Van 16 juni tot en met 20 juni 2014 (5 dagen) is in opdracht van Aannemersbedrijf West-Friesland een archeologisch onderzoek uitgevoerd op het perceel Appelhaven 3 in Hoorn. De aanleiding voor het onderzoek werd gevormd door de sloop van de bestaande bebouwing en de voorgenomen nieuwbouw. Aanvankelijk was het de bedoeling dat deze archeologievriendelijk zou worden uitgevoerd. In de praktijk bleek bij het sloopwerk veel archeologisch muurwerk te worden verstoord waardoor alsnog is besloten tot een kleinschalige opgraving. Hoewel de opgraving heeft plaatsgevonden op een relatief klein perceel, zijn de resultaten zeer interessant voor ons beeld van de ontwikkeling van de stad en de bebouwing in de 15de en 16de eeuw. Vlak onder de bestaande bebouwing kwamen vloeren van grote plavuizen, die dateren uit de 16de eeuw, aan het licht. De opgraving lijkt te bevestigen dat de eerste huizen hier in of kort na 1420 zijn gebouwd. Volgens kroniekschrijver Velius werd in dat jaar de Appelhaven aangelegd, maar onduidelijk is wat zijn bron hiervoor was en of dit jaartal klopt. De oudste resten dateren uit de eerste helft van de 15de eeuw. Het bijbehorende archeologische vondstmateriaal laat zich lastig precies dateren. Voorafgaand aan de bouw van het eerste huis is een dik ophogingspakket opgebracht, wat gezien de ligging buitendijks aan de haven geen overbodige luxe was. Het gevaar voor overstroming was hier groot. Dat de Appelhaven als vestigingslocatie in trek was, blijkt uit het oudste belastingregister (schotboek) van Hoorn uit circa 1430: in deze omgeving worden veel belastingplichtigen genoemd.

West-Friese Archeologische Rapporten 97