UTBL3RAAP heeft van 23 augustus tot en met 26 september 2017 een archeologische opgraving, deels als variant archeologische begeleiding, uitgevoerd in het kader van het project ?Keramus? aan de Briljantlaan 9 in de gemeente Utrecht. Het voornaamste doel van het onderzoek was het veiligstellen van de wetenschappelijke informatie (behoud ex situ).Het onderzoek heeft enkele opzienbarende resultaten opgeleverd met betrekking tot de keramiekindustrie langs de Vaartsche Rijn. Vooral twee Faience en tegelfabrieken springen daarbij in het oog. Plateelfabriek Holland door de vondst van een kuil met unieke voorbeeldmodellen van Art Nouveau aardewerk en Binnenhuis keramiek uit de periode 1897 ? 1905 en de resten van Faience en tegelfabriek Westraven die binnen het plangebied gelegen was en de deuren sloot in 1986 wat het einde betekende van 350 jaar keramiekindustrie aan de Vaartsche Rijn.De aangetroffen archeologische resten kunnen op basis van het vondstmateriaal in combinatie methistorische bronnen in vijf verschillende fasen worden ingedeeld:Fase 1: dateert uit de late middeleeuwen en betreft een reeks kuilen rond de Helling. Hoewel er sprake is van een grote hoeveelheid kuilen kunnen slechts enkele kuilen met zekerheid aan deze fase worden toegeschreven. Het grootste deel van het laatmiddeleeuwse vondstmateriaal betreft namelijk opspit in jongere sporen. Ook werd in ??n van de profielen een gracht aang esneden. Het beeld uit fase 1 komt overeen met de resultaten van de opgraving direct ten noordenvan het plangebied waar in de eerste fasen eveneens sprake is van kuilen, voor kleiwinning van meer noordelijk gelegen pottenbakkesovens, die aan de westzijde worden afgesloten door een greppel of gracht.In fase 2 tussen ongeveer 1500 en 1650 is (de omgeving van) het plangebied in gebruik genomen als woon- en industriegebied. Uit deze periode stammen dan ook de oudste hier aangetroffen ophogingslagen en vondsten.Fase 3 is de fase ?tussen 1650 en 1820- waarin de scheepsbouw tot ontwikkeling komt, waarbij in en rond het plangebied meer dan 80 schepen zijn gebouwd. Het onderzoek heeft slechts in beperkte mate archeologische resten opgeleverd van de scheepsbouw. Er werd een grote hoeveelheid kleine palen gevonden en enkele fragmenten liggend hout. Deze zijn ?deels naar analogie met onderzoek in de directe omgeving- ge?nterpreteerd als resten van scheepshellingen. Ook deze fase heeft weer een reeks kuilen opgeleverd, grotendeels gelegen in tuinen bijbebouwing.Fase 4 (1820 - 1920) is de fase waarin de familie Trip, grote delen van het plangebied in bezit krijgt en de scheepsbouwindustrie langzaam maar zeker ombuigt naar een handelsonderneming. Hun kantoor (gebouw I) en enkele bijgebouwen worden daarvoor gerealiseerd. Dit gebouw wordt herbouwd en van 1897 tot 1901 verhuurd aan Mijnlief, plateelfabrikant van de plateelfabriek ?Holland? gelegen slechts honderd meter zuidelijk van het plangebied. Een bijzondere collectie voorbeeldmodellen van deze fabriek wordt gevonden op het terrein (zie fase 5).Fase 5: Deze fase betreft de periode tussen 1920 en 1986 waarin de fabriek van NV Faienceen Tegelfabriek Westraven in het plangebied aanwezig is. Van elk van de 11 gebouwen van de fabriek, die op de tekening uit 1962 zijn aangegeven zijn resten aangetroffen. Hoewel bij de sloop in 1986 grote delen van de funderingen van de gebouwen zijn verdwenen of aangetast, kon de plattegrond van veel van de gebouwen nog vrijwel geheel gereconstrueerd worden. Hetvondstmateriaal uit deze fase bestaat uit een grote hoeveelheid productie afval, zowel productiemateriaalals halffabrikaten van cloisonn?-tegels. Een bijzonder vondst uit deze fase is een kuil die eveneens was gevuld met dit materiaal. Daarbij was echter een grote hoeveelheid sterk gefragmenteerd biscuit aardewerk, deels voorzien van houtskool - en potloodtekeningen, soms ook met verf. Dit materiaal was bijzonder genoeg afkomstig van faience en Tegelfabriek ?Holland? die enkele honderden meters zuidelijk dit aardewerk produceerde. Deze productie vond echter plaats tussen 1886 en 1905, dus voordat Westraven in het plangebied aanwezig was. Vanwege de samenstelling van het vondstmateriaal in de kuil, is het Art Nouveau-aardewerk van Holland echter pas in de kuil terecht gekomen ten tijde van de productieperiode van de fabriek Westraven. Aangezien de directeur van Holland gewoond heeft in het pand aan Helling 112, dat later weer onderdeel werd van de gebouwen van de Westraven-fabriek kunnen de biscuitmodellenbij een inventarisatie van het pand zijn gevonden en destijds, samen met (productie) afval van de Westraven fabriek zijn weggegooid op het achterterrein van de fabriek.