Zaltbommel de Wildeman II Zaltbommel De Wildeman II Een nieuwe ronde met nieuwe kansen: Romeinse vindplaatsen aangevuld

DOI

In opdracht van de gemeente Zaltbommel heeft ADC ArcheoProjecten een onderzoek uitgevoerd in het plangebied De Wildeman. In dit plangebied vindt al onderzoek plaats sinds 2005. Omdat het bedrijventerrein in fasen wordt ontwikkeld, heeft ook het onderzoek in verschillende stappen plaatsgevonden. Het onderzoek van ruim 10 jaar geleden vond plaats op De Wildeman I en resulteerde in een omvangrijk rapport ‘Onder de zoden van Zaltbommel’ verwijzend naar een groot Romeins grafveld dat centraal op De Wildeman I werd aangetroffen (vindplaats D). Rondom dit grafveld lagen meerdere bewoningskernen die te samen zijn bestempeld als een Romeinse gemeenschap (met name vindplaats A en B). De grenzen van het plangebied De Wildeman I verhinderden een vlakdekkend onderzoek naar deze bewoningskernen en derhalve bleef het beeld van de omvang van de Romeinse bewoning beperkt. Feitelijk kon alleen gerekend worden met het aantal bijzettingen op het grafveld gedurende de periode dat het grafveld in gebruik is geweest.Hieruit meenden we toen te moeten concluderen dat er simpelweg te weinig boerderijen in het gebied hebben gestaan om alle bijzettingen op het grafveld te kunnen verklaren. Er zouden dus nog meer bewoningskernen in de buurt gelegen moeten hebben of de reeds aangetroffen vindplaatsen moesten groter zijn geweest dan kon worden onderzocht in die jaren.Een nieuwe ronde van onderzoek in de afgelopen twee jaar heeft nieuwe inzichten opgeleverd. In 2016 werd ter voorbereiding van de ontwikkeling van De Wildeman II een groot terrein direct ten oosten van De Wildeman I middels proefsleuven onderzocht. Daarbij werden ook de oostelijke grenzen van de vindplaatsen A en B verkend en een onderzoek naar de algehele omvang van vindplaats E uitgevoerd. De resultaten van dit proefsleuvenonderzoek gaven aanleiding tot een opgraving van de vindplaatsen A en B. Het bleek namelijk dat beide vindplaatsen veel groter waren dan 10 jaar eerder werd aangenomen. Rond vindplaats E werden geen aanvullende sporen meer gedocumenteerd en ook een onlangs (2018) uitgevoerd proefsleuvenonderzoek ter hoogte van het geplande retentiegebied direct ten oosten van het elektriciteitsstation, heeft geen archeologische sporen opgeleverd. Richting het oosten verlaten we ook de stroomgordel waarop de Romeinse vindplaatsen als in een lint rond het grafveld lagen en welke dus veruit favoriet was voor bewoning.Met de nieuwe, aanvullende gegevens zijn we in staat de bewoning van De Wildeman in de Romeinse tijd beter in kaart te brengen. Zo zijn er aanzienlijk meer boerderijen/woonhuizen aan het licht gekomen waardoor een completer beeld van de omvang van de bewoning valt te schetsen gedurende de eerste twee tot drie eeuwen van onze jaartelling. Daarnaast blijken eerder geconstateerde bewoningshiaten op de vindplaatsen nu ingevuld te kunnen worden met bewoningssporen op het naastgelegen terrein. Bewoningssporen die ons ook een goed inzicht verschaffen in de aard van de bewoners en het leven dat ze hebben geleid. Zo kunnen nu de vermoedens dat op De Wildeman deels afgezwaaide militairen uit het Romeinse leger hebben gewoond, bevestigd worden aan de hand van vondsten maar ook aan de hand van een opvallend huistype: het porticushuis. Dit is een huistype dat in een veel grotere variant te herkennen is in de Romeinse villa-bouw, maar ook terug te voeren is naar de barakkenbouw in een Romeins legerkamp. Kenmerkend is uiteraard een overdekte veranda langs of rond het bewoonde huis om de bewoners ervan te beschermen tegen regen en zon en die tevens de mogelijkheid bood om goederen en producten aan de buitenlucht te laten drogen zonder nat te regenen of juist te verdrogen in de zon.Waar de bewoners van De Wildeman hun tijd mee vulden naast de gebruikelijk akkerbouw, tuinbouw en veeteelt was in grote lijnen al bekend maar ook daarover zijn nieuwe aanwijzingen aangetroffen. De aanwijzingen dat er een zouthandelaar heeft gewoond of dat het verwerken van zout in ieder geval een belangrijke rol speelde zijn alleen maar toegenomen. Tezamen met de reeds bestaande ideeën dat de productie van hoofdkaas een belangrijke bezigheid was en dat er ook aan het fokken van paarden gedaan werd, geeft dit een mooi beeld van de samenstelling van de bevolking en waar deze zich mee bezig hield.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zpj-c29v
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-zpj-c29v
Provenance
Creator E. Blom
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor Functioneel Applicatiebeheer GBO; ADC
Publication Year 2024
Rights DANS Licence; info:eu-repo/semantics/restrictedAccess; https://doi.org/10.17026/fp39-0x58
OpenAccess false
Contact Functioneel Applicatiebeheer GBO (BIJ12)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/pdf; text/xml; image/jpeg; image/tiff; application/zip; application/vnd.ms-excel; text/x-fixed-field; application/octet-stream; text/tsv; application/x-sql; application/x-msaccess
Size 8164642; 177814; 43542; 1924226; 1814442; 1798101; 1749142; 4049876; 2449910; 777716; 745251; 1248848; 15649; 346978; 301810; 325768; 317154; 331458; 297600; 349395; 355618; 309113; 290418; 307544; 303707; 330759; 314006; 322396; 332285; 282361; 321566; 275534; 316615; 282284; 361305; 324382; 327982; 305887; 341218; 315856; 359335; 290305; 325183; 293254; 294572; 312574; 336837; 297018; 244600; 293759; 321196; 307736; 285101; 312110; 309761; 321915; 362429; 275280; 306730; 310129; 344425; 279318; 304890; 223233; 173038; 317946; 318518; 352025; 307781; 302821; 460640; 6529749; 461245; 251153; 2242190; 240640; 214147; 38882; 26134; 23320; 19062; 118207; 4614144; 26952036; 394240; 5139098; 3000101; 2997844; 3101734; 3039718; 3022007; 2758822; 2830580; 2838453; 3913054; 3568282; 4043135; 3966448; 1520279; 1593110; 1077796; 2023171; 1949848; 2928911; 1969865; 1593378; 4220696; 3376117; 3511468; 3981298; 2162785; 4204719; 3908005; 4324238; 2360160; 2525581; 4144243; 4346676; 1831468; 1874516; 1885636; 1792823; 1869340; 1890543; 1894456; 2250075; 1857511; 1920272; 1917000; 1845410; 1868084; 1863032; 1870289; 1867462; 1863408; 1861503; 2212866; 1831159; 1858758; 1866947; 1857784; 1916793; 1914741; 1878091; 1872979; 1879478; 1890294; 2319978; 1873978; 1848439; 1860325; 1869510; 1843853; 1875014; 1859819; 1886610; 1852082; 1848429; 2326284; 1864520; 1903599; 1834701; 1808560; 1858407; 1865632; 1852322; 1886422; 1871159; 1822679; 2430146; 1899364; 1899523; 1895570; 1845880; 1871577; 1886561; 1870717; 1835886; 2547721; 1849564; 1791786; 1811080; 1845980; 1867202; 1867070; 1830933; 1886310; 1854334; 1839056; 2221404; 1892597; 1884982; 1886640; 1850423; 1868765; 1849969; 1860540; 1840759; 1849544; 1918764; 2732189; 1843638; 1815272; 1808774; 1873698; 1861994; 1790435; 1841502; 1908369; 1901344; 1887364; 2491391; 1864365; 1886150; 1833439; 1925160; 1885808; 1857336; 1860882; 1898732; 1836827; 1869307; 2729718; 1857677; 1839875; 1902395; 1894898; 1889977; 1904502; 1824554; 1911334; 1835299; 1896398; 2548051; 1873467; 1898071; 1823333; 1892581; 1867779; 1846522; 1905065; 1836567; 1865384; 1857266; 2373987; 1855028; 1870498; 1884551; 1829133; 1862434; 1828448; 1873830; 1857656; 1894364; 3470534; 1848796; 1898286; 1881927; 1927488; 1874037; 1889840; 1810782; 1809338; 1740959; 1869806; 3094260; 1897118; 1878374; 1916229; 1852941; 1869174; 1910943; 1842033; 1892889; 1885937; 1844341; 3166905; 1891886; 1885252; 1836996; 1779322; 1876787; 1846321; 1893589; 1840672; 1872880; 1909885; 3047712; 1828375; 1848930; 1766017; 1816482; 1758076; 1862892; 1848251; 1816590; 1842340; 1855440; 2687013; 1843378; 1808687; 1832749; 1834699; 1893339; 1773017; 1789409; 1787329; 1858747; 2717861; 1860173; 1823119; 1881736; 1886551; 1879237; 1823366; 1872168; 1876200; 1835654; 1829530; 2734368; 1790547; 1828147; 1863497; 1870922; 1828803; 1677578; 1850396; 1822149; 1816418; 1861838; 3066016; 1764454; 1859001; 1793788; 1851739; 1872738; 1820568; 1850353; 1789723; 1833170; 1836800; 2715156; 1819943; 1823059; 1842054; 1764058; 1877694; 1920083; 1845163; 1842572; 1828594; 1900465; 2683394; 1872956; 1891463; 1891263; 1883329; 1833981; 1838990; 1853013; 1832436; 1846106; 1872256; 2744016; 1916609; 1830271; 1830997; 1896517; 1859174; 1874561; 1853160; 1910147; 1896767; 1848543; 2666632; 1899116; 1871867; 1871963; 1835924; 1825471; 1798547; 1884492; 1859669; 1799879; 1810801; 2398820; 1845475; 1840315; 1910073; 1865092; 1851196; 1863333; 1876823; 1873331; 1876873; 1911567; 2741595; 1853780; 1877267; 1851017; 1856481; 1796621; 1813934; 1780083; 1836448; 1921980; 1925140; 2552659; 1882455; 1906005; 1876576; 1918162; 1879465; 1898154; 1840839; 1843285; 1838366; 1891200; 2763151; 1890336; 1900217; 1854091; 1891198; 1895796; 1863233; 1908020; 1857387; 1870296; 1849874; 2595407; 1787504; 1754896; 1834884; 1925180; 1847076; 1855920; 1851405; 1888725; 1878219; 1798181; 2774706; 1889549; 1869595; 1855310; 1906742; 1871334; 1850316; 1878833; 1903305; 1865978; 1872201; 2685115; 1903131; 1898362; 1909633; 1829573; 1816959; 1763840; 1855940; 1902996; 1869781; 1823413; 2802006; 1825358; 1824021; 1852740; 1893010; 1869256; 1858994; 1914038; 1878536; 1865976; 1869797; 2603965; 1889455; 1875093; 1912066; 1891110; 1852719; 1798604; 2527544; 1850180; 3036976; 1854873; 1884858; 1875127; 1879822; 1802452; 1883112; 1836851; 1879957; 1879990; 1928863; 2894839; 1893593; 1851849; 1928161; 1915001; 1900609; 1893170; 1900111; 1861005; 1910470; 1850902; 3097326; 1817019; 1936748; 1752505; 2281595; 2180479; 1840286; 1797709; 1800201; 1824748; 1864112; 3160637; 1893001; 1832793; 1832653; 1829219; 1822292; 1855821; 1896206; 1885966; 1801428; 1817169; 3138479; 1864510; 1873832; 1840885; 1872329; 1867164; 1840969; 1839939; 1863611; 1825816; 1872770; 3228337; 1870193; 1874551; 1836802; 1826053; 1847518; 1873469; 1879523; 1879500; 1848903; 1823298; 3175096; 1844301; 1880924; 1882009; 1865852; 2614599; 2550491; 2571005; 2565194; 2499343; 2546638; 3118697; 2350829; 2013480; 1553310; 2739668; 2351737; 2163164; 1967019; 1978380; 1882585; 1919100; 3066493; 1836704; 1951707; 1704300; 1909056; 629947; 2004318; 1855512; 1905271; 1916944; 3103365; 1855187; 1915817; 1878282; 1885961; 1916969; 1895824; 1895901; 1869593; 1898956; 1894303; 3272414; 1860380; 1869730; 1872110; 1891500; 1889738; 1882717; 1857631; 1856172; 1849525; 1863257; 3209243; 1777415; 1897452; 1831012; 1824790; 1892739; 1871609; 1883877; 1874431; 1821069; 1880625; 2948519; 1867518; 1843642; 1876009; 1745238; 1891024; 1847966; 1913464; 1917241; 1847554; 1918622; 3170013; 1923914; 1873360; 1894267; 1867686; 1842228; 1904160; 1874030; 1871757; 1839555; 1852873; 3075933; 1847656; 1861639; 1887714; 1873981; 1867437; 1863427; 1894173; 1878000; 1860532; 1818592; 3055049; 1827998; 1827365; 1823751; 1895090; 1809361; 1798396; 1882140; 1803664; 1842172; 1831278; 2902929; 1865388; 1879475; 1867324; 1864600; 1842982; 1924662; 1867156; 1803911; 1820673; 1900261; 3001358; 1873967; 1881836; 1833957; 1915446; 1864776; 1869188; 1869749; 1868291; 1912239; 1895861; 2441037; 1871062; 1847686; 1846881; 1865071; 1874776; 1926854; 1891846; 1833078; 1886871; 2429061; 1925335; 1889806; 1880156; 1897039; 1889278; 1894442; 1863984; 1858059; 1881939; 1810395; 2365982; 1889718; 1848551; 1854706; 1856394; 1878717; 1856281; 1903493; 1872226; 1843423; 1823778; 2454735; 1847116; 1885539; 1848089; 1907748; 1918480; 1912035; 1926675; 1865769; 1894087; 1885559; 2312983; 1848888; 1834927; 1806566; 1857474; 1854601; 1874809; 1878845; 1858503; 1919090; 1803709; 1900502; 1869697; 1870338; 1888762; 1868459; 1933408; 1855998; 1866715; 1865720; 1854510; 1855901; 1896790; 1888829; 1879924; 1900917; 1888949; 1899317; 1838332; 1847360; 1876634; 1906202; 1875456; 1826708; 1861292; 1902179; 1870795; 1849520; 1880117; 1880355; 1876899; 1908495; 1830423; 1871018; 1814272; 1864380; 1783584; 1841375; 1855707; 1851932; 1854258; 1816815; 1850905; 1834429; 1851574; 1832458; 1883875; 1888961; 1830424; 1882245; 1805085; 1881742; 1863561; 1863192; 1851053; 1837561; 1926569; 1924417; 1847534; 1868999; 1883856; 1892724; 1932440; 1871343; 1832153; 1828356; 1818518; 1880628; 1800229; 1879146; 1857093; 1841528; 1916863; 1937229; 1936063; 1864322; 1808056; 1827362; 1828628; 1898049; 1845057; 1905176; 1880177; 1866321; 1850574; 1846259; 1833726; 1882939; 1854060; 1900526; 1872265; 1805248; 1857856; 1889652; 1875188; 1889855; 1892992; 1867313; 1884744; 1858909; 1884833; 1836371; 1867827; 1907180; 1832445; 1803899; 1805081; 1791845; 1855303; 1819512; 1757325; 1806025; 1808788; 1909346; 1865467; 1844745; 1823088; 1832825; 1807269; 1871676; 1898599; 1800232; 1820470; 1793682; 1863301; 1841560; 1800925; 1785136; 1789739; 1826079; 1858055; 1843688; 1847571; 1832505; 1812196; 1849984; 1849199; 1860951; 3877044; 1877748; 1806708; 1880426; 1830031; 1874741; 1925121; 1904879; 1902285; 1865871; 1883421; 1855406; 1811258; 1852874; 1853380; 1911094; 1800107; 1881208; 1896243; 1889451; 1845361; 1941744; 1780511; 1839496; 1822847; 1813970; 948551; 986455; 2497690; 1762150; 4956672; 4370648; 4681216; 5113344; 4136964; 4329961; 5249024; 4857344; 4290954; 4200904; 4412985; 4491408; 5184512; 5155840; 4377696; 4448418; 4911616; 5099520; 4873216; 5117952; 5297152; 4277228; 4307817; 4605825; 4924416; 5026816; 5008896; 5280768; 4571136; 5061120; 5133824; 4282112; 4520970; 4394860; 4823552; 4220453; 4841472; 4421697; 4535808; 4512002; 4557031; 4475571; 5079552; 4464657; 4532692; 4155956; 4232703; 5189632; 5018624; 4201906; 4449654; 4432615; 4624711; 4181325; 4376997; 5149696; 4795392; 5196288; 5207040; 5243392; 5168640; 5208064; 4520735; 4263540; 4359162; 4492288; 4144012; 4734464; 4171245; 4599087; 4445793; 5086208; 1849179; 1837227; 1852250; 1871077; 1869817; 1874808; 1873046; 1799537; 1906699; 1881794; 1871452; 1815128; 1857822; 1926592; 1907302; 1854826; 1850727; 1822052; 1880500; 1908047; 1900312; 1881432; 1830850; 1900192; 1847164; 1891485; 1858855; 1893972; 1837797; 1813153; 1915566; 1776378; 1868645; 1867176; 1882866; 1861803; 1863081; 1887527; 1858582; 1811830; 1805767; 1876561; 1863306; 1894877; 1902524; 1827050; 1884915; 1871125; 1871633; 1888823; 1824375; 1820922; 1767221; 1797926; 1869542; 1879878; 1916651; 1850293; 1812503; 1878629; 1854222; 1869852; 1841539; 1853572; 1871408; 1890200; 1837154; 1850784; 1844510; 1858979; 1862596; 1885182; 1876103; 1832298; 1867624; 1835327; 1892030; 1848686; 1892973; 1837070; 1917988; 1767848; 1883465; 1919783; 1881004; 1790990; 1762229; 1858269; 1864533; 1840458; 1843679; 1921345; 1832535; 1833821; 1859974; 1953645; 1890411; 1916219; 1889188; 1857373; 1870998; 1865083; 1825134; 1849797; 1856131; 1845647; 1854571; 1874187; 1843541; 1873564; 1826547; 1908938; 1872151; 1776743; 1812620; 1806056; 1782431; 1902221; 1872364; 1858079; 1843000; 1849485; 1870871; 1859392; 1891191; 1891456; 1939359; 1944192; 1807068; 1805366; 1859770; 1856268; 1867344; 1840574; 1856201; 1887947; 1892685; 1868760; 1923983; 1890996; 1899641; 1837430; 1861380; 1828202; 1853941; 1850217; 1871060; 1875036; 1895318; 1885135; 1825706; 1872385; 1855138; 1884870; 1884837; 1874587; 1897224; 1863990; 1873707; 1867047; 1891383; 1866365; 1814919; 1887025; 1890551; 1858374; 1898753; 1877859; 1881731; 1859113; 1858373; 1853847; 1901727; 1889077; 24074; 3184; 95744; 235; 12334; 1808; 21504; 188; 36463; 4684; 29184; 210; 8115060; 2627500; 5865; 252; 37888; 1082; 9517; 308; 3584; 363; 1653852; 6824; 261120; 577536; 721; 1494936; 6168; 53248; 563200; 1372842; 5664; 48640; 346112; 183879; 756; 6656; 66048; 165468; 680; 6144; 47104; 154673; 6940; 59904; 590848; 293; 17436; 456; 4608; 1232; 564; 6446; 280; 1695; 276; 278; 1354; 805; 2499; 544; 1321; 804; 279; 1328; 1177; 4858; 1061; 1059; 1352; 1461; 1608; 1464; 1459; 1317; 1602; 6380; 3220; 1910; 3948; 1618; 1911; 2349; 455; 1622; 893; 451; 2054; 1621; 1184; 1477; 892; 1474; 1620; 1038; 600; 1473; 1908; 1768; 1475; 891; 1035; 1182; 1326; 1037; 745; 1268; 1600; 1606; 1605; 1604; 1445; 1603; 811; 653; 494; 2415; 496; 2410; 2095; 4967; 816; 4171; 3526; 3850; 3373; 3213; 1135; 1456; 2252; 2575; 1616; 814; 975; 3367; 3049; 1293; 4802; 656; 3534; 1776; 2253; 1614; 1291; 1935; 1931; 1297; 657; 1453; 977; 1136; 3689; 1612; 2734; 497; 177; 4642; 3849; 3692; 4167; 2572; 4485; 4327; 3528; 2576; 1137; 5126; 2568; 3851; 2094; 1930; 1296; 815; 2732; 47620096; 1342; 1377; 1362; 1060; 796; 786; 801; 799; 277; 806; 1298; 798; 1295; 785; 783; 1039; 809; 273; 533; 1307; 547; 532; 529; 790; 281; 527; 274; 531; 1302; 347; 4; 18944; 285; 327; 461; 325; 409; 692; 326; 382; 383; 355; 565; 595; 678; 303; 519; 735; 733; 483; 650; 302; 353; 652; 356; 918; 410; 381; 1833; 2250; 579; 518; 517; 1265; 436; 435; 597; 357; 758; 722; 407; 406; 514; 515; 329; 973; 516; 883; 543; 464; 411; 637; 397; 707; 576; 677; 668; 638; 3153; 3606; 447; 641; 2464; 8628; 1838; 7324; 1581; 5489; 1065; 3594; 2303; 3016; 1013; 2677; 1740; 1299; 6436; 1424; 872; 3898; 1241; 13197; 19885; 510; 2341; 2560; 2736; 1854; 7650; 4981; 1486; 2875; 2233; 776; 1977; 14524; 3681; 5672; 4443; 28327; 462; 4753; 622; 1186; 6340; 10130; 25413; 5622; 9260; 2702; 29945; 6509; 387; 317; 1657; 4827; 6583; 1579; 3518; 4080; 7995; 1978; 2889; 5144; 1285; 8191328; 6767196; 3562688; 877892; 21470584; 987412; 2858104; 1582104; 3299340; 15241636; 10417532; 3580844; 1182912; 1791168; 1099788; 6534232; 11574624; 4220736; 3164960; 1549064; 3181656; 1881156; 8694508; 1487000; 4677740; 945084; 8306216; 12414416; 1052272; 1409944; 1074400; 2794656; 1624284; 1573692; 5092732; 4089136; 1294528; 1466520; 1874712; 672420; 1914792; 7999800; 7033536; 1801036; 4230872; 3990828; 813068; 1567616; 1111252; 2121640; 307; 310; 1762; 3772; 879; 593; 306; 880; 10278; 8838; 1215; 596; 884; 2043; 3784; 2332; 602; 881; 305; 2350; 1743; 1502; 900; 1458; 162689; 39311; 114522; 28384; 1029; 1030; 2329; 4791; 1145; 1128; 1446; 1444; 2077; 4142; 971; 1125; 673; 702; 730; 1028; 1506; 648; 3278; 1271; 1170; 1228; 3570; 29032; 649; 1292; 590; 309; 71111; 421858; 205245
Version 1.0
Discipline Humanities