In opdracht van Bakels en Ouwerkerk Bouw heeft het team Onderzoek en Rapportage van Archeologie Rotterdam in februari 2021 een verkennend inventariserend veldonderzoek uitgevoerd in het plangebied Hoogstraat 177a-179b in de gemeente Rotterdam. Dit onderzoek bestond uit het verrichten, beschrijven en analyseren van twee mechanische boringen. Er is geboord vanaf het maaiveld tot maximaal 9,89 m - NAP (12,00 m - mv). Voorafgaand aan het veldonderzoek is voor het gebied in 2019 door Archeologie Rotterdam een bureauonderzoek gedaan (Corver 2019a). De onderzoeken zijn verricht omdat in het plangebied nieuwbouw gerealiseerd zal worden. Indien archeologische waarden aanwezig zijn, kunnen deze bij de werkzaamheden worden aangetast of vernietigd.

Resultaten Op basis van het in 2019 uitgevoerde bureauonderzoek (Corver 2019a) geldt voor het plangebied een onbekende archeologische verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit het Mesolithicum, een lage archeologische verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit het Neolithicum, de IJzertijd en de Romeinse tijd en een hoge archeologische verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit de Middeleeuwen en Nieuwe tijd. Vindplaatsen uit de Bronstijd worden niet in het plangebied verwacht. Uit het veldonderzoek is gebleken dat de ondergrond uit stroomgordelafzettingen, afgedekt door een kleiig veen en komafzettingen van de Formatie van Echteld (voorheen Afzettingen van Gorkum) bestaat. In principe geldt voor de stroomgordelafzettingen een redelijk hoge tot hoge verwachting. In het plangebied lijken deze echter niet geschikt te zijn geweest voor bewoning. Voor de komafzettingen geldt een lage archeologische verwachting. Op basis van het onderzoek geldt dan ook een lage archeologische verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit het Mesolithicum en het Neolithicum. De aanwezigheid van een veenpakket van de Formatie van Nieuwkoop, Hollandveen Laagpakket (voorheen Hollandveen) in beide boringen, wijst erop dat er inderdaad geen archeologische resten uit de Bronstijd in het plangebied verwacht kunnen worden. In beide boringen gaat het veen abrupt over in de bovenliggende afzettingen. Mogelijk is de top van het veen nog intact. Aangezien de top niet is veraard en er verder geen aanwijzingen zijn waargenomen voor de aanwezigheid van archeologische vindplaatsen, kan de lage archeologische verwachting voor de aanwezigheid van de IJzertijd en de Romeinse tijd echter toch gehandhaafd blijven. Vindplaatsen uit de Romeinse tijd, maar ook uit de Middeleeuwen (tot in de 12e eeuw), kunnen ook aanwezig zijn in de top van de kleilaag direct op het veen. In het plangebied is deze kleilaag, die geïnterpreteerd kan worden als komafzettingen van een jongere fase van de Formatie van Echteld (voorheen Afzettingen van Tiel), in beide boringen waargenomen. In deze afzettingen zijn geen archeologische indicatoren waargenomen. Op basis hiervan wordt de hoge archeologische verwachting voor de aanwezigheid van vindplaatsen uit de Romeinse tijd en Middeleeuwen (tot in de 12e eeuw) naar laag bijgesteld. Op grond van het bureauonderzoek worden de dam in de Rotte en de daarmee samenhangende bewoningsresten op en aan de dam in het plangebied verwacht. In beide boringen is het damlichaam waargenomen. De vindplaats wordt aangeduid met BOOR-vindplaatscode 12-109. In boring 1 lijkt een bewoningsniveau aanwezig te zijn. Mogelijk is hier de oudste kern van de dam aanwezig met een eerste bewoningslaagje dat afgedekt wordt door een latere fase van de dam. De top van het damlichaam is verstoord of verdwenen, zeer waarschijnlijk als gevolg van het bombardement in de Tweede Wereldoorlog en de daarna uitgevoerde opruiming. Eventuele bewoningsresten jonger dan de dam zijn daarbij verdwenen. Op basis van het aantreffen van de dam wordt de hoge archeologische verwachting voor de aanwezigheid van archeologische resten uit de Middeleeuwen (vanaf de 12e/13e eeuw) bijgesteld naar zeer hoog. Voor de aanwezigheid van archeologische resten uit de Nieuwe tijd wordt deze verwachting op basis van de waargenomen verstoringen echter bijgesteld naar zeer laag.

Aangezien de graafwerkzaamheden in het plangebied tot 1,3 à 1,5 m - mv zullen reiken en de top van de dam op 3,1 m - mv is waargenomen, wordt het damlichaam alleen door de voorgenomen heiwerkzaamheden verstoord. De kans dat een eventueel vervolgonderzoek bestaande uit (aanvullend) booronderzoek, meer oplevert dan nu bekend, wordt klein geacht. Aangezien het archeologisch relevante niveau op 3,1 m - mv en dieper ligt, zouden voor een eventueel proefsleuvenonderzoek eerst damwanden aangebracht moeten worden. Deze zijn voor de civiele werkzaamheden niet (tot op dit niveau) nodig. Hiermee worden de kosten voor het proefsleuvenonderzoek buiten proportioneel hoog. Deze argumenten in overweging nemend, wordt voor de geplande bodemingrepen geen vervolgonderzoek geadviseerd.

Advies Op grond van het verkennend inventariserend veldonderzoek luidt het (selectie)advies voor het plangebied Hoogstraat 177a-179b in Rotterdam dat er geen voorzieningen hoeven te worden getroffen om archeologische waarden te behouden of te ontzien. Vervolgonderzoek in het kader van de Archeologische Monumentenzorg wordt niet aanbevolen.