Op 3 tot en met 5 en 31 maart 2021 heeft archeologisch onderzoeksbureau IDDS Archeologie een Inventariserend Veldonderzoek d.m.v. proefsleuven uitgevoerd aan de Birkhoven 17 in Rijswijk, gemeente Rijswijk. De aanleiding voor dit onderzoek is de voorgenomen herinrichting van het plangebied. Het proefsleuvenonderzoek heeft zich uitsluitend gericht op de delen van het plangebied die verstoord worden door de geplande herinrichting. Dit houdt in dat bij eventuele toekomstige bodemverstoringen in het plangebied een archeologisch onderzoek noodzakelijk blijft.
De doel- en vraagstelling van het Inventariserend Veldonderzoek d.m.v. proefsleuven is het aanvullen en toetsen van de gespecificeerde archeologische verwachting, zoals geformuleerd in het bureauonderzoek. Aan de hand van het veldonderzoek wordt informatie verkregen omtrent de aanwezige archeologische waarden (aard, omvang, datering, gaafheid, conservering en inhoudelijke kwaliteit). Vervolgens wordt een waardering van de archeologische waarden in het plangebied opgesteld.
De bodemopbouw en de opbouw van het landschap is in overeenstemming met het vooronderzoek. In het noorden van het plangebied ligt een geul en oeverzone, waarbij de bodem in de werkputten volledig bestaat uit gelaagd sediment van dunne zand- en kleilaagjes. In het zuiden is naast een laag gelaagd sediment uit de oeverzone ook een pakket komklei aanwezig en bevindt zich in de ondergrond een veenpakket. In het oeverzonepakket is een dun detrituslaagje aanwezig, dat tegenwoordig als gevolg van reliëfinversie afhelt van noord naar zuid van -1,4 m tot -2,0 m NAP, maar oorspronkelijk horizontaal is afgezet. In de bovengrond van de werkputten is de bodemopbouw nergens meer natuurlijk en op verschillende plaatsen reiken de verstoringen tot beneden het detrituslaagje, waardoor deze niet langer zichtbaar is.
Het onderzoek heeft twee vindplaatsen opgeleverd: resten van verkaveling uit de Romeinse tijd en resten van een historische boerderij uit de Late Middeleeuwen-Nieuwe tijd.
Er zijn drie greppels/sloten aangetroffen die op basis van stratigrafie en oriëntatie in de Romeinse tijd worden gedateerd. Ze liggen onder de Gantelafzettingen en hebben een noordwest-zuidoost of noord-zuid oriëntatie die duidelijk afwijkt van het systeem uit de Late Middeleeuwen-Nieuwe tijd. Twee andere greppels horen hier mogelijk ook bij, hoewel deze greppels op basis van hun vulling en oriëntatie ook in de Late Middeleeuwen of Nieuwe tijd zouden kunnen dateren.
De resten van de historische boerderijplaats, inclusief bijbehorende percelering, zijn beperkt. Op basis van het aardewerk kan deze boerderijplaats gedateerd worden vanaf de 14e-16e eeuw. Een enkel fragmentje mogelijk Pingsdorfaardewerk dat ouder dateert (circa 1000-1300 na Chr.) is waarschijnlijk verspoeld. Van de historische boerderijplaats zijn voornamelijk sloten, greppels en kuilen aangetroffen. Een stukje muurfundering is mogelijk te associëren met de bebouwing die op het minuutplan staat weergegeven. Een ander stukje muurfundering, een zone met straatwerk en diverse dierbegravingen dateren waarschijnlijk uit de 20e eeuw.
Beide vindplaatsen zijn als niet-behoudenswaardig beoordeeld.
