Inleiding In opdracht van de gemeente Zaltbommel heeft RAAP van 2 maart 2022 tot en met 22 maart 2022 een archeologische opgraving variant archeologische begeleiding uitgevoerd aan de Oliemolen in de gemeente Zaltbommel (figuur 1). Het voornaamste doel van het onderzoek was het veiligstellen van de wetenschappelijke informatie (behoud ex situ). Aanleiding voor dit onderzoek is de aanleg van een regenwaterriolering vanaf de Nonnenstraat via de Oliemolen richting de stadsgracht. Op basis van de archeologische beleidskaart van de gemeente Zaltbommel dient bij ingrepen dieper dan 30 cm en/of groter dan 30 m2 oppervlakte archeologisch onderzoek plaats te vinden. Omdat het niet mogelijk is om eventuele vindplaatsen duurzaam in de ondergrond te behouden, is door de bevoegde overheid besloten dat de aanwezige archeologische resten dienen te worden opgegraven door middel van een archeologische begeleiding van het leggen van het riool. In het PvE is ook rekening gehouden met de aanleg en reparatie van riolering aan de Zandstraat. Dit deel van het project is om civieltechnische en financiële redenen niet uitgevoerd. Landschap Uit het onderzoek is gebleken dat de bodem in het plangebied bestaat uit verschillende ophogingslagen met een datering variërend tussen de 11e tot 12e eeuw en de 19e eeuw. In het meest zuidelijke profiel (P1) is waarschijnlijk een klein restant van een natuurlijk oeverpakket aangetroffen. De verdeling van de verschillende ophogingslagen gaf in combinatie met historische kaarten een interessant inkijkje in de genese en de fasering van de stad. Archeologie Binnen het plangebied zijn verschillende muurresten en vondsten aangetroffen. De twee meest in het oog springende vondsten betreffen twee clusters aan muurwerk. Deze muren zijn de restanten van een ommuurde gang/binnenplaats. Deze ommuurde binnenplaats maakte onderdeel uit van het kloosterterrein waarbij de doorgang in het westelijke cluster waarschijnlijk naar de refter leidde en de doorgang in het oostelijke cluster leidde naar de doorgang in de stadsmuur. In het meest zuidelijke deel van het plangebied is een deel van de stadsmuur vrijgegraven en doorboort ten behoeve van het aan te leggen riool. Het ondergrondse deel van de stadsmuur is door bouwhistoricus Hein Hundertmark onderzocht en getekend. De resultaten van het onderzoek zullen in een apart hoofdstuk binnen dit rapport gepresenteerd worden. Daarnaast zijn verschillende sporen zoals uitbraaksporen en een sloot aangetroffen. Aanbevelingen Met deze opgraving is de wetenschappelijke informatie ex situ bewaard, zodat verder archeologisch veldonderzoek niet meer aan de orde is. Alle geplande bodemingrepen aan de Oliemolen zijn uitgevoerd. Mochten in de toekomst nog werkzaamheden uitgevoerd worden aan de Zandstraat dan is conform het PvE ook hier archeologische begeleiding noodzakelijk.