Econsultancy heeft in opdracht van T2 Groep een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd voor het plangebied aan de Burgemeester Langmanweg 4-6 in Zelhem, gemeente Bronckhorst. De initiatiefnemer heeft het voornemen de nieuwbouw van bedrijfsbebouwing te realiseren met een bijbehorende laadkuil. Tevens zal in het oostelijke deel van het plangebied een infiltratie-systeem onder straatwerk worden aangelegd. Daar waar de bodem geroerd zal worden is de verwachting dat eventueel aanwezige archeologische waarden verloren kunnen zullen gaan.
Voorafgaand aan onderhavig onderzoek heeft Econsultancy in mei 2023 een archeologisch bureauonderzoek en gecombineerd verkennend en karterend booronderzoek uitgevoerd (Econsultancy Archeologisch Rapport 22242.001). Op basis van de resultaten van dit vooronderzoek is geconcludeerd dat er een hoge kans op het aantreffen van archeologische resten vanaf het (laat) Paleolithicum tot en met de Middeleeuwen. De bodem was binnen het merendeel van het plangebied intact aanwezig en de kans op het aantreffen van een archeologische vindplaats binnen het plangebied werd dan ook reëel geacht. Op basis van het vooronderzoek heeft Econsultancy geadviseerd vervolgonderzoek in de vorm van proefsleuven te laten uitvoeren binnen het centraal noordelijke tot noordoostelijke deel en het centraal-zuidelijke tot zuidwestelijke deel van het plangebied. Voor de centraal-oostelijke strook en het noordwestelijk deel van het plangebied werd geen vervolgonderzoek geadviseerd. De gemeente Bronckhorst heeft ingestemd met dit advies en dit bekrachtigd door middel van een selectiebesluit.
Het doel van inventariserend veldonderzoek (IVO) is het aanvullen en toetsen van de gespecificeerde archeologische verwachting, zoals geformuleerd in het vooronderzoek. Het gaat om gebied- of vindplaatsgericht onderzoek. Het IVO gebeurt door middel van waarnemingen in het veld, waarbij (extra) informatie wordt verkregen over bekende en/of verwachte archeologische waarden binnen een onderzoeksgebied.
Het proefsleuvenonderzoek heeft plaatsgevonden op 19 t/m 21 september 2023. Het archeologisch veldwerk is uitgevoerd door een veldteam van Econsultancy. Grondverzet is uitgevoerd door Enzerink bv.
Gevolgde onderzoeksmethode Er zijn in het plangebied 11 proefsleuven aangelegd met een totaaloppervlak van 1.050 m2, ruim 9 % van het onderzoeksgebied. Dit is iets minder dan de in het PvE gestelde aantal te onderzoeken m2. Bij de aanleg van de werkputten is gestreefd naar de plaatsing zoals vermeld in het PvE. Echter was dit niet bij elke werkput mogelijkdoor de aanwezigheid van kabels/gasleidingen in het gebied.
De volgende wijzigingen zijn doorgevoerd ten opzichte van het PvE: Werkput 3 is circa 2 meter richting het zuiden verschoven wegens de aanwezigheid van een afwateringsput; Werkput 7 is in twee delen opgedeeld door de aanwezigheid van een resterende bebouwing; Werkput 8 is in twee delen opgedeeld door de aanwezigheid van leidingen/kabels; Werkput 10 is in twee delen opgedeeld door de aanwezigheid van een gasleiding.
De proefsleuven zijn in één vlak onderzocht. Het vlak is in de top van de C-horizont aangelegd op de diepte van circa 80 tot 150 cm beneden het maaiveld (16,87 m NAP aan zuidwestzijde plangebied, 17,62 m NAP aan noordoostzijde plangebied).
Resultaten Proefsleuvenonderzoek De bodemopbouw in het plangebied was overal zeer vergelijkbaar en kwam overeen met de resultaten van het vooronderzoel. Onder verschillende ophogingslagen/ verhardingslagen was een donker plaggendek aanwezig met een datering van de Late Middeleeuwen t/m Nieuwe tijd. Hieronder was een fossiele akkerlaag aanwezig die in de vroege/volle Middeleeuwen dateert. Onder de fossiele akkerlaag was in de meeste gevallen nog een substantieel deel van de natuurlijke bodemopbouw intact aanwezig in de vorm van een B-/ BC-horizont overgaand in de C-horizont. Deze resultaten komen overeen met de bevindingen van het vooronderzoek.
Ondanks een intacte bodemopbouw, zijn er in de werkputten geen sporen aangetroffen. Het enige archeologische spoor is spoor 7, een houtskoolmeiler. Het spoor is ouder dan de fossiele akkerlaag en dateert mogelijk in de Romeinse tijd tot (vroege) Middeleeuwen. De vulling van het spoor is niet verder onderzocht.
Het vondstmateriaal bestaat uit fragmenten te dateren van de Romeinse tijd tot late Middeleeuwen, en waren afkomstig uit het plaggendek en de fossiele akkerlaag. Het vondstmateriaal is gering tot sterk gefragmenteerd en verweerd. Het zachtere materiaal, zoals het handgevormde zacht tot matig hard gebakken aardewerk, is sterk aangetast. Ook het jongere blauwgrijze aardewerk uit de late Middeleeuwen vertoont een hoge mate van verwering. Op basis hiervan kan het materiaal waarschijnlijk worden beschouwd als secundair gedeponeerd nederzettingsafval van nabij gelegen bewoning of afval dat bij het bemesten van het terrein verspreid is geraakt.
Selectieadvies Volgens de waardering op KNA voorgeschreven wijze krijgt de site een lage waardering en is niet behoudenswaardig. Het selectieadvies is daarom dan ook om het plangebied vrij te geven voor verdere ontwikkeling en is vervolgonderzoek niet noodzakelijk. Het definitieve selectiebesluit zal worden genomen door de bevoegde overheid, de gemeente Bronckhorst.
Mochten tijdens de graafwerkzaamheden toch archeologische waarden worden aangetroffen, dan dient hiervan melding te worden gemaakt conform artikel 5.10 van de Erfgoedwet uit juli 2016 bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
