Synthegra B.V. heeft in opdracht van bedrijf XXX een archeologisch bureauonderzoek in combinatie met een verkennend booronderzoek uitgevoerd op een terrein aan de Broekzijdestraat 4 te Angerlo. De aanleiding voor het onderzoek is de voorgenomen bouw van een melkveestal en mestsilo.
De toekomstige bodemverstoring bedraagt 4200 m2 met een diepte van 0,5 (onder melkveestal, deel waar geen kelder komt) of 1,5 meter (mestsilo) of 2,5 meter (mestkelder onder melkveestal) beneden maaiveld. De bodem zal waarschijnlijk tot ver in het archeologische niveau worden verstoord. Eventueel aanwezige archeologische waarden kunnen daarbij verloren gaan.
Op basis van het bureauonderzoek is voor het plangebied een gespecificeerde archeologische verwachting opgesteld.
Het plangebied ligt op een terrasrestrug met dekzand (mogelijk nog afgedekte door klei) en een klein stuk op een kom- of oeverwalachtige vlakte met daarin een vorstvaaggrond met lemig fijn zand. Gezien de ouderdom van de te verwachte afzettingen kunnen in het plangebied vindplaatsen aanwezig zijn vanaf het laat-paleolithicum tot en met de nieuwe tijd.
Voor alle perioden geldt een hoge verwachting. Gezien de aard van de bodem was het plangebied zeer geschikt voor bewoning door de (relatief) hoge ligging. De resten zullen zich voordoen in intacte bodemhorizonten in het dekzand, en in intacte bodemhorizonten van het Pleistocene zand kunnen eventueel nog resten uit het Laat-Paleolithicum zitten. De top van het dekzand kan al vanaf het maaiveld worden aangetroffen en de top van het Pleistocene zand wordt verwacht tussen 1 en 2 meter beneden maaiveld. Op basis van de bekende waarden geldt tevens een middelmatige verwachting voor resten die te relateren zijn aan twee vliegtuigcrashes uit de Tweede Wereldoorlog.
Bodemgaafheid: op basis van de bekende gegevens lijkt de bodem intact te zijn.
Het natuurlijke bodemtype is in een groot deel van het plangebied verstoord door ploegwerkzaamheden. In een deel van het plangebied is het natuurlijke bodemtype wel redelijk intact. Er zijn geen aanwijzingen gevonden voor rivierduinafzettingen of meerdere fases van verstuiving.
Vuursteenvindplaatsen bestaan voornamelijk uit strooiing van fragmenten vuursteen en ondiepe grondsporen, zoals haardkuilen, en bevinden zich in de bovengrond van de oorspronkelijke vorstvaaggrond Aangezien de bodem tot minimaal 60 centimeter is verstoord en sporen uit deze perioden maximaal 30 tot 40 centimeter diep zijn, zullen uit deze perioden geen intacte resten meer in het plangebied aanwezig zijn.
Nederzettingsresten uit het Neolithicum tot en met de Nieuwe Tijd bestaan niet alleen uit fragmenten aardewerk, maar ook uit diepere sporen zoals paalgaten en afvalkuilen. Deze sporen kunnen tot in de C-horizont reiken en zijn mogelijk nog intact. In boringen 5 en 6 is een vrijwel intacte vorstvaaggrond aangetroffen, waardoor hier nog archeologische resten in kunnen zitten. Aangezien de bouwvoor in de overige boringen direct overgaat naar de C horizont, en niet duidelijk is hoe diep de C horizont verstoord is, kan het zijn dat er ook in de rest van het plangebied nog archeologische resten aanwezig zijn. Resten die te zijn relateren aan nabije vliegtuig crashes uit de Tweede Wereldoorlog zijn tevens niet uit te sluiten.
Op grond van de resultaten van het onderzoek wordt voor de voorgenomen ontwikkeling van het plangebied zoals omschreven in de vergunningsaanvraag nader archeologisch onderzoek geadviseerd.
Tijdens het booronderzoek is deels een intact bodemprofiel aangetroffen, waarbij in het dekzand bodemvorming heeft plaatsgevonden en in het Pleistocene zand niet. Aangezien de bodemhorizonten in een deel van het plangebied intact zijn kunnen er archeologische resten verloren gaan. In de rest van het plangebied is niet duidelijk hoe diep de C horizont is verstoord, waardoor mogelijk hier ook nog intacte resten aanwezig zijn. De top van de intacte bodem is in boring 1 t/m 4 echter op 1 meter beneden maaiveld of dieper aangetroffen. Hier worden echter geen verstoringen gepland die tot in dit niveau of de standaard buffer van 30 centimeter gaan vallen.
In het zuidelijke deel van het plangebied is al op 60 centimeter beneden maaiveld onverstoorde grond aangetroffen, waardoor de verstoringsdiepte van 50 centimeter, met daarop nog de standaard buffer van 30 centimeter, door de onverstoorde grond gaat. In dit gedeelte komt tevens de diepere mestkelder. Hierdoor wordt er voor het zuidelijke deel van het plangebied (ca. 1600 m2) nader onderzoek geadviseerd (afbeelding A).
Het overige deel wordt vrijgesteld van nader onderzoek voor de geplande werkzaamheden, maar het advies is wel om de archeologische dubbelbestemming van dit gedeelte van het plangebied te laten staan. Aangezien de bouwvoor minimaal 60 centimeter bedraagt, en Steentijd sporen maximaal 40 centimeter diep zijn, zullen resten uit deze periode zijn verstoord. Hierdoor is een proefsleuvenonderzoek de beste optie, aangezien met een karterend booronderzoek slechts resten uit de Middeleeuwen en Nieuwe Tijd zouden kunnen worden aangetroffen/uitgesloten.
Wij adviseren een vervolgonderzoek in de vorm van een proefsleuvenonderzoek (IVO-P) om vast te stellen of in het plangebied archeologische resten aanwezig zijn en zo ja, welke waardering hieraan gegeven kan worden. Voor dit proefsleuvenonderzoek is een Programma van Eisen (PvE) noodzakelijk dat is goedgekeurd door de bevoegde overheid. In dit PvE wordt de werkwijze en de randvoorwaarden van het proefsleuvenonderzoek vastgelegd.
