In opdracht van Grontmij Advies & Techniek bv heeft het onderzoeks- en adviesbureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuur- en Cultuurhistorie (BAAC bv) een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) door middel van proefsleuven uitgevoerd ter plaatse van het plangebied Kerkakkers in de gemeente Alphen-Chaam. Het onderzoeksterrein bevindt zich ten zuidwesten van de bebouwde kom van Alphen, westelijk van de Baerleseweg, en het heeft een oppervlakte van circa 6,3 hectare. Aanleiding voor dit onderzoek is de geplande woningbouw ter plaatse van het onderzoeksterrein en de daarmee samenhangende verstoring van mogelijk aanwezige archeologische waarden.
In het plangebied blijkt duidelijk een esdek aanwezig te zijn. Gezien de in dit esdek aangetroffen vondsten lijkt het zich vanaf het begin van de Late Middeleeuwen te hebben ontwikkeld. Verder blijken zich ter plaatse van het onderzoeksgebied archeologische grondsporen te bevinden en wel met name in de werkputten 1, 5, 10, 12 en 13. Deze sporen betreffen met name paalsporen maar ook enkele kuilen en een tweetal hutkommen. Bovendien werden bij het aanleggen van de werkputten en bij het couperen van enkele sporen archeologische vondsten aangetroffen. Het verzamelde vondstmateriaal betreft met name aardewerkvondsten en deze dateren uit de IJzertijd tot en met de Nieuwe Tijd. Op basis van enkele in de sporen aangetroffen vondsten alsmede de aanlegvondsten uit de onverstoorde B-horzont wordt geconcludeerd dat de grondsporen overwegend uit de IJzertijd en de Vroege Middeleeuwen (de Merovingische Tijd) dateren.
De twee hutkommen zijn in de Merovingische Tijd te dateren, van 450 tot 725. De in de werkputten 5 en 12 aangetroffen spieker kon niet worden gedateerd omdat er geen (dateerbare) vondsten in desbetreffende paalsporen werden gevonden. Ook van de in de werkputten 5 en 10 aangetroffen huisplattegrond kon geen datering worden gegeven op basis van vondstmateriaal. Gezien de plattegrond betreft het in ieder geval niet een Merovingisch woonhuis. De van de Brabantse zandgronden bekende Merovingische huistypen kenmerken zich namelijk door kleinere afmetingen en grotere paalsporen.18 Gezien de omvang van de plattegrond alsmede het palenpatroon is echter wellicht sprake van huis van het Haps-type uit de Midden-IJzertijd, van 500 tot 250 v. Chr.19 Deze mogelijkheid wordt bevestigd door de vele aangetroffen IJzertijdvondsten in de B-horizont, direct onder het cultuurdek.
Op basis van het uitgevoerde onderzoek wordt geconcludeerd dat er ter plaatse van het onderzoeksterrein een vindplaats aanwezig is met nederzettingsresten uit de IJzertijd en de Vroege Middeleeuwen.
