unternehmen, das Institutionen, Regierungen und Privatpersonen in (Wieder-)Aufbaufragen beriet.
Inhalt der Datei _data:Korrespondenz und Kopie des „Vorläufigen Fremdenpasses“Inhalt der Datei _data2:handschriftlicher Bericht des Interviewten über die Razzia mit Postkarte und täglicher Polizeibericht vom 2. Juni 1943 über die Verhaftung des Vaters des Interviewten. Der Vater landete in einem Konzentrationslager und die Familie hatte während seiner Abwesenheit eine sehr schwere Zeit.
ZUSAMMENFASSUNG THEMA. Am Abend des 9. November 1944 errichtete die deutsche Armee eine Sperre um Rotterdam und Schiedam. Alle wichtigen Brücken und strategischen Punkte wurden abgesperrt, Straßenbahnen fuhren nicht mehr und der Telefonverkehr war unterbrochen. An den beiden folgenden Tagen wurden über 52.000 Einwohner Rotterdams und Schiedams im Alter zwischen 17 und 40 Jahren festgenommen und nach Deutschland verschleppt, um dort unter oft entsetzlichen Bedingungen Zwangsarbeit zu verrichten.
Die Razzia in Rotterdam war eine der größten Menschenjagden, die das nationalsozialistische Regime in Deutschland jemals durchgeführt hat. Die Widerstandszeitung Vrij Nederland reagierte schockiert und schrieb am 14. Dezember 1944: „Fünfzigtausend Niederländer ließen sich wie Schafe abführen und ebenso viele Frauen mussten zusehen, wie ihre Männer und Söhne wehrlos zu Hitlers Schlachthaus geführt wurden.“. Das Projekt „Journey of the Razzia“ basiert auf gefilmten Zeugenaussagen von Männern, die die Razzia und die anschließende Reise miterlebt haben, um eine Lücke in der Geschichtsschreibung zu schließen und unter dem Thema „Der Handlungsspielraum eines Individuums in einer Gesellschaft unter Druck“ Einblicke in die Ereignisse zu geben.
Op de avond van 9 november 1944 werd er een cordon rond Rotterdam en Schiedam gelegd door het Duitse leger. Alle belangrijke bruggen en strategische punten waren afgezet, trams reden niet meer en het telefoonverkeer was geblokkeerd. Op de twee daaropvolgende dagen werden ruim 52.000 Rotterdammers en Schiedammers tussen de zeventien en veertig jaar oud opgepakt en afgevoerd richting Duitsland om daar dwangarbeid te verrichten in veelal beroerde omstandigheden. De Razzia van Rotterdam is een van de grootste klopjachten die het Duits nationaalsocialistische regime heeft gehouden. Het verzetsblad Vrij Nederland reageerde dan ook geschokt, het schreef op 14 december 1944: ‘Vijftigduizend Nederlandse mannen laten zich als schapen wegvoeren en evenzoveel vrouwen zien toe hoe hun mannen en zoons weerloos naar Hitlers slachtbank worden geleid’.Het project Reis van de Razzia is gebaseerd op gefilmde getuigenissen van mannen die de razzia en de daaropvolgende reis hebben meegemaakt, om een hiaat in de geschiedschrijving te vullen en om inzicht te geven in de gebeurtenissen aan de hand van het thema "Handelingsruimte van een individu in een samenleving onder druk".De getuigenissen in Reis van de Razzia zijn gedaan door mannen die nu gemiddeld 87 jaar oud zijn en indertijd, eind 1944, tussen de 17 en 21 jaar oud waren. In de getuigenissen van deze jongens valt te horen wat hun overkomen is tijdens de oorlogsjaren en wat hun handelingsruimte was ten tijde van de razzia. Maar ook hoe de ervaring van de reis van de razzia, naar Duitsland en Oost-Nederland, hun verzelfstandiging in de hand heeft gewerkt.Na de bevrijding pakten de jongens de draad weer op, in een groot aantal gevallen nog onderbroken door de politionele acties in Indonesië. Maar uiteindelijk kregen ze een eigen leven, een eigen gezin, in een Nederland dat volop in het teken stond van de wederopbouw.Het project bestaat uit 76 interviews. Ieder interview is beschikbaar als afzonderlijke dataset met een eigen Persistent Identifier. Iedere dataset is als volgt opgebouwd: Bestand .docx-bestand is de transcriptie in Word. Bestand _3, indien aanwezig, bevat een beschrijving van de route die geïnterviewde heeft afgelegd.* Soms heeft de geïnterviewde aanvullende informatie, zoals foto's of een (eerder geschreven) verslag, beschikbaar gesteld. Deze informatie is dan opgenomen als _data en/of _fotobestand in de desbetreffende dataset. De inhoud wordt beschreven in het opmerkingenveld van de dataset.
