In opdracht van Gemeente Horst aan de Maas heeft BAAC een opgraving, variant archeologische begeleiding uitgevoerd in het plangebied Kerkstraat en Broekhuizerweg te Broekhuizenvorst, gemeente Horst aan de Maas. De aanleiding voor het onderzoek is de herinrichting van beide straten en omgeving als gevolg van de aanleg van een infiltratieriool in het plangebied, waarbij een gerede kans bestaat dat archeologische waarden vernietigd zullen worden.Het uitgevoerde onderzoek is het vervolg op een bureauonderzoek dat in 2022 door Econsultancy is uitgevoerd1 en een PvE dat in 2023 opgesteld is door BAAC.2 Het lijkt er op dat al vanaf de volle middeleeuwen een zekere graad van bewoning aanwezig was in de oude kern van Broekhuizenvorst. Ter hoogte van werkput 1.6 is een klein gedeelte van een volmiddeleeuws erf aangesneden.Het gaat hierbij om een stukje erf waar wellicht eerder off site fenomenen plaatsvonden. Het hoofdgebouw van dit erf ligt vermoedelijk buiten het plangebied. Het geeft alleszins wel aan dat ook in de volle middeleeuwen de locatie van de dorpskern van Broekhuizenvorst een interessante locatie was om te wonen. Op basis van de hoogtemetingen ligt de dorpskern op een lichte verhevenheid in het landschap, wat in de nabijheid van de Maas een gewilde locatie is om te wonen. Dat de nederzetting op een Late Dryas terrasvlakte ligt, is echter vrij uitzonderlijk. In een recent synthesewerk met betrekking tot het Maasdal liggen de meeste middeleeuwse nederzettingen op de hogere Bølling- Allerød terras of het Allerød terras. Slechts één nederzetting was aangetroffen op het lagere Late Dryas terrasvlakte.3 Hierbij moet wel nog de kanttekening gemaakt worden dat deze studie enkel opgravingen uitgevoerd tussen 2008 en 2014 bestrijkt en dat een onderzoek op microregionaal niveau nog dient plaats te vinden.4 Het onderzoek in Broekhuizenvorst kan dus hiermee een klein puzzelstuk aanleveren voor een eventuele verder syntheseonderzoek.In alle aangelegde werkputten en profielen zijn vooral de restanten van de oude, onverharde weg tussen het centrum van Broekhuizenvorst en Broekhuizen naar het zuiden en Ooijen naar het noorden aangetroffen. Deze weg bestond uit een onverhard wegdek dat door tientallen karrensporen gevormd is. Op basis van het schaarse vondstmateriaal uit deze karrensporen lijkt er een zekere fasering te bestaan in de opbouw van het wegdek. Zo lijken er op basis van de profielen minstens drie niveaus met karrensporen aan te duiden. Echter, deze drie niveaus zijn niet overal aanwezig en kunnen dus mogelijk wijzen op lokale fenomenen, waarbij depressies in het wegdek weggewerkt zijn. Op basis van het aardewerk moeten de oudste fasen van de weg in de late middeleeuwen (1350-1450) gedateerd worden. Dit komt overeen met de gekende historische gegevens, waarbij de oudste vermeldingen van Broekhuizenvorst uit de 15e eeuw dateren. Voorheen had het dorp de naam Voorst met een oudste vermelding in de 13e eeuw.Over het onderhoud van de weg kunnen op basis van de waarnemingen ook enkele details genoteerd worden. Zo lijken in de onderste lagen weinig tot geen inclusies te zitten, wat wijst op een vrij goed onderhoud van het wegdek, i.e. dat er geen afval op de straat gegooid werd, of dat dit regelmatig verwijderd werd. In de jongere karrensporen zijn vaak wel meer inclusies op te merken. Zo zijn vaak fragmenten grind en stukjes baksteen in de karrensporen aanwezig. Vermoedelijk is dit te linken aan stabilisatiewerkzaamheden, waarbij het wegdek opnieuw verstevigd werd om zo weer beter begaanbaar en berijdbaar te zijn. Deze grind en baksteenfragmenten waren ook vaak zeer compact, wat er op wijst dat het wegdek stevig aangestampt was vooraleer het in gebruik genomen werd.
