Terp 5, één van de veenterpen uit het Rijksmonument de Peizer- en Eeldermaden is archeologisch onderzocht in het kader van het project “Herinrichting Peize”. Hierbij is een kleiplatform, aan drie zijden omringd door greppels, met een haardkuil aangetroffen, daterend uit de Late Middeleeuwen. In de greppel aan de oostzijde van de terp werd kogelpotaardewerk gevonden met daaronder een vrijwel complete komfoor.ADC ArcheoProjecten heeft een archeologische opgraving, een archeologische begeleiding en een veldinspectie uitgevoerd in het plangebied Rijksmonument Peizer- en Eeldermaden. Het veldwerk werd gefaseerd uitgevoerd tussen 4 september 2009 en 10 juni 2010. In het onderzoeksgebied is een waterberging gerealiseerd, waarmee de afwatering van de stad Groningen is verbeterd. Hiervoor is een slenk gegraven, zijn kaden en stuwen aangelegd door taluds te graven en is de bouwvoor afgegraven. Daarnaast zijn duikers geplaatst onder de Weringse dijk. De in de bodem aanwezige archeologische waarden werden door het graven van de slenk vernietigd. Dit onderzoek had tot doel het vondstmateriaal van terp 5 van het Rijksmonument veilig te stellen en de gegevens te documenteren om daarmee informatie te behouden die van belang is voor de kennisvorming over het verleden.Verwachtingen Terp 5 was goed zichtbaar in het landschap, in tegenstelling tot de vele andere veenterpen in het Rijksmonument. Daarom bestond de verwachting dat de terp goed bewaard was en niet of nauwelijks aangetast was door post-depositionele processen. Helaas bleek tijdens het onderzoek dat de terp zwaar te lijden heeft gehad van oxidatie, inklinking van het onderliggende veen en bioturbatie. Ondanks de slechtere conserveringsomstandigheden zijn er toch verassende conclusies te trekken op basis van de resultaten van het onderzoek.Terp 5 De laatmiddeleeuwse terp bestaat uit een kleiplatform van ca. 15 x 15 m dat aan drie zijden is omringd door greppels. Deze greppels vormen een rechthoekige ringsloot om de terp. In de twee kleiniveaus die het kleiplatform vormen is natuursteen en aardewerk gevonden. Verrassend was de vondst van fragmenten van een komfoor uit de westelijke greppel. Na puzzelen bleken deze fragmenten tot één komfoor te hebben behoord. Vooral in de drie noordelijke provincies worden (fragmenten van) een komfoor tijdens opgravingen gevonden. Een komfoor is een soort aardewerken stoof die in het vuur werd geplaatst. Hierop werd een kogelpot gezet waarin eten werd bereid. Enkele van de fragmenten aardewerk bevatten nog etensresten. Deze resten zijn onderzocht. Uit dit onderzoek blijkt dat de laatmiddeleeuwse bewoners van terp 5 een mengsel van vlees (en mogelijk bladgroenten) met honing kookten.Wat de functie van het kleiplatform is geweest is niet duidelijk en kan niet met zekerheid worden vastgesteld. Zo lijkt vetweiderij voor terp 5 mogelijk, maar niet waarschijnlijk. Ook de veelal gesuggereerde functie van bierbrouwerij is zeer onwaarschijnlijk. Het lijkt het meest aannemelijk dat de terp tijdelijk (seizoensmatig) bewoond is geweest. Misschien woonde men in een soort van plaggenhut.Aan de westelijke zijde van het kleiplatform werd het meeste aardewerk en natuursteen afkomstig uit de kleiniveaus aangetroffen. In het oostelijke gedeelte van het kleiplatform werd de haardkuil gevonden. De oostzijde zal mogelijk het woongedeelte geweest zijn. Uit het onderzoek blijkt dat op de terp moestuinen aangelegd waren.Weringse dijk Vanaf de terp liep een pad naar de voorloper van de Weringse dijk. Het pad bestond uit twee greppels, die waren dichtgegooid met verbrande plaggen om zo stevigheid te verkrijgen. Via dit pad was terp 5 bereikbaar. De Weringse dijk is in de 19e eeuw aangelegd. De dijk bestond uit natuurlijk veen en kleilagen. Aan weerszijden van de Weringse dijk zijn bermsloten en afwateringsgreppels aangetroffen.Of de dijk een waterkerende functie heeft gehad is onduidelijk. De dijk lijkt in de 19e eeuw eerder een verhoogde weg tussen de verschillende percelen te zijn geweest.

Komfoor op terp 5

Date Submitted: 2012-05-23