Eikenlaan en omgeving, Scherpenzeel (gemeente Scherpenzeel)

DOI

ADC ArcheoProjecten heeft in april en mei 2019 een bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek uitgevoerd op de locatie Eikenlaan en omgeving in Scherpenzeel, gemeente Scherpenzeel. De aanleiding voor het onderzoek is de vervanging van de bestaande riolering.Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Uit de geraadpleegde aardwetenschappelijke bronnen blijkt dat het plangebied zich in het dekzandgebied van de Gelderse Vallei uitstrekt. Met name in het centrale en oostelijk deel van het plangebied moet vanwege de enigszins hogere ligging, gerelateerd aan de aanwezigheid van een dekzandrug, rekening worden gehouden met resten van tijdelijke jachtkampjes van jager -verzamelaars uit het Laat-Paleolithicum en het Mesolithicum. Dergelijke vindplaatsen manifesteren zich als strooiingen van (bewerkt) vuursteen en houtskool en grondsporen in de vorm van haardkuilen.De relatief natte omstandigheden maakten het gebied vanaf het Neolithicum of de Vroege Bronstijd waarschijnlijk ongeschikt of minder geschikt voor bewoning. Mogelijk raakte het zelfs geheel overgroeid met veen, maar hierover bestaat geen zekerheid. De kans op de aanwezigheid van archeologische resten uit de periode vanaf de Bronstijd tot de Middeleeuwen wordt dan ook klein geacht.In de 13e eeuw werd het gebied vanaf de hoger gelegen dekzandruggen langs de Luntersebeek ontgonnen. In deze periode was sprake van verspreide erven en ontstond ten zuiden van het plangebied de nederzetting Scherpenzeel. De bevolkingstoename gedurende de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd maakte het noodzakelijk om ook de meer marginale, minder vruchtbare gronden te ontginnen. Ten behoeve van de verhoging van de bodemvruchtbaarheid en de verbetering van de bodemstructuur werden de gronden bemest met plaggenmest.De Nieuwe Dijk ontstond vermoedelijk in de Nieuwe tijd, de 18e of wellicht in de 17e eeuw, als noordelijke omloop rond de nederzetting Scherpenzeel. Mogelijk zijn ter plaatse van de huidige Eikenlaan ophogingslagen of resten van een wegdek aan te treffen die verband houden met genoemde weg. Oude kaarten geven geen aanwijzingen voor de aanwezigheid van een erf. Sporen van bewoning uit de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd worden daarom niet verwacht. Teneinde deze verwachting te toetsen en aan te vullen is in het plangebied een verkennend booronderzoek uitgevoerd. Uit het verkennend booronderzoek blijkt dat de natuurlijke ondergrond in overeenstemming met het bureauonderzoek uit dekzand (Laagpakket van Wierden binnen de Formatie van Boxtel) bestaat. In één boring is hierboven een 20 cm dikke veenlaag aangetroffen en in twee boringen een 15 tot 40 cm dikke oude bouwvoor.In de top van het dekzand zijn geen sporen van bodemvorming waargenomen. Op grond van de scherpe bovengrens moet worden aangenomen dat het bovenste deel van het oorspronkelijke bodemprofiel door grondbewerking is opgenomen in het bovenliggende pakket. Eventuele archeologische resten zullen daarbij zijn verstoord.In alle boringen wordt de bovengrond gevormd door een 80 tot 110 cm dik heterogeen zandpakket met veenbrokken, grind en concentraties sintels, puin en baksteen. Dit pakket wordt geïnterpreteerd als een ophogingspakket. Gezien de aanwezigheid van modern bouwpuin is een relatie met een oude weg niet waarschijnlijk. Bovendien is eenzelfde heterogeen zandpakket ter plaatse van de in de jaren zestig van de vorige eeuw aangelegde straten, zoals de Plataanlaan en de Berkenlaan, aangetroffen (boringen 9 en 14).

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/DANS-2XP-MCNZ
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/DANS-2XP-MCNZ
Provenance
Creator R.M. van der Zee
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor M.G. Nieuwenhuijsen; ADC ArcheoProjecten
Publication Year 2020
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact M.G. Nieuwenhuijsen (ADC ArcheoProjecten)
Representation
Resource Type Dataset
Format text/xml; application/pdf
Size 9462; 7523; 973; 7975; 3718573
Version 1.0
Discipline Humanities