In opdracht van Landgoed Zuylensteijn en Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden heeft RAAP in mei en juni 2017 een archeologisch onderzoek uitgevoerd in Plangebied Wayenstein in Amerongen, gemeente Utrechtse Heuvelrug. De aanleiding voor dit onderzoek is het voornemen om deze locatie her in te richten. Het onderzoek is nodig in het kader van de aanvraag van een omgevingsvergunning, aangezien naar verwachting eventueel aanwezige archeologische resten bij toekomstige graafwerkzaamheden in het gebied zullen worden verstoord. Een archeologische onderbouwing met betrekking tot de eventuele aanwezigheid van archeologische waarden is derhalve verplicht conform het vigerend provinciaal beleid. Op basis van de onderzoeksresultaten en de voorgenomen bodemingrepen kan worden geconcludeerd dat bij de realisatie van de plannen archeologische resten zullen worden verstoord. Zoals op basis van het bureauonderzoek reeds verwacht werd, is in het hele plangebied dekzand in de ondergrond aangetroffen. Het dekzand is afgedekt door klastische afzettingen, duidelijke esdekken zijn niet aangetroffen. In deelgebied C is sprake van zones met verspoeld dekzand. Tijdens het veldonderzoek zijn in 11 boringen in de top van het dekzand archeologische indicatoren aangetroffen. De archeologische indicatoren wijzen op de aanwezigheid van een of meerdere vindplaatsen in het plangebied, in ieder geval een nederzettingsterrein uit de periode (Late) IJzertijd-Romeinse tijd. Er is in het plangebied geen sprake van grootschalige bodemverstoringen. Naast de aanwezigheid van deze vindplaats blijft tevens een hoge verwachting voor de aanwezigheid van archeologische vindplaatsen vanaf het Neolithicum gelden ten aanzien van het plangebied. Vanaf maaiveld, met name in deelgebied A, grenzend aan het AMK-terrein, blijft tevens een hoge verwachting voor het aantreffen van resten uit de gebruiksfase van landgoed Wayenstein gelden. Resten kunnen bestaan uit onder meer losse gebruiksvoorwerpen en grondsporen, zoals kuilen (water)putten, greppels en dergelijke. Op basis van de resultaten van het onderzoek wordt aanbevolen in het kader van de bestaande planvorming een vervolgstap uit het proces van de Archeologische Monumentenzorg (AMZ) te nemen. Geadviseerd wordt om een archeologisch vervolgonderzoek in de vorm van een inventariserend veldonderzoek (IVO) karterende fase, bestaande uit een proefsleuvenonderzoek uit te laten voeren in het gehele plangebied (deelgebied A en C). Hierbij dient zowel het niveau met mogelijke sporen van landgoed Wayenstein, als het dekzand onderzocht te worden. Een proefsleuvenonderzoek (IVO-P) behoort conform de KNA plaats te vinden op basis van een goedgekeurd Programma van Eisen (PvE). Dit PvE dient voor aanvang van het onderzoek te worden opgesteld door een senior-archeoloog en ter goedkeuring worden voorgelegd aan de bevoegde overheid. Mogelijk kan hierbij worden aangesloten op het reeds opgestelde PvE voor de archeologische begeleiding in deelgebied B (De Groot, 2017), waarbij dient te worden opgemerkt dat er sprake is van verschillende dateringen en complextypen van de te verwachten archeologische resten. Onverlet blijft dat indien bij de uitvoering van de werkzaamheden onverwacht archeologische resten worden aangetroffen, dan is conform artikel 5.10 van de Erfgoedwet aanmelding van de desbetreffende vondsten bij de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap c.q. de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verplicht (vondstmelding via ARCHIS). Over dit advies kunt contact op nemen met de bevoegde overheid, in dezen de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Indien u dat wenst, kunnen wij u in dit overleg assisteren.