IDDS Archeologie heeft in meerdere fasen archeologisch onderzoek uitgevoerd aan de Hoflaan en de Bovenkerkseweg 17-29 in Stolwijk, gemeente Krimpenerwaard.De eerste fase bestond uit een proefsleuvenonderzoek waarbij met name de Hoflaan is onderzocht. Dit onderzoek vond plaats op 16-18 december 2019 met nog een veldwerkdag op 19 maart 2020. Het onderzoek kon echter niet volledig worden uitgevoerd omdat aan de Bovenkerkseweg 17-23 nog bebouwing stond. Uit de sleuven die daar wel aangelegd konden worden, is gebleken dat hier vermoedelijk wel een vindplaats aanwezig is. Dit is opgezet als een volgende onderzoeksfase, waarbij na het verwijderen van de bebouwing en verharding in eerste instantie de resterende en aanvullende proefsleuven zijn gezet om de vermoedelijke vindplaats te begrenzen. Dit vond plaats op 20 oktober 2020 en 17 mei 2021. Op basis van de resultaten van dit (aanvullend) proefsleuvenonderzoek is een opgraving uitgevoerd aan de vindplaats op 21-23 oktober 2020 en 18-20 mei 2021. Een deel van deze opgraving is uitgevoerd als een begeleiding van een sanering op 28 januari 2022.De doelstelling van het proefsleuvenonderzoek is het begrenzen van de vindplaats en vaststellen of er in de delen die op het minuutplan niet als bebouwd zijn weergegeven ook sporen voorkomen. De doelstelling van een opgraving (inclusief variant archeologische begeleiding) is het documenteren van gegevens en het veiligstellen van materiaal van vindplaatsen om daarmee informatie te behouden die van belang is voor de kennisvorming over het verleden. Om deze doelstellingen te realiseren zijn enkele onderzoeksvragen opgesteld. Deze gaan over het landschap en de bebouwing en inrichting van de vindplaats en de leefwijze van de bewoners.Het plangebied ligt in het veenweidegebied aan een ontginningsas. De bebouwing was gesitueerd langs de Bovenkerkseweg, ten noorden van de Bovenkerkse Vliet. Langs de Bilwijker weg, ter plaatse van de huidige Hoflaan, was tot in de 20e eeuw geen bebouwing gelegen. Binnen het plangebied is sprake van één huisplaats. De oudste activiteiten dateren al mogelijk uit de 16e of begin 17e eeuw op basis van de hoeveelheden vondstmateriaal, maar er zijn geen sporen uit deze periode, anders dan de reeds bestaande ontginningssloten. In de 17e of 18e eeuw wordt een stenen boerderij gebouwd. Hiervan zijn nog enkele resten bewaard gebleven, zoals (binnen)muren en een gang. Ook lijkt bestrating aan de straatzijde van het gebouw uit deze periode te dateren. Op het erf is een waterput aanwezig die in deze periode is opgetrokken en is een dubbele rij palen als beschoeiing van een sloot aan deze periode toe te kennen. In de loop van de 18e of begin 19e eeuw wordt het hoofdgebouw vervangen door een nieuwe boerderij. De oriëntatie van deze boerderij wijkt lichtelijk af van zijn voorganger en komt nu overeen met de situatie op het kadastraal minuutplan uit 1811-32. Van de bijgebouwen zoals bekend op het kadastraal minuutplan zijn ook nog resten aanwezig in de vorm van een bakstenen fundering en een stro-vloer van een stal. Deze situatie verandert als tussen 1920-1940 alles wordt gesloopt en vervangen door woningen, die tijdens en voorafgaand aan het veldonderzoek zijn gesloopt.De gebouwen liggen op het erf. Het erf diende meerdere malen opgehoogde te worden vanwege het verzakken van de ondergrond. De opgehoogde lagen bevatten resten vanaf de 13e eeuw, maar met name uit de 16e eeuw en later.De bestaanswijze van de bewoners was uitsluitend agrarisch, en met name het houden van runderen. Er zijn echter geen resten aangetroffen van het verwerken van de melk. Naast runderen waren er ook enkele andere dieren die vrijwel altijd op de boerderij werden aangetroffen, zoals honden en varkens. Ook is er sprake van een paard/ponyezel. Tevens zijn er aanwijzingen dat er sprake was van vlasteelt in de directe omgeving van de huisplaats. Of dit ook het geval was binnen het plangebied en behoorde bij de huisplaats is niet met zekerheid vast te stellen.Deze bestaanswijze zorgde voor een gemiddelde welvaart gedurende de verschillende eeuwen. Er zijn geen aanwijzingen voor een relatief rijke of arme periode. De bewoners beschikten over de gebruikelijke huisraad met slechts weinig luxe voorwerpen.