InleidingIn het plangebied Norman Belvealstraat in Wehl, gemeente Doetinchem, heeft ADC ArcheoProjecten tussen 7 december 2010 en 21 januari 2011 een definitief archeologisch onderzoek in de vorm van een vlakdekkende opgraving uitgevoerd. Hier zullen in de nabije toekomst nieuwbouwwoningen worden gerealiseerd. Uit archeologische vooronderzoeken was gebleken dat er binnen het plangebied waardevolle archeologische resten bewaard waren gebleven. De definitieve opgraving was noodzakelijk, omdat de archeologische resten niet in situ in de bodem behouden konden blijven. Het doel van de opgraving was het veiligstellen van de wetenschappelijke waarden om zo informatie te behouden die van belang is voor onze kennisvorming over het verleden. Het plangebied is onderzocht door middel van de aanleg van 31 werkputten met een totaal oppervlak van ongeveer 1,2 ha.Resultaten van het onderzoekDe oudste vondsten in het plangebied dateren uit de Late Ijzertijd. Gelet op het geringe aantal en het ontbreken van grondsporen uit deze periode werd het terrein in deze periode waarschijnlijk ontgonnen.De vroegste sporen van bewoning dateren van rond het midden van de 1e eeuw n. Chr. Er ontstaat dan een nederzetting die tot ongeveer het midden van de 2e eeuw n. Chr. Zou blijven bestaan. De nederzetting bevindt zich op de noordelijke flank van een dekzandrug. Het nederzettingsterrein bestaat uit twee huisplattegronden van het type Wijster A en een groot aantal spiekers, hutkommen, waterputten en allerhande kuilen. In het noordwestelijke deel van het opgravingsterrein is een opvallende concentratie spiekers, hutkommen en waterputten aanwezig. Dit deel van de nederzetting lijkt speciaal ingericht als ambachtelijke zone, waar verschillende producten konden worden geproduceerd. Onder het vondstmateriaal zijn aanwijzingen gevonden voor de productie en verwerking van ijzer, onder andere in de vorm van slakken en mogelijke stukken ovenwand. Ook zijn er andere sporen die wijzen op pyrotechnische activiteiten of waarbij sprake was van verhitting, maar de aard hiervan is niet duidelijk.Maalstenen wijzen op het vermalen van granen en spinsteentjes en mogelijke weefgewichten vormen een aanwijzing voor het verwerken van wol en het weven van stoffen binnen de nederzetting. Een bijzondere vondst die in de hoek van een hutkom werd gedaan, betreft een complete handmolen van vesiculaire lava. Het werktuig lag in situ met de loper stevig op de ligger en bij het centrale gat was nog een deels intact fragment van de ijzeren brug aanwezig. Het ingegraven deel van de kuilhut bedroeg slechts ca. 10 cm. De handmolen lijkt dan ook ingegraven te zijn in de hoek. Bovenin de kuilvulling was een brandlaag herkenbaar. Ook in de vulling van één van de paalkuilen van de dakdragende constructie was een brandlaag aanwezig. Daaruit kan worden opgemaakt dat de hutkom waarschijnlijk in vlammen is opgegaan. De vraag rijst dan waarom de handmolen in de hutkom is achtergebleven. Gezien de dikte van de maalsteen was deze nog niet opgebruikt. Het zou dus kunnen dat de brand wellicht intentioneel was en de handmolen daaraan voorafgaand bewust gedeponeerd is in de hoek van de hutkom.Het centrale deel van het plangebied ligt op de kop van de dekzandrug. Deze zone werd in de Vroeg- Romeinse tijd waarschijnlijk in gebruik genomen als akkerland. Een lange smalle greppel vormde in het zuiden mogelijk de begrenzing tussen nederzetting en akkers. Hoewel er geen grote hoeveelheden cultuurgewassen zijn aangetroffen, is wel duidelijk dat de bewoners over verschillende cultuurgewassen en eetbare wilde gewassen beschikten. Zo maakten de graansoorten emmertarwe, broodtarwe, gerst en pluimgierst deel uit van het dieet. Van de aangetroffen korrels van rogge en haver is de status onzeker.Waren dit onkruidsoorten zoals de grote grassoort dreps, of volwaardige akkergewassen? Of wellicht iets hier tussenin, als onbedoeld gekweekte, maar getolereerde en gegeten soort? Verder hebben de vruchten van bosaardbei en gewone vlier op het menu gestaan. Deze soorten zijn waarschijnlijk in de directe omgeving uit het wild verzameld. De overige wilde soorten geven ons niet alleen informatie over de directe omgeving, maar ook over de landbouw zoals die bedreven werd. Verkoolde zaden van graslandplanten tussen resten van het graan, en graanonkruiden als melganzenvoet suggereren gebruik van dierlijke mest bij de akkerbouw. Dit beeld wordt versterkt door enkele specifieke akkeronkruiden die bij uitstek floreren in de aanwezigheid van mest.Na de Romeinse bewoningsperiode is het plangebied niet meer bewoond geweest. Vanaf ca. 1000-1200 wordt het terrein waarschijnlijk weer in cultuur gebracht en vanaf de 14e eeuw worden plaggen op het akkerland aangebracht. Volgens historisch kaartmateriaal blijft het huidige plangebied tot in de 20e eeuw grotendeels in gebruik als bouwland. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog worden in het plangebied loopgraven en een mogelijke geschutsput aangelegd die verwijzen naar een korte maar zeer heftige periode in de geschiedenis van Wehl.

Date Submitted: 2013-09-02