Het Hoogeheem, een Drents kloostervoorwerk in Groningen

DOI

In het kader van de ontwikkeling van een nieuw bedrijvenpark (Westpoort) is het terrein ten noorden van de A7 ten oosten van Hoogkerk opnieuw ingericht. De boerderijplaatsen die in het gebied aanwezig waren konden niet in de plannen worden ingepast en dienden plaats te maken voor het bedrijvenpark. Een daarvan was het Hoogeheem (Matsloot 12), een boerderijplaats gelegen op een podium. Dit podium bleek na archivalisch- en archeologisch vooronderzoek een laatmiddeleeuwse oorsprong te hebben. Het podium was als voorwerk in bezit van het klooster in Assen. Een definitieve archeologische opgraving van het podium was dan ook noodzakelijk.Uit het definitieve onderzoek bleek dat het podium was opgeworpen op een ondergrond die uit klei- en veenlagen bestond. Vanaf het einde van de bronstijd begon de veenontwikkeling. Het veenpakket groeide door tot het einde van de vroege middeleeuwen. Vanaf de 11e eeuw n. Chr werd het door de mens ontwaterd en ontgonnen. Hierdoor oxideerde een deel van het veenpakket waardoor het maaiveld lager kwam te liggen. De invloed van de zee in het gebied nam mede hierdoor toe. Als gevolg van overstromingen werd er op het veen een kleidek afgezet. Deze klei vormde de basis van het podium.Voorafgaand het opwerpen van het podium, in de tweede helft van de 13 eeuw, is de kleibodem eenmalig geploegd en ontwaterd. Om het podium heen was een brede gracht gegraven die door een zwaar gefundeerde houten brug werd overspannen. Van deze brug hebben enkel de brugpijlers, uit drie verschillende perioden, de tand des tijd doorstaan. De kapdatum van de oudste pijlers kon door dendrologisch onderzoek in 1300 n. Chr gedateerd worden. Op het podium zijn verder resten van twee elkaar opvolgende houten gebouwen aangetroffen, de kloosterschuur.Op basis van verschillende waterputten kan worden geconcludeerd dat het voorwerk in ieder geval tot en met de 15e eeuw in gebruik is geweest. Aan het einde van de 16e eeuw werd het klooster te Assen opgeheven als gevolg van de reductie van Groningen. De Landschap Drenthe (voorloper van de provincie Drenthe) nam de landerijen en bezittingen van het klooster over. Ook het Hoogeheem werd eigendom van de Landschap dat de landerijen en boerderij(-en) verpachte.Vanaf deze periode zal het podium als `gewoon' boerenbedrijf hebben gefunctioneerd. In de 18e eeuw komt de boerenplaats op het Hoogeheem in particuliere handen. Resten uit deze periode zijn een aantal waterputten en een nieuwe erfsloot om het podium. Er staan dan twee boerderijen op het podium. De noordelijke van deze twee brandt in 1945 af. De zuidelijke boerderij blijft tot het begin van de 21e eeuw bestaan.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xtq-sfd2
Metadata Access https://archaeology.datastations.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=doi:10.17026/dans-xtq-sfd2
Provenance
Creator Huis in 't Veld, J.Y.
Publisher DANS Data Station Archaeology
Contributor J Buist; Gemeente Groningen; Stichting Monument & Materiaal
Publication Year 2011
Rights CC0 1.0; info:eu-repo/semantics/openAccess; http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0
OpenAccess true
Contact J Buist (Gemeente Groningen)
Representation
Resource Type Dataset
Format text/xml; application/pdf
Size 8118; 7263; 861; 8247; 166182580
Version 1.0
Discipline Humanities