Van 18 tot en met 25 juni 2018 (zes dagen) is door Archeologie West-Friesland een opgraving uitgevoerd op het perceel Dorpsweg 20 in Schellinkhout, gemeente Drechterland. Op het perceel stond een stolpboerderij, een rijksmonument,met een oppervlakte van circa 300 m2. Op 25 mei 2017 is de boerderij volledig afgebrand.Bij het onderzoek zijn sporen van de stolpboerderij onderzocht, evenals sporen uit de periode hiervoor. Uit waarschijnlijk de 12de en 13de eeuw dateert een sloot, een vermoedelijke akkerlaag en twee greppeltjes. Op zeker moment is het terrein enigszins opgehoogd, maar het valt niet precies te zeggen wanneer dit heeft plaatsgevonden, behalve dat het vóór 1550 was. Bewoningssporen uit de periode tot 1550 zijn afwezig en ook het vrijwel ontbreken van vondstmateriaal uit dezeperiode wijst erop dat het perceel in deze tijd niet werd bewoond. Gezien de noordelijke ligging langs het dorpslint is dit ook niet zo gek, want de middeleeuwse bewoning moet waarschijnlijk vooral aan weerszijden van de zuidzijde van het huidige dorpslint worden gezocht.In de 16de eeuw zijn diverse kuilen op het terrein gegraven, waaronder een grote kuil die was opgevuld met koeienmest. Uit de kuilen komt nauwelijks vondstmateriaal. Ook voor de 16de eeuw zijn er geen concrete aanwijzingen dat op het perceel werd gewoond. In de 16de eeuw is het perceel wel nogmaals opgehoogd, wat in twee fasen is gebeurd. De laatste fase vond plaats rond 1600 aan de zuidzijde, waarschijnlijk om het maaiveld hier gelijk te trekken met dat van de noordzijde van het perceel. Aan het begin van de 17de eeuw is een gebouw binnen het plangebiedopgetrokken. De sporen die van dit gebouw zijn teruggevonden zijn zeer beperkt. Het gaat in de eerste plaats om de restanten van een grote kelder, die was voorzien van een plavuizen vloer met bakstenen goot langs de rand. Ten zuiden van de kelder bevond zich een aspot, wat erop wijst dat hier een haardplaats heeft gelegen. Ten zuidwesten van de kelder zijn vier poeren gevonden die van dezelfde bakstenen waren gemaakt als de grote kelder. Zij vormden eenperfecte rechthoek van 7,7 bij 5,7 meter. Hier moet een houten vierkant op hebben gestaan, waarbinnen hooi werd opgeslagen. Vermoedelijk horen de sporen bij een langhuisstolp, dus een stolp met een lang voorhuis waarin werdgewoond.Waarschijnlijk is de veronderstelde langhuisstolp al in de tweede helft van de 17de eeuw afgebroken, waarbij bakstenen en andere bouwmaterialen zijn verzameld en afgebikt, zodat ze konden worden hergebruikt. Op het perceel is vervolgens een stolpboerderij van het Westfriese type gebouwd met een nieuw vierkant. De sloop van de oude stolp en bouw van de nieuwe stolp vond gelijktijdig of direct na elkaar plaats, aangezien een keldermuur van de veronderstelde langhuisstolp behouden is gebleven ten behoeve van de stolpboerderij. De Westfriese stolp had dezelfde oriëntatie als de langhuisstolp uit de vroege 17de eeuw; zij waren beide georiënteerd op de verkaveling en niet op het dorpslint.De Westfriese stolp had een nieuw grenen vierkant van ongeveer 6,5 bij 7,5 meter met een grote overstek aan de achterkant en een kleinere overstek aan de zuidzijde. Voor de bouw is veel gebruik gemaakt van rood/gele (mengkleur) bakstenen met formaat 18x8/8,5x4 cm. Ook oudere rode bakstenen (20,5x10x4/4,5 cm), waarschijnlijk afkomstig uit de langhuisstolp, zijn gebruikt. De stolp had de indeling van een klassieke 17de-eeuwse Westfriese stolp.Omstreeks 1800 is de stolpboerderij herbouwd (afb. 158). De boerderij bleef een Westfriese stolp en de locatie van de gevels werd gehandhaafd, met uitzondering van de darsdeur die iets naar voren is geplaatst. Ook het 17de-eeuwse vierkant bleef staan op zijn oorspronkelijke plek. Bij de oostelijke vierkantpoeren is alleen de bovenzijde vernieuwd, de westelijke vierkantpoeren zijn volledig vernieuwd en hierbij zwaarder uitgevoerd. Dit zal samenhangen met de groteredruk op deze zijde van het vierkant door de grote overstek aan de achterkant. De gevels en het binnenwerk (binnenmuren en-wanden, vloeren, plafonds) zijn echter allemaal vernieuwd, waardoor de boerderij volledig nieuw leek.

West-Friese Archeologische Rapporten 147

Date Submitted: 2020-09-17