In opdracht van Tata Steel heeft RAAP in mei 2025 een archeologisch vooronderzoek in de vorm van een bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Uitbreiding injectiekolenopslag te Velsen-Noord in de gemeente Velsen. Het onderzoek vond plaats in het kader van een omgevingsvergunning.
Op grond van de onderzoeksresultaten en onder verwijzing naar de doelstellingen, kunnen de volgende uitspraken worden gedaan:
• De geplande ingrepen beslaan 2,2 hectare en reiken tot maximaal 0,4 m -mv.
• Volgens het gemeentelijke archeologische beleid is sprake van een archeologische onderzoeksverplichting bij ingrepen groter dan 500 m2 en dieper dan 35 cm; in het bestemmingsplan is dat 60 cm diep.
• Vanaf 27 tot 30 m diepte geldt een niet nader te specificeren verwachting voor de aanwezigheid van resten van tijdelijke kampementen van jagers-verzamelaars uit de steentijd. Dit niveau wordt niet geraakt door de geplande ingrepen.
• Het niveau van de Oude Duinen is niet precies bekend, maar kan zich in theorie aan maaiveld bevinden.
• In het grootste deel van het plangebied is de bodem naar verwachting tot 3 m en dieper verstoord. In het westen ligt een strook die van 0 tot 1,5 m diep verstoord is.
• Vanaf de onderzijde van de aanwezige verstoring bestaat de kans op de aanwezigheid van afgedekte bodemhorizonten waarin resten van bewoning door landbouwsamenlevingen aanwezig kunnen zijn. Binnen het traject van de Oude en Jonge Duinen en strandwallen kunnen resten worden verwacht uit de middeleeuwen tot de 16e eeuw.
• Vanaf de 16e eeuw geldt een lage verwachting voor de aanwezigheid van resten van bewoning, tot aan de tweede helft van de 20e eeuw als het Hoogoventerrein wordt aangelegd.
• Er bestaat een kans op de aanwezigheid van resten van Duitse stellingen uit de Atlantikwall aan maaiveld, vooral in de westkant van het plangebied waar de verstoring van de bodem minder diep is.
Op basis van de resultaten van dit onderzoek blijkt dat de geplande ingrepen niet dieper reiken dan het niveau waarop archeologische resten worden verwacht. Er is in het plangebied dus geen risico op aantasting van archeologische resten. Daarom wordt in het kader van de voorgenomen bodemingrepen geen vervolgstap uit het proces van de Archeologische Monumentenzorg (AMZ) noodzakelijk geacht.
Uitzondering vormen eventueel aanwezige resten uit de Tweede Wereldoorlog van de inrichting van het landschap voor militaire doeleinden. Deze zijn niet goed op te sporen. Ze worden doorgaans per toeval aangetroffen. Voor het geval dat dergelijke resten tijdens de werkzaamheden worden aangetroffen, verdient het aanbeveling om vooraf een meldingsprotocol af te stemmen met het bevoegd gezag en vast te stellen.
Gezien de hoeveelheid te verwachten resten uit de Tweede Wereldoorlog ligt het voor de hand om te verwachten dat er ook een onderzoek uitgevoerd moet worden naar niet gesprongen explosieven. Als dat het geval is, kan het meldingsprotocol ook nuttig zijn om tijdens dat onderzoek te hanteren. Vanuit de archeologie bezien zijn ook de niet ontplofbare resten die daarmee kunnen samenhangen interessant, zoals loopgraven, resten van bunkers en stellingen en persoonlijke uitrustingsstukken en bezittingen.
Indien bij de uitvoering van de werkzaamheden onverwacht archeologische resten worden aangetroffen, dan is conform artikel 5.10 van de Erfgoedwet aanmelding van de desbetreffende vondsten bij de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap c.q. de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verplicht (vondstmelding via ARCHIS).
Dit rapport geeft (selectie)adviezen. Het is aan de bevoegde overheid, de gemeente Velsen, deze al dan niet over te nemen in de vorm van een (selectie)besluit.
