Plangebied Heukelom, gemeente Bergen RAAPrap_7221_HWBP4C_20241114

DOI

Zones 1 en 11/12 liggen vanuit landschappelijk oogpunt op de top of flank van een aaneengesloten rivierduin. Zone 2 ligt erg laag op de flank van een terrasrug, hier is bijna sprake van een geulachtige situatie. Het onderzoek in de drie zones heeft niet bijzonder veel archeologische resten opgeleverd, maar het aantal archeologische complexen is opmerkelijk groot. In zone 1, 2 en 11/12 gaat het om respectievelijk maar liefst tien, acht en vier archeologische perioden. De complexen dateren uit het mesolithicum, midden neolithicum B, vroege/midden bronstijd, late bronstijd/ijzertijd, midden/late ijzertijd, Romeinse tijd, Merovingische, Karolingische en Ottoonse periode, late middeleeuwen A/B en nieuwe tijd. Veelal betreft het vermoedelijk resten van bewoning, hoewel het met betrekking tot de jongste perioden eerder om landbouwgerelateerde activiteiten lijkt te gaan.In zones 1 en 2 zijn meerdere kampementen uit het mesolithicum aangesneden. In zone 11/12 gaat het om resten uit het meso- en/of neolithicum. Resten uit het midden neolithicum B zijn alleen in zone 1 aangetroffen. Helaas is het niet mogelijk om de complexen uit de steentijd goed te dateren, begrenzen en interpreteren, mede vanwege het ontbreken van grondsporen, de beperkte hoeveelheid vondsten en het gebrek aan diagnostisch materiaal. De complexen vertonen wellicht onderlinge samenhang, alsook met die in zone 13/14 en de omgeving.Resten uit de vroege of het begin van de midden bronstijd zijn alleen aangetroffen in zone 1. De vondsten en grondsporen wijzen op bewoning. Resten uit jongere fasen van de prehistorie dateren in de late bronstijd/ijzertijd en de midden/late ijzertijd en zijn opgetekend in zones 1, en 2 en 11/12. In zones 1 en 11/12 zijn niet alleen vondsten maar ook grondsporen aangetroffen. Met name de vroege bronstijd is een archeologisch zeer slecht bekende periode in dit deel van het Maasdal. Vindplaatsen uit de midden bronstijd zijn inmiddels op meerdere plekken in de regio bekend, onder meer ook in zone 13/14. Met name in het gebied tussen Well en Aijen is een goed beeld verkregen van de bewoning in de ijzertijd, maar de vindplaatsen in het plangebied behoren tot de eerste in de microregio.De Romeinse tijd is alleen vertegenwoordigd middels vondsten in zones 1 en 2. Sporen van Romeinse bewoning rond Heukelom zijn schaars, maar een bekende en belangrijke vindplaats is de villa van Afferden nabij het plangebied. Er is nog veel onduidelijk over de bedrijfsvoering op deze villa en of er wellicht een relatie was met deze zones.De aanwezigheid van resten uit zowel de Merovingische, Karolingische en Ottoonse perioden in zones 1 en 2, mogelijk ook 11/12, is bijzonder. Net als voor meerdere eerdergenoemde perioden, was tijdens het vooronderzoek ook reeds vroegmiddeleeuws materiaal herkend. Vlak bij de drie zones is een Merovingisch grafveld gelegen, op de flank van het rivierduin waarop Heukelom ligt. De combinatie van vondsten, het grafveld, toponymische gegevens over Heukelom en cultuurhistorische gegevens wijzen op een hoge ouderdom van het gehucht, dat mogelijk wel eens terug zou kunnen gaan tot de Merovingische periode. De vondsten uit de Karolingische en Ottoonse periodes, evenals de late middeleeuwen en de nieuwe tijd (zones 1, 2, 11/12) suggereren dat de bewoning op het rivierduin vanaf de Merovingische periode (vrijwel) onafgebroken doorloopt en dat deze hooguit kortstondig is onderbroken door specifieke omstandigheden.In aanvulling op deze nieuwe inzichten wordt opgemerkt dat voor alle perioden geldt dat vooral in de lagere delen de kans op het aantreffen van bepaalde soorten grondsporen (relatie met watervoorziening) hoog is en de conservering van organische resten en paleo-ecologische resten goed is. Dergelijke gegevens kunnen een welkome aanvulling op het reguliere nederzettingsonderzoek vormen.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/AR/UODESO
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/AR/UODESO
Provenance
Creator X.C.C. van Dijk
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor Functioneel Applicatiebeheer GBO; RAAP BV
Publication Year 2025
Rights CC-BY-4.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Contact Functioneel Applicatiebeheer GBO (BIJ12)
Representation
Resource Type Dataset
Format application/pdf; text/xml; image/jpeg; application/gml+xml; application/vnd.openxmlformats-officedocument.spreadsheetml.sheet; image/png; application/octet-stream; application/zip
Size 6147682; 316761; 61638; 3532; 13312; 7276; 2422; 63753; 9488557; 9189438; 7136862; 9258328; 7840518; 5626971; 7071517; 484576; 95520; 2386608; 161394; 26439; 82227; 40190; 8143098; 11437933; 10674650; 10203717; 5548350; 5215463; 7385166; 7169405; 8472276; 5404179; 7231142; 7983560; 5575038; 5719394; 5695991; 7012761; 8811841; 11041217; 10727282; 7667213; 6992593; 7373331; 7979453; 6181875; 6759663; 5935458; 5356565; 5640027; 7000628; 9054787; 6871082; 7436580; 619340677; 7862844; 5393929; 5864145; 6888574; 9721117; 8636289; 10205272; 10087216; 9887982; 6267910; 8340492; 5783256; 8791746; 9236259; 8629362; 8579060; 5585833; 7797588; 8845728; 4760607; 8577294; 6458176; 7291; 8497391; 6811065; 8229980; 5756169; 6785082; 6615098; 6332023; 5968255; 5765818; 6424804; 6013948; 6440589; 6791884; 6394604; 5939327; 6626406; 6570698; 6240083; 6577441; 48590; 7669; 541395; 11395; 25015; 5872; 371573; 2155730; 4568819; 573193; 64898; 10137; 14378; 40707; 3177; 7946; 3196; 75086; 4014; 111852; 4293; 62511; 3187; 63181; 1836687; 86730; 65570; 145463; 495103; 6241; 1333594; 18266809; 32012; 9024; 9081911; 1138079; 2305244; 11378212; 3855584; 45300; 144442; 15404; 11763; 2347234; 9434777; 3056967; 432691; 486591; 70313
Version 1.0
Discipline Humanities