Deelgebied 2a. Zie de relations voor deelgebieden 1, 2b en 2c.In opdracht van het Projectbureau Locatie Valkenburg heeft Archol bv in samenwerking met RAAP Archeologisch Adviesbureau bv in 2010 en 2011 een proefsleuvenonderzoek (IVO-p) uitgevoerd in plangebied Nieuw Valkenburg te Valkenburg (gemeente Katwijk). Het onderzoek was noodzakelijk omdat de planontwikkeling en de hiermee gepaard gaande bodemingrepen bedreigend kunnen zijn voor de mogelijk aanwezige archeologische waarden. Doel van het onderzoek was het opsporen en waarderen van archeologische vindplaatsen.Het archeologisch onderzoek heeft betrekking op het centrale en oostelijke deel van het plangebied: het Kerngebied van het stedenbouwkundig plan. Het Kerngebied heeft een omvang ca. 283 ha. en ligt voor het grootste deel binnen de grenzen van Marine Vliegkamp Valkenburg. Het proefsleuvenonderzoek heeft belangrijke nieuwe informatie opgeleverd over de paleogeografische ontwikkelingen en de bewoningsgeschiedenis van het Kerngebied.Het paleogeografisch onderzoek heeft zich vooral gericht op een gedetailleerder beeld van het verlandend estuarium in het onderzoeksgebied. Er zijn binnen dit gebied geen aanwijzingen gevonden voor strandwallen, oude duinen of met duinzand overstoven delen.In de verlandingsperiode van het estuarium is sprake geweest van verschillende afzettingsmilieus. De verschillende milieus hebben geleid tot de vorming van verschillende stratigrafisch gescheiden landschappen: een estuarien landschap, een kwelder- en krekenlandschap en een landschap dat is gevormd door overstromingen vanuit de Rijn (dekafzettingen).Het estuarien landschap was waarschijnlijk altijd te nat voor bewoning. Betreding kan hier wel hebben plaatsgehad, vanuit het duinengebied en de oeverwallen van de Oude Rijn.Het kwelder- en krekenlandschap en de dekafzettingen hebben in totaal 21 vindplaatsen opgeleverd. Het kwelder- en krekenlandschap heeft sporen en vondsten uit de late bronstijd en ijzertijd opgeleverd. Het gaat om drie boerenerven met bijbehorende akkers en weidegebieden.In het westen van het onderzoeksgebied zijn in de top van de dekafzettingen resten van woonplaatsen van lokale boeren uit de midden- en late ijzertijd en het begin van de Romeinse tijd aangetroffen. Van belang is dat de bewoning hier doorloopt tot in de Romeinse tijd. Dit betekent dat de hier gevestigde lokale groepen in contact stonden met en beïnvloed werden door de Romeinse soldaten bij Valkenburg.In het oosten van het onderzoeksgebied zijn drie vindplaatsen die verband houden met het nabijgelegen Romeinse fort en vicus (kampdorp) van Valkenburg. Vindplaats 7 bestaat uit het westelijke vervolg van het kampdorp Marktveld. Ten noorden en westen hiervan zijn verspreid Romeinse resten gevonden die tot de periferie van de nederzettingen Marktveld en Veldzicht zijn te rekenen (vindplaats 8). Onder meer zijn een spitsgracht en een zwaar gefundeerd gebouw aangetroffen en die mogelijk de resten van een militaire versterking vertegenwoordigen.Het mondingsgebied van de Oude Rijn is na het vertrek van de Romeinen voor lange tijd vrijwel ontvolkt. Pas in de 6e en 7e eeuw n.Chr. is hier weer sprake van bevolkingstoename als gevolg van een natuurlijke bevolkingsgroei enerzijds en immigratie vanuit omliggende gebieden anderzijds. Ook binnen het Kerngebied zijn sporen uit de vroege middeleeuwen aangetroffen. Het gaat om (de randzone van) een nederzettingsterrein en omvangrijke greppelsystemen. Ten zuidoosten van de vroegmiddeleeuwse nederzetting liggen de resten van de hoeve Torenvliet. Tot in het midden van de 20e eeuw heeft hier nog een hoeve gestaan die waarschijnlijk in de 18e eeuw is gebouwd en een 16e/17e eeuwse voorloper had. Mogelijk is bewoning ter plekke zelfs terug te voeren tot de late middeleeuwen (rond 1400).De nederzettingen uit de middeleeuwen en nieuwe tijd liggen in het uiterste oosten van het onderzoeksgebied, tegen de oevers van de Oude Rijn. De overige delen van het onderzoeksgebied lijken toentertijd hoofdzakelijk agrarisch benut te zijn. Vanaf 1938 heeft het centrale deel van het onderzoeksgebied zijn agrarische functie verloren, toen het werd ingericht als vliegveld.

Date: 6 september - 7 oktober 2010 (uitvoering veldwerk)

Date Submitted: 2014-01-28