Van 4 tot en met 13 oktober 2010 heeft BAAC bv een Inventariserend Veldonderzoek door middel van proefsleuven (IVO-p) uitgevoerd op plangebied ’t Kavelt in Mill. Doel hiervan was het vaststellen van de aan- of afwezigheid van archeologische waarden en deze vervolgens waarderen.
Het terrein is in 68 reguliere proefsleuven van 100 m² opgegraven en aangevuld met enkele uitbreidingen teneinde de onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden.
De aangetroffen archeologische resten in het plangebied kunnen worden verdeeld in een westelijke, centrale en oostelijke zone. Eerstgenoemde bevat enkel drie paalsporen en twee greppels. De paalsporen stammen mogelijk uit de prehistorie, maar door het ontbreken van vondstmateriaal kan dit niet bevestigd worden. Uitbreidingen van sleuven hebben geen nieuwe informatie opgeleverd, waardoor de spoordichtheid van het westelijk deel zeer laag blijf. De greppels in deze zone zijn waarschijnlijk in de nieuwe tijd te dateren.
De centrale zone bevat twee noordwest-zuidoost georiënteerde greppelbundels die te relateren zijn aan de Oude Wanroijseweg die ooit het plangebied doorkruiste. Op de oudste kaart van het terrein (vroege 19e eeuw) is de weg reeds zichtbaar. Vondstmateriaal uit één van de greppels geeft aan dat de oorsprong ervan mogelijk tussen de veertiende en zestiende eeuw te dateren is. Echter, er zijn ook greppels die zijn afgedekt door het esdek en hiermee een mogelijk oudere datering kennen. In dat geval kunnen ze gerelateerd worden aan de vindplaats die in het oosten van het plangebied werd vastgesteld.
Het oosten van het plangebied bevat sporen en vondsten die te dateren zijn tussen 1000 en 1200. Het betreft paalsporen, kuilen, een 2,5 meter brede sloot en een mogelijke waterput. De brede sloot omsluit een zone waarbinnen in twee proefsleuven 21 paalsporen werden aangetroffen. Mogelijk betreft het omsloten sporencluster een middeleeuws erf. De mogelijke waterput die werd aangetroffen, bevindt zich buiten deze omsluiting en kan bij een latere of eerdere fase van het erf gehoord hebben.
Archeologisch onderzoek in de regio heeft veel informatie opgeleverd over middeleeuwse nederzettingen. De boerderijen die werden aangetroffen, hebben een kenmerkende vorm en het is mogelijk dat zich in de oostelijke zone van ’t Kavelt een dergelijke boerderij gelegen is; de eerste in Mill.
Mill wordt in historische bronnen ook wel aangeduid met de naam Pisla. Dit landgoed was waarschijnlijk reeds omstreeks 700 aan Willibrordus geschonken en kwam na diens dood in beheer van de abdij van Echternach. In 1160 kreeg de abdij Mariënweerd, nabij Beesd, toestemming hier godsdienstige praktijken en begravingen uit te voeren. Mogelijk maken de op ’t Kavelt aangetroffen resten deel uit van deze nieuwe ontwikkelingen in het gebied. Enerzijds zou het aangetroffen erf of de erven gesticht kunnen zijn toen de abdij Mariënweerd hier zeggenschap kreeg, maar anderzijds is het ook mogelijk dat de erven toen juist werden opgeheven.
Op basis van de onderzoeksresultaten kan worden gesteld dat de aangetroffen archeologische resten in het oosten van het plangebied in aanmerking komen voor behoud, al dan niet in situ.
