In maart 2017 vond op het perceel Noordeinde 36 in Lambertschaag een archeologisch onderzoek plaats. Op het perceel stond tot dat moment een stolpboerderij. Onder de boerderij bleken sporen van oudere bewoning aanwezig te zijn.Mogelijk werd het gebied in de Bronstijd al gebruikt. Ergens in de Middeleeuwen is het gebied waartoe Lambertschaag behoort ontgonnen.Uit het archeologisch onderzoek blijkt dat op perceel Noordeinde 36 vanaf circa 1550 een huis stond. Op het terrein was een ophogingspakket aanwezig en daar doorheen was een waterput gegraven. Sporen van een huis zijn niet gevonden, mogelijk doordat de huisplaats voorafgaand aan de bouw van de stolpboerderij is afgevlakt en verbreed om een goed bouwvlak voor de boerderij te maken. De datering rond 1550 is gebaseerd op het dendrochronologisch onderzoek aan het hout van de ton van de waterput.Om wat voor huis het ging, valt niet te zeggen. Dit kan een stolpboerderij zijn geweest, die dan een eeuw later al is afgebroken, maar meer waarschijnlijk is dat het een eenvoudige (houten) langhuisboerderij was.De waterput is zeer opmerkelijk omdat dit een plaggenput was. De put bestond uit een houten ton met daarop een opbouw van kleiplaggen. Vooralsnog kenden we in deze regio plaggenputten uitsluitend uit de 12de-14de eeuw. De put toont aan de traditie van het maken van deze putten tot in de 16de eeuw bleef voortbestaan. Inmiddels waren bakstenen putten gangbaar. De put bleef tot in de 17de eeuw in gebruik, wat blijkt uit enkele scherfjes in de dempingslaag van de put. Geheel onderin de ton van de waterput bevond zich een organische laag met zaden van allerlei planten die op het erf en in de omgeving groeiden.In de 17de eeuw is op het perceel een stolpboerderij gebouwd. Deze boerderij is in januari 2017 afgebroken en hieraan voorafgaand bouwhistorisch en dendrochronologisch onderzocht. Op basis van het dendrochronologisch onderzoek aan het grenen vierkant kan de bouw in 1661/1662 worden geplaatst. Het vierkant was opvallend goed gebouwd: er is een mooie kwaliteit hout gebruikt, aan alle vier zijden zijn dubbele zwingen gemaakt, de houtverbindingen zijn opvallend zorgvuldig uitgevoerd en er is gebruik gemaakt van telmerken. Het grenenhout is nieuw gekocht in het zuiden van Noorwegen.De boerderij was vanaf de bouw in 1661/1662 tot 1879 een Westfriese stolp met een kort voorhuis. Dit betekent dat de darsdeuren zich in de voorgevel bevonden, dat de woonvertrekken langs de zijgevel lagen (in dit geval de noordelijke) en de koeienstal langs de achtergevel lag. Van deze fase van de boerderij zijn vrij weinig sporen teruggevonden.De boerderij had zoals gebruikelijk een Friese stal en hier was tot 1879 plaats voor tien koeien.In 1879 vond een zeer grote verbouwing plaats, waarbij de Westfriese stolp is omgebouwd tot een klassieke Noord-Hollandse. In feite is sprake van bijna volledige nieuwbouw: alleen het 17de-eeuwse vierkant bleef staan op de oorspronkelijke bakstenen poeren.De reden voor deze grote verbouwing zal vooral de behoefte aan een grotere stalruimte zijn geweest: in de nieuwe stolp was plaats voor 24 koeien.In de 20ste eeuw vonden de nodige aanpassingen aan de boerderij plaats, hoewel de oude indeling grotendeels gehandhaafd bleef. De gevels zijn allemaal vernieuwd, de topgevel aan de voorzijde is vervangen, het rookkanaal aan de voorzijde is vernieuwd, de koeienstal is buiten gebruik gesteld en deels gesloopt, de kelder in de dars is dichtgestort en aan de voorzijde zijn meer woonvertrekken gemaakt. Begin 2017 is de stolpboerderij na een bestaan van ruim 350 jaar afgebroken.

West-Friese Archeologische Rapporten 126