ADC ArcheoProjecten heeft in juli 2015 een bureauonderzoek en Inventariserend Veldonderzoek uitgevoerd op de locatie Molenstraat 45 te Zwammerdam, gemeente Alphen aan den Rijn. De aanleiding hiervoor betreft de voorgenomen sloop van de huidige bebouwing, gevolgd door nieuwbouw.Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Hieruit blijkt dat het plangebied is gelegen op de noordelijke oeverwal van de Oude Rijn meandergordel. Op grond van de datering van de meandergordel alsook archeologische waarnemingen op de daaraan gerelateerde afzettingen moet rekening worden gehouden met de mogelijke aanwezigheid van archeologische waarden uit de Romeinse tijd, Middeleeuwen en Nieuwe tijd. De kern van het huidige Zwammerdam dateert uit de Late Middeleeuwen. Het plangebied bevindt zich evenwel meer in de periferie van de historische kern, maar kent vanaf omstreeks 1800 bebouwing in de vorm van een woonhuis. Als gevolg van de aanleg van deze bebouwing en het gebruik van de locatie in de 19e en 20e eeuw bestaat de kans dat een eventuele vindplaats is verstoord. Teneinde bovenstaande verwachting te toetsen en waar nodig aan te vullen is in het plangebied een verkennend booronderzoek uitgevoerd. Hieruit komt naar voren dat de ondergrond bestaat uit beddingafzettingen met daarop een 210 tot 250 cm dik pakket oeverafzettingen. Op grond van de landschappelijke ligging van het plangebied zijn deze afzettingen toe te schrijven aan de Oude Rijn meandergordel en behoren ze in lithogenetische zin tot de Formatie van Echteld. Het bovenste deel van de oeverafzettingen is door de ligging aan of nabij het oppervlak ontkalkt. Tevens zijn hierin kleine fragmentjes baksteen aangetroffen. De aanwezigheid hiervan duidt op antropogene bewerking. Gezien de geringe concentratie gaat het vermoedelijk om ‘ruis’, materiaal zonder eenduidige relatie met een vindplaats. Concrete aanwijzingen voor de aanwezigheid van archeologische waarden zijn niet aangetroffen. De aanwezigheid van archeologische sporen kan gezien het voorkomen van onvergraven ontkalkte oeverafzettingen echter vooralsnog niet geheel worden uitgesloten. De top van de oeverafzettingen is opgenomen in een opgebracht pakket. De oorzaak van deze verstoring moet bij de bouw van de woning en de inrichting van de locatie in de 19e en 20e eeuw gezocht worden. De geplande nieuwbouw zal grotendeels ter plaatse van de huidige woning gerealiseerd worden. Aangenomen mag worden dat de bodem hier reeds grotendeels verstoord is. Bovendien ligt in dit deel van het plangebied het maaiveld hoger en zal het potentieel archeologisch niveau bij de aanleg van de funderingen niet aangesneden worden. Wel kan het aanbrengen van heipalen plaatselijk tot verstoring van dit niveau leiden. Deze verstoring wordt vanwege de geringe omvang in het algemeen acceptabel geacht.Bij de aanleg van de fundering van de bergingen kan het potentieel archeologisch niveau wel worden aangesneden. De verstoring zal evenwel beperkt in omvang zijn.ADC ArcheoProjecten adviseert om het terrein vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkeling omdat het eventueel archeologisch interessante niveau niet of slechts zeer beperkt middels een open ontsluiting zal worden aangesneden. Verder heeft het verkennende booronderzoek geen concrete aanwijzingen opgeleverd voor de aanwezigheid van archeologische waarden. Het is echter niet volledig uit te sluiten dat binnen het onderzochte gebied toch nog archeologische resten voorkomen. Het verdient daarom aanbeveling om de uitvoerder van het grondwerk te wijzen op de plicht archeologische vondsten te melden bij de bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 53van de Monumentenwet.Wij wijzen u erop dat de bevoegde overheid op basis van dit rapport een selectiebesluit neemt. De mogelijkheid bestaat dat dit selectiebesluit afwijkt van het door ons opgestelde advies.
Molenstraat 45, Zwammerdam (gemeente Alphen aan den Rijn)
