In opdracht van de gemeente Alphen aan den Rijn heeft archeologisch onderzoeksbureau IDDS Archeologie op 12 april 2022 een Inventariserend Veldonderzoek d.m.v. proefsleuven uitgevoerd aan de Zaagmolenweg 40 in Alphen aan den Rijn, gemeente Alphen aan den Rijn. De locatie is onderdeel van een groter plan dat is opgedeeld in deelgebied 1 (i.e. het huidige plangebied, ten zuiden van de Zaagmolenweg) en deelgebied 2 (aan de Heijmanswetering). De aanleiding voor dit onderzoek is de voorziene bouw van tijdelijke nieuwbouwwoningen. Het doel van het Inventariserend Veldonderzoek d.m.v. proefsleuven is het vaststellen van de archeologische waarde van het terrein dan wel de archeologische vindplaats. Het onderzoek vond plaats in het kader van de aanvraag van een omgevingsvergunning.In afwijking op het Programma van Eisen en Plan van Aanpak zijn slechts vier van de zes werkputten (WP) aangelegd. Aangezien in deze werkputten hoofdzakelijk diepe verstoringen en komafzettingen aanwezig waren en het grondwater voor een beperkte zichtbaarheid zorgde, is ervoor gekozen om de geplande aanpak te wijzigen. De aangepaste werkwijze is tijdens het veldwerk afgestemd met de adviseur namens het bevoegd gezag. De werkputten 1 en 2 zijn niet aangelegd, werkputten 3 en 6 zijn middels kijkgaten onderzocht en werkputten 4 en 5 zijn over de hele lengte één bakbreedte onderzocht. In deze werkputten en kijkgaten zijn verschillende profielkolommen gedocumenteerd.Op basis van het vooronderzoek werden in het plangebied intacte oeverafzettingen gelegen op komafzettingen verwacht op een diepte vanaf circa 1,0 m -mv. Tijdens het proefsleuvenonderzoek bleek het verwachte archeologische niveau van de intacte oeverafzettingen van de Rijn echter niet (intact) aanwezig te zijn in het plangebied. Op basis van het onderzoek kan de archeologische verwachting naar laag worden bijgesteld voor het niveau van de oeverafzettingen en daarmee voor het gehele deelgebied 1.In het vooronderzoek (de Rijk 2021) werd rekening gehouden met de aanwezigheid van eventuele intacte crevasseafzettingen in deelgebied 2 (het noordoostelijke deel), waar destijds niet geboord kon worden. Op basis van de diepe verstoringen die zijn waargenomen gedurende het proefsleuvenonderzoek in deelgebied 1 kan afgeleid worden dat eventueel aanwezige crevasseafzettingen waarschijnlijk niet (meer intact) aanwezig zijn in deelgebied 2. Tijdens het onderhavige onderzoek zijn namelijk geen aanwijzingen voor de aanwezigheid van crevasse(oevers) waargenomen en het deelgebied 2 is nóg verder van de Oude Rijn gelegen. In aanvulling hierop hebben in dit noordoostelijke deel vergelijkbaar grootschalige industriële activiteiten plaatsgevonden als in het nu onderzochte deelgebied 1, zodat een vergelijkbaar diepe verstoring aannemelijk is. Mogelijk zijn in het deelgebied 2 nog wel resten van historische bebouwing (e.g. pannen- en pottenbakkerijen) aanwezig.IDDS Archeologie adviseert om het onderzochte gedeelte van deelgebied 1, voor wat betreft het aspect archeologie, vrij te geven voor de voorgenomen civieltechnische werkzaamheden. Hierbij moet de kanttekening worden gemaakt dat ten oosten van het nu onderzochte deel nog bebouwing uit de Late Middeleeuwen – Nieuwe Tijd verwacht kan worden (binnen de contour van deelgebied 1).
