Inventariserend Veldonderzoek (opwaterfase) IJsselkogge, Kampen

DOI

In opdracht van Rijkswaterstaat, Programmabureau Ruimte voor de Rivier heeft Periplus Archeomare B.V. in samenwerking met DEEP B.V. verschillende geofysische onderzoeksmetingen van de locatie van de IJsselkogge geanalyseerd. Het gaat hierbij om:-Hoge resolutie multibeamopnamen (opgenomen in eigen beheer op 19 april 2011);-Subbottom-opnamen (opgenomen in eigen beheer op 28 mei 2011).Deze data zijn door Periplus en DEEP op eigen initiatief opgenomen voordat het waardestellend onderzoek van de kogge in 2012 heeft plaatsgevonden. Toen was nog niet bekend dat er sprake zou kunnen zijn van een groter vondst complex dan de kogge zelf. Daarom is de zone waarbinnen de data zijn opgenomen beperkt.Een aantal van de door het ADC gerapporteerde losse vondsten op de waterbodem zijn zichtbaar op de multibeambeelden. Op basis van de multibeamdata zijn hiervan exacte locaties bepaald.Naast de door het ADC aangegeven objecten (kogge, aak-achtige en punterachtig) zijn nog een vijftal zones gemarkeerd met clusters van subbottom-contacten waar zich verstoringen onder de waterbodem bevinden:A. Dit cluster beslaat een zone van ca. 6 x 6 meter direct ten noorden van de kogge en ten westen van het aak-achtige wrak. Binnen dit cluster zijn 22 contacten waargenomen; waarvan de diepste op 1,85 meter onder de waterbodem ligt. Mogelijk ligt hier nog een wrak, of verschillende onderdelen die bij de aak of kogge horen.B. Dit cluster grenst aan de noordwestzijde van de kogge. De afmetingen bedragen ca. 10 x 4 meter en bevat zeventien contacten, met de diepste op 2,22 meter onder de waterbodem. Op deze locatie heeft ADC object nr. 5 (vier balken verbonden met een ijzeren pen) beschreven; dit object kon niet direct worden gerelateerd aan de kogge en maakt mogelijk onderdeel uit van een ander wrak.C. Dit is een langwerpig cluster van 10 x 3 meter met twaalf contacten tot 1,45 meter onder de waterbodem. Het ADC heeft hier geen waarnemingen gerapporteerd. Mogelijk ligt hier nog een wrak, of verschillende onderdelen die bij de kogge horen.D. Dit is een langwerpig cluster over een lengte van 12 meter ten zuiden van de kogge. Dit bestaat uit zes contacten tot 2,39 meter onder de waterbodem. Dit kunnen losse objecten zijn die bij de kogge horenE. Een kleine cluster van drie contacten tot maximaal 0,9 meter onder de waterbodem op 25 meter ten noorden van de kogge. Deze contacten kunnen van natuurlijke aard (bijvoorbeeld grind) zijn.Opvallend is dat binnen de begrenzing van het punter-achtige wrak zoals geïnterpreteerd door het ADC (rapport 3300) géén subbottom-verstoringen zijn aangetroffen. Mogelijk ligt dit wrak in werkelijkheid meer naar het zuiden, waar wel verstoringen in de ondergrond zijn aangetroffen. Dit wordt bevestigd door eerdere multibeamopnamen van Rijkswaterstaat, waar een gebogen lineaire structuur zichtbaar is. Op basis hiervan is de ligging van het punter-achtige wrak aangepast.De opnamen van RWS uit 2007 maken de grootschalige structuren van het rivierbed in de omgeving van de Kogge goed zichtbaar. Goed te zien is hoe de IJsselgeul op grote schaal meandert. De lineaire structuur ten oosten van de kogge die door het ADC is beschreven is goed te zien. De interpretatie van het ADC, dat dit “in de waterbodem samengedrukt veen is dat onder een weggespoelde dijk heeft gelegen” lijkt voorbarig; meer naar het oosten en westen liggen vergelijkbare structuren, dit zouden ook goed natuurlijke klei- en veenbanken kunnen zijn waarlangs de IJssel in een eerdere fase meanderde.Ten oosten van de kogge zijn geen verstoringen veroorzaakt door objecten waargenomen, maar wel een geologische structuur; de flank van een geul. Mogelijk betreft dit de resten van een talud van een oude rivierbedding en is deze geul ontstaan nadat de kogge en de andere wrakken zijn afgezonken waardoor de loop van de rivier werd veranderd en de geul werd gevormd. Om de loop van de geul verder naar het noorden en zuiden te karteren en een eventuele relatie vast te stellen met de lineaire structuur zouden aanvullende subbottom-profiler opnamen gemaakt kunnen worden.De gebieden ten noordoosten en noordwesten van de kogge zijn niet onderzocht met subbottom-profiler. Langs de grens van het onderzochte gebied zijn wel verstoringen waargenomen (zone A), het is goed mogelijk dat deze zone zich verder uitstrekt naar het westen. Aanvullend onderzoek, bijvoorbeeld door middel van opnamen met subbottom-profiler zou dit kunnen bevestigen.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xka-mrv9
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-xka-mrv9
Provenance
Creator S. van den Brenk
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor s Brenk, van den; B.E.J.M. van Mierlo (Periplus Archeomare); Periplus Archeomare
Publication Year 2017
Rights DANS Licence; info:eu-repo/semantics/restrictedAccess; https://doi.org/10.17026/fp39-0x58
OpenAccess false
Contact s Brenk, van den (Periplus Archeomare)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/pdf; text/xml
Size 8993404; 8683; 8721; 973; 2628
Version 1.0
Discipline Humanities