5244 Raadhuisstraat 185-193, Alphen aan den Rijn Eindrapport

DOI

In opdracht van G. Bruijnes Projectontwikkeling BV heeft archeologisch onderzoeksbureau IDDS Archeologie van 16 november tot en met 7 december 2017 een opgraving, variant archeologische begeleiding uitgevoerd aan de Raadhuisstraat 185-193 in Alphen aan den Rijn, gemeente Alphen aan den Rijn. De aanleiding voor dit onderzoek is de geplande nieuwbouw op het terrein.De onderzoeksvragen die beantwoord dienden te worden, waren met name gericht op het inzicht verschaffen in de bodemopbouw, de relatie van de vindplaats met de ondergrond en de ontwikkeling van het plangebied tijdens het menselijke gebruik.Het onderzoek zou bestaan uit het documenteren van de archeologische resten vanaf het maaiveld. Door de voortijdige ondergrondse sloop zijn echter veel bebouwingsresten verdwenen. De overige resten zijn in drie vlakken onderzocht, waarbij het bovenste vlak de schaarse resten van de voormalige bebouwing bevat, het tweede vlak is aangelegd in de top van de natuurlijke afzettingen en het derde vlak op de maximale ontgravingsdiepte. De graafwerkzaamheden werden soms beperkt of bemoeilijkt door de diepte en beperkte ruimte van de ontgraven put, waardoor in vakken gegraven moest worden.Voor de uitwerking van de resultaten is gebruik gemaakt van specialisten voor aardewerk en glas, hout, fysische geografie, fysische antropologie en bouwhistorie. Tevens is een archiefonderzoek uitgevoerd voor aanvullende informatie en zijn een 14C-datering en isotopenonderzoek uitgevoerd.De ontwikkeling van het plangebied kan worden ingedeeld in vier fasen. In fase 1 wordt het plangebied ontgonnen en geschikt gemaakt voor bebouwing. Dit start al rond de 15e eeuw, als het gebied langs de Oude Rijn wordt ontgonnen en een dijk wordt aangelegd direct ten oosten van het plangebied. Het plangebied ligt nog in de uiterwaard die geleidelijk wordt bebouwd ten noorden en zuiden van het plangebied. Voor zover bekend was in het plangebied zelf geen bedrijvigheid of bebouwing. Wel is bekend dat het erf beschoeid was in het derde kwart van de 17e eeuw. Toen werd het erf overgedragen naar een nieuwe eigenaar om er een zeilmakerij te vestigen. Om het gebied bouwrijp te maken, diende de verouderde beschoeiing te worden vervangen. Voordat dit kon gebeuren, brak echter de Hollandse oorlog uit. Als verdediging tegen het Franse leger wordt de Hollandse waterlinie in werking gesteld. Het gebied tot circa 6 km ten oosten van het plangebied komt daarmee in 1672-3 onder water te staan. In 1673, na het terug trekken van het Franse leger, wordt de waterlinie ontwaterd, waarbij veel water via de Oude Rijn wordt afgevoerd. Vanwege de ligging van het plangebied achter een buitenbocht en de verouderde beschoeiing kon het water veel kracht uitoefenen op de kade ter hoogte van het plangebied, waarbij circa twee derde van het plangebied erodeerde en werd aangevuld met nieuwe afzettingen. Vermoedelijk zijn via de Oude Rijn enkele oorlogsslachtoffers, mogelijk van de aanvallen op Bodegraven of Zwammerdam eind 1672, komen aandrijven. Deze zijn begraven op het hogere, oude deel van het plangebied. Het nieuwe land wordt eerst ontwaterd door een systeem van sloten en greppels in het plangebied die in het zuidwesten afwaterde op een bestaande hoofdsloot in de Oude Rijn. Vervolgens is het gebied bouwrijp gemaakt en kon worden gestart met de bouw van de zeilmakerij.In fase 2 is de zeilmakerij operatief en werd deze geleidelijk uitgebreid. Het geheel bestond uit enkele gebouwen (huis, taanhuis, speelhuis, schuurtje) en wat land (erf, bleekveld, tuin en een inham tussen de panden). In 1790 zijn de gebouwen heringericht tot vijf huizen en werden de sloten en inham gedempt, dit is fase 3.In fase 4 wordt de bebouwing gesloopt en vervangen door vrijwel aaneengesloten bebouwing aan de straat. In de loop van de 20e eeuw wordt het een en ander verbouwd en uitgebreid, waarbij het merendeel van het plangebied bebouwd terrein is. Deze bebouwing is gesloopt in 2017.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zk2-txxz
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-zk2-txxz
Provenance
Creator A.M.H.C. Koekkelkoren
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor R.C.B. Steenbak
Publication Year 2024
Rights DANS Licence; info:eu-repo/semantics/restrictedAccess; https://doi.org/10.17026/fp39-0x58
OpenAccess false
Contact R.C.B. Steenbak (Provincie Noord-Brabant)
Representation
Resource Type Dataset
Format image/jpeg; application/pdf; application/vnd.ms-excel; text/xml; application/octet-stream; application/dbf; application/prj; application/shp; application/shx; text/csv; application/zip; text/comma-separated-values
Size 323842; 303593; 223025; 238630; 216027; 157529; 148345; 196185; 217925; 301897; 275026; 240903; 197534; 216313; 219320; 374114; 419823; 275638; 252645; 175593; 162321; 182048; 230619; 371997; 292985; 241693; 260048; 206167; 220532; 99303; 494193; 119449; 107197; 70029; 445888; 6285229; 794541; 15647282; 873590; 5; 94; 433; 705; 1180; 156; 1164; 77; 188; 108; 3460775; 3342197; 3234825; 3073599; 3163054; 447349; 758900; 100; 143; 257; 748; 121; 956; 140; 203278; 665; 17319; 6139968; 6334644; 6659023; 7172276; 7465553; 6852485; 6329450; 6479205; 6833542; 7109619; 7160128; 6911433; 7380788; 7264956; 6978586; 7060598; 6864594; 6823749; 6927112; 6434954; 6574893; 6490614; 6074739; 6476563; 7132799; 6174435; 6692863; 6518066; 7417661; 7056799; 7425089; 6691389; 6831503; 6638429; 6500458; 6913423; 6247573; 6993777; 6616231; 7173272; 7427425; 7085099; 7455842; 7198817; 6723937; 7213522; 6556632; 7114414; 6637317; 7155664; 6861107; 6514161; 6216916; 7313218; 7180785; 7257926; 6954850; 7295147; 7463999; 7031397; 7324677; 7173248; 6686285; 6219807; 6788348; 6892810; 6743083; 7176307; 7524623; 6700840; 6411389; 6980957; 6759008; 6285056; 7149142; 7364922; 6867876; 6279704; 7049153; 6673236; 6403826; 7046586; 6926757; 6558525; 6985809; 6768615; 6416061; 6833708; 4901405; 6427361; 7056498; 6262037; 6769208; 6554205; 7252609; 7044197; 6613247; 6783409; 6942237; 6737235; 6533904; 7076709; 6155924; 6068755; 6478680; 6426907; 7297474; 7243504; 6647390; 6778395; 6649673; 7054616; 7076353; 6511351; 6908564; 7257398; 7361711; 7418468; 6954319; 7421758; 7114203; 6256492; 7280333; 6947619; 6365209; 6664732; 7335063; 6387183; 5944539; 7159877; 7209604; 7451584; 6721614; 6902965; 6380335; 7449282; 7458555; 7118870; 7126313; 6807775; 7521589; 6651767; 7264496; 6958464; 7050001; 7424847; 7353179; 6980039; 7141469; 7041306; 6845280; 7285857; 6336336; 6970625; 7428032; 6961318; 7393150; 7302064; 7192937; 6533013; 7358479; 6878000; 6808780; 6389470; 6903423; 6932423; 6732350; 6779121; 6934129; 7301960; 7204508; 6993000; 7465697; 7003505; 7294850; 6745958; 6740324; 6918990; 6733062; 7265589; 7041868; 6898401; 6781003; 7437218; 6637507; 6709182; 7608247; 6743399; 7438224; 6898726; 6289942; 6224835; 6258479; 6367638; 6472473; 6566749; 6044770; 6804786; 6188672; 6880090; 7071625; 7142496; 5854900; 7115298; 7487859; 7034188; 6483884; 6660311; 6397582; 6172476; 6504423; 7248710; 6879815; 6871660; 7234867; 6539633; 7376172; 7182180; 7160890; 6804060; 6272221; 6488912; 7185774; 6850001; 7025160; 7449658; 6467175; 6947932; 6777689; 6797468; 7152528; 7251767; 7129426; 7314598; 7454161; 6473454; 7266507; 7537672; 6457898; 7126686; 6344384; 6596174; 6367344; 7360558; 7135519; 6351763; 6097638; 6076871; 6148218; 6514889; 6098966; 6837677; 7603836; 7153104; 6413789; 6423160; 6928199; 6731041; 7281784; 7109083; 7073577; 6452211; 6819368; 6712733; 6761308; 6642217; 6254348; 6854013; 6713534; 7057570; 6162912; 6975851; 7050600; 7531287; 6400957; 6950547; 7388813; 6814939; 7367025; 6707956; 6950435; 7001390; 6578962; 6334079; 6287866; 7493234; 7130851; 7049108; 6810207; 6897538; 7188743; 7125483; 7404577; 6862519; 6026471; 7077756; 7523113; 7209049; 6676786; 7458829; 7414894; 7358598; 6651848; 7351579; 7432433; 7152087; 6852243; 7172441; 6607706; 7529499; 7061535; 7455635; 7309150; 7040569; 6819391; 7048737; 6809511; 7110778; 7133762; 6092472; 6403611; 7421126; 6507523; 6414777; 6372130; 6246091; 6524618; 6279564; 6427806; 6836105; 6814599; 6426870; 6305189; 6644752; 7113555; 7247870; 6456096; 6525499; 7294056; 7174451; 6890025; 6843320; 6332901; 6731522; 6969670; 7422648; 6859796; 6537528; 6616595; 7444400; 6545705; 7145447; 7269498; 6284821; 6695374; 7436044; 7275955; 7191331; 6846622; 6851961; 6233464; 6426758; 6152912; 6959374; 6877576; 7054366; 7499617; 7335383; 7118848; 6120214; 6487044; 7144896; 7159465; 6811001; 7157589; 6864746; 7434427; 7038624; 6705426; 6527093; 7072185; 7014406; 6042164; 7219759; 6762898; 6480604; 6328846; 6701681; 7207218; 6956749; 7171052; 6577722; 7276873; 6796577; 6250658; 7064417; 6784500; 6920411; 6998902; 7227495; 6270652; 7290616; 6634104; 6908071; 6979705; 6713944; 7404383; 6504631; 6949800; 6892138; 7228862; 6394211; 6884479; 7193398; 7445615; 6722194; 6123496; 6515259; 6659259; 6988213; 6264163; 6183376; 6520455; 7167068; 6408727; 6368302; 6259733; 6602804; 7162483; 6371258; 6263504; 6353265; 6725366; 5835767; 6625112; 6134762; 7276805; 7050957; 7396439; 7129705; 6322776; 6124296; 6148474; 6051241; 6578199; 7449205; 7258551; 6110098; 6263599; 6149484; 6781512; 6527979; 6750359; 7092790; 7307077; 6834312; 7017627; 6777048; 6717512; 7156787; 6262801; 6513505; 7075146; 7051007; 7251280; 7193498; 6801980; 7330888; 6907915; 6141138; 6331445; 7319466; 6915858; 7175851; 6805322; 5971941; 7071362; 7096739; 6466170; 6250318; 7290567; 6619153; 7280559; 6127516; 6139881; 6250653; 6268062; 7220344; 7219522; 6268539; 125178; 204; 38639; 28205; 24478; 34453; 742164; 119; 236; 4728; 75; 4753184; 272; 281; 8649; 106; 915; 2850; 332; 16497; 1257; 1262; 174; 371; 102; 248; 62271; 214; 379; 4848; 200; 742; 543; 50; 1601; 539; 107; 146; 758; 160; 1084; 124; 8257; 2191; 1932; 65; 125; 436; 196; 3452; 14690; 14655; 7260; 380; 13580; 2190; 706; 130; 70; 2596; 5692; 316; 90; 892; 307; 1384; 128; 356; 3204; 5024; 3357; 4759; 591
Version 1.0
Discipline Humanities