In maart 2013 is in opdracht van de gemeente Boxmeer door BAAC bv een inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven (IVO-P) uitgevoerd in plangebied Vrijthof te Vierlingsbeek. De aanleiding voor het onderzoek is het voornemen om in het plangebied appartementen te bouwen. Het plangebied bevindt zich aan de westelijke zijde van de Maas. Uit de onderzoeken nabij Hoogwatergeul Well-Aijen is bekend dat de laat-glaciale terrassen tussen het vroeg-holoceen en de laat-Romeinse tijd goed bewoonbaar waren. Vanaf de laat-Romeinse tijd neemt de overstromingsfrequentie vlak langs de Maas flink toe, waardoor sporen uit de vroege middeleeuwen en middeleeuwen vaak ontbreken in de holocene dalvlakte, maar vaak ook op de late Dryas terrasresten. De bodem in het plangebied kan geïnterpreteerd worden als een hoge bruine enkeerdgrond met een akkerlaag en plaatselijk nog een restant van het natuurlijke holtpodzolprofiel. Tijdens het IVO-P is aangetoond dat zich in het plangebied een grafveld uit vermoedelijk de late bronstijd-vroege ijzertijd bevindt. Van dit grafveld zijn tijdens het onderzoek een drietal urnen aangetroffen. Eén urn is gelicht. In sleuf 4 en 5 bevindt zich een aantal sporen waarvan de exacte aard onduidelijk is, mogelijk staan deze sporen in verband met het grafveld in de vorm van mogelijke begravingen. Een twee optie is dat sprake zou kunnen zijn van nederzettingssporen in de vorm van paalkuilen. Deze paalkuilen zouden uit de Romeinse tijd en/of vroege middeleeuwen kunnen dateren. Uit deze periode is aardewerk aangetroffen dat op gebruik van het terrein of de nabije omgeving wijst. Indien daadwerkelijk sporen uit de vroege middeleeuwen aanwezig zijn, zou sprake kunnen zijn van de voorloper van Vierlingsbeek waarvan de historische kern op zeer korte afstand van het plangebied ligt. Naast het grafveld zijn vermoedelijk ook sporen van een middeleeuwse nederzetting aangesneden. Het gaat om grote (paal)kuilen die mogelijk onderdeel uitmaakten van een huisplattegrond of bijgebouw. Als laatste zijn enkele greppels uit de middeleeuwen en nieuwe tijd blootgelegd die als perceelsgrens geïnterpreteerd kunnen worden. Tijdens het veldwerk is aardewerk, bouwkeramiek, glas, natuur- en vuursteen, metaal, slak en sintel gevonden. Aardewerk vormt hierbij de grootste vondstcategorie. Er is zowel aardewerk uit de prehistorie, de Romeinse tijd, de middeleeuwen als de nieuwe tijd aangetroffen. De vondsten zijn redelijk tot goed geconserveerd dankzij de zandige klei die in het plangebied is aangetroffen. Echter, een aantal scherven is zeer verweerd en metalen voorwerpen zijn nauwelijks aangetroffen, alleen enkele nagels uit de nieuwe tijd.
Op basis van de resultaten, de waardering en het belang van de archeologische resten acht BAAC bv het noodzakelijk de vindplaatsen (grafveld en mogelijke nederzetting) in het plangebied te behouden.1 Behoudenswaardige vindplaatsen kunnen beschermd worden door behoud in-situ. Indien dit, vanwege de geplande werkzaamheden, niet mogelijk is, dient behoud ex-situ plaats te vinden door middel van een archeologische opgraving. Het doel van opgraven is het documenteren van gegevens en het veiligstellen van materiaal van vindplaatsen om daarmee informatie te behouden die van belang is voor de kennisvorming over het verleden.
